Ka Makaainana, Volume II, Number 14, 1 ʻOkakopa 1894 — Page 6

Ka Makaainana.

 

NA AINA MAMAO.

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao nei.

Kuikahi Iapana-Korea Hou.

            He telegarama ka i loaa aku i ke keena oihana Iapana ma Wasinetona, i ka auwina la o Sepatemaba 11, e hoike ana ua kukaiia mai nei he kuikahi ano nui mawaena o Korea a me Iapana, e hoakaka maopopo loa ana hoi i ke kulana o na aina a elua e pili ana ia laua iho, a pela no hoi i kela a me keia o laua iho ia Kina.

            Ua hoakaka ka Pauku 1 i ke kumu o ia hoohui ana, oia no ka hooikaika a me ka hoomau loa ana aku i ke kuokoa o Korea ma ke ano he Aupuni kuokoa, a me ka hooholomua ana aku hoi i na pomaikai like o laua ma ka hookikina ana aku i ua pualikoa Pake e hookaawale aku mai Korea, a me ka hookonokono ana aku hoi ia Kina e haalele mai i kana koi e noho hoomalu aku maluna o na hana o Korea.

            Ma ka Pauku 2 hoi, ua hoopaaia ke Aupuni o Iapana e hoomau aku i ka lawelawe ana i na hana hoouka kaua ia Kina ma ke kue a me ke pale ana. Ua hoopaaia hoi ke Aupuni o Korea ma ia pauku e haawi aku i na kokua ana a pau i na pualikoa Iapana ma ko lakou mau hoonee kaua ana a me ka hoolako aku hoi ia lakou me na mea ai no kekahi uku kupono, e like hoi me ka mea e makemakeia ana.

            A ma ka Pauku 3 hoi, ua hoakakaia e pau no ke kuikahi mahope koke iho o ka hooholoia ana o kekahi kuikahi maluhia e Iapana me Kina.

 

Na Lono Kaua o ke Komohana.

            Aole loa he loaa iki o na lono kaua oiaio. He kiai makaala loa ia na nupepa kuloko iho o ia mau aina, a o na poe kakau hoi no na nupepa haole kuwaho, aohe aeia e lihi launa aku i ke kahua o ke kaua. Pela pu no hoi me na uweaolelo, aole loa e hiki ke hoounaia kekahi mea, no ka mea, aia no ka hoomalu ana i na uweaolelo malalo o na hookele ana a ke Aupuni.

            Ua lonoia ma Ladana, Sepatemaba 11, aia na aumokukaua o Kina ma Wei-Hai-Wei kahi i akoakoa ai, a me ka makaukau loa hoi no ke kaua. O ka moku poino keia, ke Kini Iue@e, ua hoomaemae hoi ia a ke ohi nui la i na kanaka. Aia ka huluaa kaua ke noho alii la maluna o na luina Pake, a e kali wale ana no lakou no na kauoha i hiki ai hoi ia lakou ke hooia aku i ko Kina mana ma na kai o Korea.

            Aohe ano eueu ae, aka, he lai pu wale no, oia ke kulana maopopo loa o na pualikaua Pake a me Kepani ma Korea. Ua kauoha aku hoi na Kepani i ko Korea poe e oki nui ae i ko lakou mau lauoho, ma ke ano hooia aku hoi no ko lakou pilipe aku malalo o Iapana. Eia nae, ua hoole loa na poe Korea i ka hana ana pela, a ua oi loa ae hoi ko lakou ake loa e hakaka no ko lakou lanakila iho.

            Ke ino la ka ai a me na pono kaua ma ke ala a hiki loa i ka hema. No ia mea hoi, ke ano pipilikia la na pualikaua Pake no ka hune ai loa. He mau haneri o na koa Pake i pau i ka make, wahi a ka loheia, no ka nele ai a me ka hune aahu, a ua oleloia hoi ua nui ka mai iwaena o lakou. Ma kekahi aoao ae hoi, ua oi loa aku ka makaukau a me ka @ ko pono o na Kepani no na lawelawe kaua io ana aku. No ko lakou eleu a makaala no, ua mau no ka hamama o ke ala e hoomau ai i na kukai a launa ana, a ua anai aku hoi o Iapana ma ka hoonee ana i kona mau pualikoa a hoohahanini loa aku i ka hope o na Pake. O ke kulana hoi o na Pake, me ka hoea koke aku hoi o ka wa anu, e lilo ana ia i mea hiki ole loa ke hoomanawanui aku.

            Iloko o na la mua o Sepatemaba, ua hoounaia na kauoha mai Pekina aku no ka akoakoa ae o na mokukaua a pau o Kina ma ke Kaikuono o Pekili, eia nae, aole keia mau kauoha i hookoia. Mamuli hoi o ko na Kepani makaala loa ma na aekai o Korea, aole loa e hiki i kekahi moku ke holo aku, ina no he wahi moku uuku loa ia, aole loa e hiki ke alo ae no ke kiai makaala loa ia.

            Ua haawiia ae na kauoha no ka holo koke aku o ekolu mau moku ikaika loa o ka hema e hui me ko Adimerala Tina mau moku ma ka akau me ke kaukaulua ole iho. Ke hiki aku ka keia mau kokua, ua oleloia o ka wa ka ia o na Pake e hanaio ai e kue aku i na Kepani. Eia nae, aohe hilinai@@ e hiki ana i ko Adimerala Tina makaukau ke paa iho i ke Kaikuono o Pekili mai ke komo ana aku o na aumoku Kepani. Mamuli o keia mea, ke hoioiia la na mokumahu lehulehu o na hui kalepa Pake malalo o ka hae Beritania.

            O ke noi dala ana no ke kaua, aia no ia ke lawelaweia la e na luna o na okana-aina o Kina me ke oolea a me ke aloha ole. Aia nae hoi ka oi loa iwaena o na poe kalepa piepiele a me na poe e ae he mau waiwai ko lakou. Ekolu poe kalepa ma kekahi apana, i ano ulolohi iki iho no ma ka hooko ana aku i keia mau koi, i pau aku ko lakou mau waiwai i ke kailiia me ka hoomaopopo ole ia mai.

            Ua oleloia ua hoohilahilaia o Kuhina Nui Li Hana Kana, a pela no hoi me ka Adimerala oi aku o Kina. Ke ano eena loa la hoi ko Farani kulana a he kukala kaua okoa aku paha koe o Farani a me Rusia ia Kina.

            Ano pioloke loa hoi e Kina. Aia na okana-aina o ka hema ke hoole la aole e hoolohe i ka Emeperoa ma kona kahua alakai kaua a aia hoi na pualikoa i kauohaia mai Tienetesina a me kahi mau apana e ae ke hao limanui la a ke kue la i na wahi a pau loa a lakou e kaalo aku ai.

 

Hoouka Kaua Moana Hahana.

            Po Poalima, Septemaba 14, i haalele aku ai na aumokukaua Pake o ka Akau, malalo o ka hoomalu ana a Adimerala Tina, ia Awa Ata me ehiku mau moku lawe lako kaua me na koa. O na koa a pau o luna o na moku hali ohua, he poe wale no no Huanana, o ka hapanui hoi o lakou he poe koa hele wawae. He poe koa pukaa no nae hoi kekahi me ka lakou mau pukuniahi o luna. Iwaena o ia poe he lehulehu loa na Europa. O ka manao o keia huakai, oia ka hoolele aku i na pualikoa ma kahi kokoke ia Wiju, a malaila aku hoi no ke kahua kaua. Aohe mea o ka enemi i ikeia aku aia a ua hoea aku lakou i ka nuku o ka Muliwai Ialu (Yalu). Ia wa i hoikeia ae ai ua ikeia aku he kaoo mokukaua lehulehu e hooiho pololei aku ana no na moku Pake. Ua hiu koke ia ae na hoailona iluna o ka mokuhae Pake e kauoha ana i na moku hali koa a pau e awiwi aku no kahi e malumalu ai. Ua kau pu ia ae no hoi na hoailona no ka liuliu ae o na moku Pake no ka hakaka. Ua hoolohe koke ia keia kauoha. I keia wa nae hoi, e hooiho awiwi loa aku ana na moku Iapana me ka holo pololei loa aku no na moku Pake. Ua holo aku na moku hali koa a kokoke i kahakai a ua liuliuia ae na hoomakaukau awiwi ana no ka hoolele ana aku i na pualikoa i kula. Lehulehu o lakou i hoopaeia aku mamua ae o ka hoomaka ana o ke kaua i ka la 17.

            I lawa no a kokoke aku na moku Iapana, o ka wa no ia o ke Kene Iuene (Chen Yuen), kekahi o na moku ikaika loa o Kina, i kiaku ai i kekahi poka. Ua panai koke ia mai, a aole i emo iho ua komo hahana loa aku la ke Kene Iuene me elua mau moku Iapana nunui. O na moku Kepani e ae hoi, ua hooponopono nui ae lakou a loaa pono na kulana a lakou i makemake ai a i wa i laulaha loa ae ai ka hakaka ana. No eono hora ka mau ana o keia hoouka kaua hahana, e wawalo a e kuilua ana hoi ke kani ana o na ano pu a pau. Me he la o na moku no a pau loa ma na aoao a elua ka i ulele ae no keia mau hora eono.

            O ka moku kilakila nani Keneluene ka i komo kukonukonu loa aku ma keia hooili kaua ana. Ua hooko pono ia na hana a kona mau pu karupa a me Limaikaika, a ua hahana no hoi na poka a kona mau batari kui kawa i hana mao ole aku ai i kona mau hoa paio. Ua hookuu mai kekahi o na moku Kepani i kekahi topido iaia a ua ku pono oia. I ka wa i pahu ae ai, ua ike lea ia aku he poino nu ka i loaa aku iaia, no ka mea, ua hoomaka koke iho la oia e piholo. Eia nae, ua mau aku no ke ku ana o kona mau luina ma ko lakou mau pu a hookuu aku la no i kekahi mau poka aikanaka mamua ae o kona piholo loa ana. O ka mokukaua Kini Iuene (King Yuen), ua loaa iaia ka hopena e like ae la no me kela ae, no ka mea, ua piholo koke iho no oia mahope koke iho no o ke ku ana aku i kekahi topido. Lehulehu o na luina o na moku elua i piholo pu aku no me na moku oiai hoi lakou e kuku pili loa ana. Kakaikahi loa i pakele mai a ua oleloia ua 600 na alii a me na kanaka i piholo like aku me na moku a i elua.

            Mahope iho o ke piholo ana e ke Ki Iuene (Chih Yuen), aole o ke Keni Iuene a me ke Kini Iuene, ua ili aku hoi na moku Iana Wei (Yang Wei) a me k@ Sao Iuna (Chao Yung), oiai laua i hooluliluli ae ai no ka loaa @ ke kulana kupono. Ua paa laua a ua hiki ole ke kokua ae ia laua iho, a o ka wa no ia i makawalu aku ai o ka ihona aku o na poka luku mai na pukuniahi nunui aku o na moku Kepani. O kekahi hoi o na moku kepani, ua hoohala ae lakou i kekahi manawa ma ke kiki ana i na moku hali koa i loaa ole hoi ka wa kupono e kaawale aku ai. Ua manaoia ua lehulehu o na moku hali koa i hoopiholoia, a hookahi hoi o lakou aohe wahi koa hookahi i hooleleia no kula. O ka poino o na Pake ma ka make a me ka eha, ua kohokohoia aia ma kahi o 1,500, a o na Iapana hoi, he 1,000 i make a i eha.

            Aia o Ilamuku-Kaua, Kouna Iamagata, e hoomalu la i na pualikoa Iapana ma Korea, ke nee la me 45,000 poe koa Iapana no Mouked@na mai ka hema-hikina aku, oia hoi ke kapitala