Ka Makaainana, Volume II, Number 13, 24 September 1894 — Page 4
| This text was transcribed by: | Halemano |
| This work is dedicated to: | Kukana |
Ka Makaainana.
He Nupepa Oili Pule.
W. H. KAOU,
Luna Nui Lunahooponopono.
F. J. TESTA (Hoke),
Puuku.
E hoopuka mau ia aku ana i kela a me keia Poakahi o na pule a pau.
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope $ .10
No Hookahi Malama .25
No Ekolu Malama .75
No Eono Malama 1.25
Ina e hookaa @ na ia, penei iho ka auhau ana:
No Ekolu Malama $ .50
No Eono Malama 1.00
No Hookahi Makahiki 2.00
POAKAHI, SEPATEMABA 24, 1894.
I nui no ko kakou ano me ka hoomanawanui pauaho ole a hiki mai no i ko kakou wa e lanakila ai. Mai no a lawe iki i ka hoohiki, no ka mea, aia ilaila ka make.
Me keia helu e pau ai keia hapaha, ka ekolu hoi, a me ka hapa mua o ka hapalua elua o keia makahiki o ka nee ana o KA MAKAAINANA nei. Ke manaolana nei no makou e hoomanao mai ana no na makamaheluhelu ia makou, i mau ai no hoi ka nee malie ana ma keia mua aku.
Ina ua makaukau, alaila, hoohana aku; aka, ina ua hemahema, e noho malie iho me ka mumule, a mai awaha wale. Aia no a makaukau a lako ke kanaka ma kana hana e manao ai, alaila, loaa kahi pono; aka,ina e hemahema oia a lako ole, he poino a popilikia ka hopena e loaa mai ana iaia.
No ke ano hapauea no paha hoi kahi o ka lunahooponopono o ke "Aloha Aina" i ano hapauea ai no paha kona wahi noonoo, a ike ole loa ai oia i ke kaona o ko makou mau manao ma na helu i hala ae. Ua hoike mai la kona ano hapauea i kona huhewa ma ka hopu hewa ana i ka loli, i ka ia maka ole, e hoike mai ana hoi aole oia i heluhelu pono ia mau manao alakai e makou. Hemu, hu hoi @ ia oe; imi hou ia aku.
He mea maopopo loa aole no ko Peresidena Kalivilana hoihoi i na pakaha kona mea i ike mai ai. Ua maopopo no ia mea ia lakou nei ma ae. Eia no lakou nei ma ae. Eia no lakou nei ke nonoho nui nei me ka hopohopo no, me ka maopopo ole ia lakou o ko lakou hopena e hoea mai ana. No ia mea, me he la, eia aku no he hana hou aku a hoea mai, oiai, ma na kahoaka @@ o na mea e ikeia nei, aole no paha i pau ka ninau o Hawaii nei. Aole loa i hoea mai ka pane i ka ke Aliiaimoku akeakea mua, a o ia ka mea i koe a hoea mai.
KA MEA E HIKI AI KE HANA.
Aole kekahi hana e holopolo ke ole e makaukau me ka mea e hoohana ai, oia hoi, ke dala. Ke lako ia mea, aohe puu e nele ole ka hiolo Halo. "O ka mea lulu nui, e ohi nui no oia; a o ka mea lulu uuku, e ohi no oia e like me ka mea ana e haawi aku ai." Nolaila, ke uwalo aku nei makou i na poe ano kuonoono a ulakolako iwaena o kakou e iulu ae no ka pono o ka lahui; a pela pu no ka pono o ka lahui oiaio loa. He makehewa loa hoi ka olelo waha wale iho no, a hoihoi ae i ke aloha aina, aloha lahui a aloha Alii ma na "lehelehe eueu hana lokoino." E hoike ae i kekahi hana e ikemakaia aku ai ke aloha oiaio. Kapae a kiola loa ia na kalekale olelo ana, aka, maluna o na mea a pau—e hana!
KE ANO O KELA IKEIA ANA.
Ma ka loaa mua loa ana mai o ka lono no ko Amerika Hui puia ike ana mai i ka Repubalika o Hawaii a hiki mai i keia la, aole no i loli ae ke ano o ia ikeia ana mai ka makou no i manao mua ai, oia hoi, he ike hapa wale ia mai no. Ina kakou e huli aku ana i hope a nana iho i ka manao o kela palapala ike a Peresidena Kalivalana, e hoomaopopoia iho ana no ua apono mai oia i ka Kuhina Wilisi ike ana i ka Repubalika, a ua kakooia hoi ia e ka Peresidena Kole pane i ka haiolelo a Kuhina Wilisi. Hookahi no nae hoi mea i maopopo loa, ua ikeia mai keia Aupuni, no ka mea, aohe Aupuni e ae e ku nei, oia wale no, aole loa nae hoi ma ke ano o ia ke Aupuni kumu o Hawaii nei. Aole loa pela, aka, o ia ke Aupuni i lawe pakaha ae i na hana pili kalaiaina, oiai hoi ke Aupuni kumu e moe malie ana no ka wa. A ua ikeia mai la hoi keia Aupuni, i hiki ai no hoi ke hoomauia na kukai pili kalepa ana, aole loa ma kekahi ano e ae, a i hooia maopopo loa no ia mea, e nana hou aku no i kela palapala ike a me kela pane haiolelo. Aia no ilaila ka io maoli o na mea a pau. Nolaila, he Aupuni hapa wale no keia, aole loa he Aupuni piha.
PAKELOKELO KULANA.
Oia maoli no ke kulana oiaio loa no ke Aupuni o keia wa e ku nei. O ke kumu o keia pakelokelo ana, ua hune mai ka aina a ua hune pu mai no hoi me ka waihona dala o ka lehulehu. Ma kahi hoi o ke Aupuni "maikai loa" a Kiwini, ua ku ae he Aupuni mailuilu o na pakaha i aneane aku ma kau wahi o ka banekarupe ae. Ua lilo ka hilinaiia mai no ka hoaie dala ana i mea ole, a ua lilo pu no hoi me ka ikaika huli dala aie o ke Kuhina Waiwai i mea ole a i mea hilinai ole loa ia hoi. O kana mau uwalo ana i kona mau hoa pakaha "e nihi ka hele'na i ka uka o Puna" @a ka ai pakiko ana, ua lilo no i mea ole, no ka mea, aole i hooloheia aku. Ma kahi hoi o ka emi mai o ka aie lahui, eia ia ke pii nei a ua hanaia ka haawe a koikoi. A iloko no o keia hune o ka waihona, ua hoouna nui aku nei no ia Kikania Lualii ma kekahi huakai imi paahana, he maia pala kapule ana no paha ka mea e loaa mai ana. Aole wale o keia mau mea ae la, aka, eia no ke mau nei ka uhaai ana i na koa a me na kiu, a hooneleia hoi na hana hou e pomaikai ai o ka lehulehu a e waiwai ai hoi o ka aina. Ke hoohui ae i keia mau mea ae la a pau a lilo i hookahi, ua maopopo loa ka pakelokelo aku o kulana mai lalo ae o ko lakou mau kapuai wawae.
HE HAKU NO KO KAKOU.
Aia no paha iloko o ka hapanui o ka lahui ka manaoio aia no he Haku no kakou ma ka lani, ka mea hoi nana e uwalo a e uwao no kakou imua o ke Akua Mana Loa. Pela no hoi me kakou ma ke ao nei, a no Hawaii nei hoi ka makou e hoohalike nei. He mea oiaio loa he haku no ko ka lahui, oia hoi, he mea na ka lahui e nana aku ai ma ke ano oia ke poo, ka mea maluna a me ke alakai. O kana mea e olelo ai, he mea nui ia; o kona leo hoi, he hooloheia; a o kana hoi e kauoha ai, he mea hiki a pono hoi ke hookoia. E hoomanao kakou i kela la poina ole, ka Poaono, la 14 o Isnusri, 1893, i ka leo o ua Haku la o kakou i poha mai ai—"e hoi i na kauhale a e malama i ka maluhia a me na kanawai o ka aina." Ua hooloheia, ua malamaia, a ua hookoia ke kauoha a ia leo, a eia no hoi ka lahui ke noho nei no iloko o ka hoomanawanui no ka poha hou mai o ia leo. Oiai, eia no makou ke noho nei me ka manao ole ua pau na mea e hanaia mai ana no kakou a me ko kakou kulana pili kalaiaina, nolaila, ke noho nei no makou me ke kali hoomanawanui aku no ka pane mai o ka leo. Aia no ka pau a poha mai ka leo a ko kakou Haku Alii, a ia wa wale no e maopopo i@ ai ka pau; aka, i mau no ka paa mai, e noonoo iho no kakou aole loa ia i pau. A oiai no hoi oia e mau mai ana no ka paa i ka waha o kana pahuolelo, e noonoo iho no hoi kakou aole loa ia i pau. He makehewa loa na olelo mawaho ae, a no ia mea hoi, mai hoolohe a puni wale aku no. O ia lea ka mea nui, a ke poha mai ia, alaila, maopopo ka hopena a maopopo pu no hoi me ka kakou mea e hana aku ai. Nolaila, mai @iha kakeu; aka, i nui ke aho a pae kakou i kula a kau pono iho iluna o kahua paa.
NO KAKOU NO KE AUPUNI.
[KAKAUIA MAI.]
Malun o keia kahua ke kulana a kuleana pilipaa o ka lahui a puni keia Paeaina. Elua wale no mea nui ma ke Aupuni, o ka mana Moi, a o ka mana Lahui, oia ka rula kanawai paa i na Aupuni Moi a puni ke ao nei. Ia oukou, e ka lahui kupaa, maluna o ia kumuhana i makiaia ai ka manao aloha aina o na makaainana, a he kia hoomanao hoi na na enemi e kaapuni mau ana mawaho o ko kakou mau poai e wali ai. Nolaila, ua ike oukou i ke ana kaulike o ka manao paa kuokoa, oiai hoi ka waha o ka Repubalika e hamama ana imua o na Hawaii ponoi, no ka puni aku a hoohiki aku hoi malalo o na kuewa pakaha wale. Oia nae hoi, e ku mai oukou a e pale mae no hoi ma na ano a pau, i ka wa a na poe onou kumukanawai e kakauinoa ai a hoohiki, a ma kekahi ano pelo e ae paha, i loaa he kumuhinu e kahi oihana maluna iho o lakou.
O na manao hoopoino a hoike akea ia a puni ko kakou mau palena, aole ia he mea e wali ai no ka lahui. Ua like ka noho ana o ke Aupuni noho manawa me ka ohu e uhi ana maluna o na ululaau, a i ka wa e pa mai ai ka makani, lele poai aku no ia ma kona mau alahele. Pela no hoi ke Aupuni Moi e uhi lapuwale ia nei e ka Repubalika kumu ole, a kokoke oia e pau, ke puka mai ka olelo hooholo hope loa a ka Mana Hooko o ke Aupuni o Amerika. Nolaila, o ke Aupuni Moi kumu o Hawaii, aole oia e oni, i kakoo pono ia e na mana Aupuni nui o ke ao nei e noho alii mau ana no ka lahui maluna o ke Aupuni i ka wa mau loa.
He mea oiaio, o ka noho hoomanawanui ana no ka wa loihi i hala ae a me na la e nee nei, he kulana ia o ka pilihoa o ka lahui, aole no ia he mea e kuemi ai ma ke kahua o ka maluhia. Nolaila, e noho kakou me ke kupaa i na wa a pau, oia hoi na hoolaha hakuepa a lako@ e koloh@ ana ma ka poai iwaena o ko kakou Aupuni, ma