Ka Makaainana, Volume II, Number 2, 9 July 1894 — "KA LAHUI HAWAII?" Na Loina o ke Aponoia ana o ka Repubalika. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

"KA LAHUI HAWAII?"

Na Loina o ke Aponoia ana o ka Repubalika.

Ahiahi poeleele o ka Poakalii i li«k i akoakoa nui aeai na koo„ Fi'Gi, maloko o ka halepaīkau nao ma īlain'ioeipn, 110 ke kakoo a apon-o ana i ke kuraukaiiawai huii a nie ke kobo ana hoi la Kolekaaka i Perēsidena a boo-;j paa loa akn palia l»oi iaia ma iona kulana oihana kuiliku uō ka uku o $1 ,U00 o ka malama. Ua piha a<r no ua walii h i ua koa 1 kemo i na aahn ok »a ae, iaa luna aupuni a me na \ulo me na mamo hilaki'la waho ka bana Pi "<*i 1 hanakuli ai, i wahi paha hoi e pu- ] iiiia aku ai e ka lahui oiwi, eia nae, aole loa ia e loaa. E ole :ia hoikeike hoolele a īioomala- j malama ahikao i hool<4& mua j ia no ka hoikeikeia malaila, laukanaka ai o waho iho o ia wahi, ] a me he la oia no ka oi aku ma- ] mua o loko f i na Iapana!; I Ua kaena ae na nnpepa ōili alaula a me pahemo liula i ka mha ka o ua wahi la i na poe maikai wale no, eia uae, aohe i ike nui ia aku. I hea la kahi i aonoho nui ai a i kakau n«i ai ? Malia ma kahi pouliuli, a i ole, ( iluna no o aa haka ma ua kau4Qhe iike iiui j ia aku. " Ma kalu hoi o īa poe maikai, e ikeia no ma na inoa : • na poe b,aiolel<j. Na ka hope Luna Dnte, kela huoona upapalu a Afona, i hoomalu māi i ka halav ai, he inuhee, he pelukua a he lapuwale haalele loa-, no ka mea, oia kekahi o na uiakai kuikawa ma kela la poina ole o lamiari 17, 1893. Nana hoi i hoike mai o Pi Ki Keoni k'a mea haiolelo mua, a o keia lalau no hoi ia, no ka alua ona manawa i olelo ai e haalele loa ia Hawaii nēi, eia nae, ua hele no a liuli hoi'hou mai. O kana mau olelo ano uui no hol, oia no ka pai mau ae no i kona poe knpuna, e like no me ka mea mau iaia, _ ' Pau hoi oia ae la, kii ae o Kuhina Haki (kiko-moa), oiai, oia ke ano o kona inoa raa ka lakou olelo, oia hoi, he hoomoe hua a kiko ae keiki Ua hoike ae oia 0 ka loaa ma» koe o ka hoohuiuina ke kit pono ae ka Kepuhahka, a moku'hoi ke alawai o Nit aragua, alaila, holomua !oa lakou. laia hoi a noho ihō, eu āe aua ieeh Ukiki-ukaka o Makao mai ma Kina, I. M. Vivasa, oiai, he kuowH mahukn oia raai ia poua-; laau mai o Po ui.ala, kahi ona ; 1 hanaiia ai » n ka laiki a mo ka | opae maloo. Me koua iki uoi ka hoohoka 'maopopo ia o n& l'ukiki e lakou, pai mai no umi ka nani, kft maikai a nu ko ano

hemoiele o ke kumumaia a kou i hohole iho nei. oiai no hoi oia e noho ana no ma k$ ano lie luha aupuni. E'ahonaehoi keia ae la, he "N ■■ i n]e loa iho ka mea i ae hope ona, lie kuewa kaualiua o na la iielu wale no kmei, a ua pai mai hoi ia Kole ui? ka hoohaiike ana hoi iaia me I>urutusa 0 Koma, ona la kahiio loa. Ke kuhihewa ole ko makou hoonianao aua, ir t makou i heluhelu ai 1 ko Roma moolelo i na la e hele ana i ke kula, he kipi a he hohe maopopo loa kela Burutusa, I aole o ia wale, aka, he pepehika- | naka oia. Ma keia wahi, ke | pale nel makou iaKole mai keia mau hoohalike ajia, oiai. he kipi ahe hoike lalau no lioi oia maaiua, a he mea hoi i hoohiki e lawe i ke oia o ka Moi Kalakaua i make, a mamuli o.ia paha i pakele ai oV. V. Akepoka ma kela hopuia ana ai me K. W. Wilikoki no ka oliumu e kipi. oka ukali aku # keia , malihini, oia kela hapauea ti. J. Geī'ina, he mea ka i walea i ka miiioiiioi i kela a kihapai lipolipo" o kekahi poe uha palupalu o j kakou uei ? pela mai ko m&keu lohe. He haanui wale hei kana no kona kos uaai Rode koua wahi i hele uiai aj. A i o kana haanui aaa, ua ku ae o I§o We-mu-liilii Kalua a kuaiehelehe mai la, eia nae, aōle e like kona liephoi i keia wa e like la me ka waj.aua e koala ana i ua poe nei ana e hui a e launa pu nei i keia wa.j He mau makai, o losepa, Kaijhane, Kahaulelio a me kekahi poe kakaikahi ihe na poe ola i hoolohe aku. Aohe hie, ( aohe hoihoi, ua nalo aku ia mau loina ona o ua la i aui ae. i Ho haole opu nui iho hoji mahope ona ame H. Keleme, ma ka aoao o kela hui Oleio E, e pai ana no h'.i ne ka maikai« n aohe puu, aohe kee, n o kela 'kumuhinu kaihi a alunu mana a na oehaa Pi Gi. la laua a pau, ua ku ae oT. P. Mare t Pereiideua o ka LigV Amei ika, a helipelu mai la he mau ole.lo hooholo e ana i ke hou o ka liopuhalika o a e aponu ana hoi i ko S. I>. Kole ; wueia ana iūa ka Pere>ideua I muu. Me he la na Uaki ame | Kuuka Lokeke paha i haku,a Ua hooholuia. Aohe mau leo hooho huro ano hoihoi loa ola po, k&Uiolamola īu a hejpnmaiv haakle !ou itfutuk"o o wahe» lapanu i&o k t c nui loko. Haila no hoi fcahi_£oe,. hemolelo loa o iia wvlo a me na maiuo. !

Kim ī,ei Momi i Keawekapw j Mai ko makoii niea kakau, | llenry I- Kauanoauo, o Waia- j kea, Hilo, Hawan, i loaa mai.ai { keia malalo iho: Ma Keawe- : kapu, Waiakea, lune 28, ua j malauia ae o Mr. & Mrs. : Aiidrew K. K h e wahi papaaina hoomanao ana o !:a makahiki o ka laua • "lei momi," oia lioi ka piha ana ona makahiki " o kona hanu j ana i na ea huihui o keia o.la j ana iwsena o na makua, na kini, \ a me ka īehiilehu i . akoakoa >ae , H©ra 1:20 p.m., ua weheia ka : papaaina, a tia noho ihf> kela-a } 1110 keia e hoopiha i ka lua o ka { inaina. Ua liioonuu a lawa a j kiha ka ihu, i ka o ke j kuhinia, o ka Hliha paha ia U\ j ke liele la a pii ka niaeele ike ■ kumu pepeiao, loaa ai keia wahi j hooheno malaīo iho, penei: A j ■ ;"LihaHba i ka lioolna ke kini o j Puna, . i Pakuikui i kaJmomomi a ke kiu, • 1 na kohi kelekele a ka Puukolu, j A ka Malualua makani mai o ; lalo" j He maikai ka papaaina i mala- ! maia, a he maluhia ka la a hiki , ika uhi ana mai o ka po, aohe | haunaele. | Ahiahi Poaono, 1 une 00. i huli ; hoi mai ai o Adimerala Waka, ! H. A, Wiiimana a me S. Paka j mai ka lakou huakai lawaia I ilaloo Ēwa. | Ua i\,oho hoomalu hou mai o | Limakanawai Alika Lopikana i Ika Aha Apana, i kakahiaka |-Soakahi i hala, oiai hoi, ua pau [ Vana haiia hakn kumukauawai j ana no iakou oehaa. # i Aohe kiia oka pu nui o luna ' o ka Pilailelep.ia i ka hora 5 o ua I wanaao, no ka lioohui lilo ka. ! Re pu raifeia ia e kiia nei, aka, I tttc.u no ke kani, o ka pu. uui i.ka I hora 9 o ke aunioe. Ua u*iutii ae o Mrs. Ireu® i H'aalou īi Halaunu iaia iho mai i kela hoopii kue i kana kane, i t Poaono, luoe 30, imsa o ka Aha Kaapuni, a koe aku la uo nae hoi ka hoopii ma ko Alapaki Kauka aoao a me na keiki oo I ole a ua o Ealauhu, no ka lioike ia ae hoi o na loaa a me na lilo no kela aina ma Pawaa aeuei. I ka Poaha, lune 28, ui&hope o ke kaa ma'i loihi ana, ua make aku kela haole t ainaiokekou nei, oia no kelaele* • wakule ihu apuupuu haua a k&lewa kookoo» noua hoi ica inoa o Stephen Keiuliold LoiquiM, ike 70 makahiki a me i malama ma keia ua ia. lle 3ō makahiki paha ona ma Ilawau nei, a ua waiho be ahm * me na keiki mahope u«i e u aku nona. Kakahiaka Poukolu, lune 27, i ku maj ai ka moku kila Geremauia Mane llakai'iia, iloko o 140 la mai Livapuiu mai. Okeia ka hnakai hok» moana uiua !oa a keia inoku, a uui ua poe hele inakaikai iaiu ma kona wahi e ku neL 11010 mai i IVberuan 5 h halawai me ku ino mu ka iuoHua inui nei. Ike ia Maui i luue 26 uei. Ua haUwai uie kt»kabi uhiu moku Pekkaue lehulehu tua ka liemu aku o Uio de !a Palnla, e ho\o nui aua uo ikiki, Kili. Ho (>OO toua ukana \ lawe inai uo 1L liakanla iuki uaua uo kyua kape. s ua lihiei $>a!una o ke J. C, Puhika he\iua umkaliiki i hala a«, a ua ukalf mi|i jul.k4aa *** hm« iaia» (

Man Wahine Auau Kaf Viaii kai ke kuene wahiae o ka Arawa a me i*ekabi ha wahine ot»a, i k? ahiah? P«akalii, īuiie 25, 1 ka holoholo. wa&pa laua iloko nel ,o ke awa, mahope oke ka ana mai oka Arawa, nika n hoi ana mai a kahi o ka Fle« e ku nel, a ī ke kuene wahine hoi i-eu ae ai a g ka hehi n\ai . no. hoi koe ike alapii. neeīi ana ka waapa haule kuho oia iloko oke kaL t T a 3ele akn ke kokoolua e kokua, a mai piholo laua a elua, aka, kokuaia e e auau anu maiaila, a no ke kauiuaha loa o na wahine i na !ole f aohe hana a kamalii i koe, <» ke kahea ae i na kokua. Na kekahi poee ue i kokua a palekana ai laua, ur hele nae a paupauaho.

I Ua booraalia na kula Aupuni i ka la 4 nei, ma ke kauolia a Peresi<tena o Ka Papa Hoonaauao. |3ora 11:30 &. m. o ka Pj>akafei i liala ī niLii ai ka Warim.u, Biai na Panalaau mai .o kaHec:a» m&liopo iho o ka , iiora S o ia r ahiahi no i niau loa aku al uo ua Panalaau ma ka Akau. laia mai nei ma ka nioana, ua hui a kukai hoailona pu oia aie ka Arawa i ka hora S: 30 a. m. o lun» 29. Aoho mai nei aaa mau ohua no keia awa, aka. he 16 ana ohua i lawe aku la. Ua lawe aku oia i ua mea ulu mai keia a(ra aku, ois hoi, Le 2152 ahui maia, 2000 eke laiki, 037 ipuaiwaha, 30 eie kope a oae 10 pu-a iirhipa. ! Poaouo, luue 23, i hookolo--1 ai oS. Ozakī imua o ka | Aba Apana, no ka hoopae malu. I ana mai i kekahi mau waiwai I lapaha mai ke Gelika mai. O ! keia no ka ona o kela I lapana ma ke kiln komohaaa o jka Huina-a-Kale, ma alanui | Moi neL Ua laweia na olelo ik& f ai ka Poalua iho )a i haawiia | mai ai ka olelo fioohoto e hooj pai ana iaia e uku i $200, no ! kona hmke oiaio ole i ka heiuna nui ona pahu ukaua i loaa niai iaia »a kela moku. Ua hoohalahala loa aku oia iluna ae ma o C. W, Akepoka la, kona loio.