Ka Makaainana, Volume II, Number 2, 9 July 1894 — Page 2
This text was transcribed by: | Uilani Arakaki |
This work is dedicated to: | Naomi Digitaki |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IULAI 9,1894
LAUOMIDIHAE
KA
NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA
Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina
Ka Mea Pohibihi i ka Maka o k Kuikele.
A O KE
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
MOKUNA XI.
Owai aku kela? – He malihini mai ke Komohana mai – Ke liu a Numaredina iluna o Halegula – Ka manu nunu iloko o ka hale aniani – Makaikai i ka nani o ke kihapaipua o Numere – Numaredina o Hurema ka hoa like ai.
Ia manawa i pane bou aku ai ua kupua la mua o kena hanai kapu:
“Ae, e kuu luhi; ke honi nei au i ka hohone o ka ili o na keiki o ka honua a Adamu. He kupua, a he eu, eia iluna o Halegula i keia la. E awiwi kaua a hoi aku iloko o kau aupuni.”
“Alaila, he kanaka hou aku anei kekahi mawaho o kaua?” wahi a ua kaikamahine la i ninau aku ai ia Habakudera, kona makuakane.
Kulou iho la ke poo o ua kupua la ilalo me ka pane leo ole aku imua o Lauomidihae, me he la e noonoo ana paha oia i kana mea e kamailio aku ai, a i ke ea ana ae o kona poo iluna, nana pono aku la oia i kana mea i luhi ai, a pane aku la.
“Ae, he kanaka hou aku no kekahi mawaho ae ou, e kuu mea i luhi ai; aole nae iluna o keia aina a kaua e noho nei, aka, aia iluna o ka aina honua o na keiki a kanaka. A no ia poe ka oleloia. e hahai mau ka palahe i ko lakou mau kino a pau na la o ko lakou ola ana. A no ia mea au i makemake ole ai e hoolauna aku ia oe me na keiki wale no a na kupua, na poe i hiki ke malama mai ia oe, a pau na la o kou ola ana.”
Aia no hoi kahi luahine ke nana mai la i keia mau kukai olelo ana mawaena o ua enemi la ona a me kana hanai, a ke makaikai pu la hoi i ka nani o ua hanai nei ana, me kona olelo mau ana iho iloko ona, o “Numaredina o Hurema kona hoa e like ai,” a pela wale aku.
Ia manawa i kauoha aku ai ua kupua la i na kauwe e kawele ae i ka wai o ke kino e ua milimili nei ana, a hao mai la hoi lakou i ka lakou hana, e lu ana hoi kekahi mau kauwa i na mea ala maluna ona, a paoa aela o loko o ua haleauau nei i ke ala o na pua like ole o ke kihapaipua o Numere.
I ke komo ana o ua kaikamahine la i kona kapa oia no ka wa i uhi iho ai kekahi pohina uwahi ano e iloko o ua hale la, a nalo ae la na mea a pau mai ka ike aku a ka maka. A oia no ka manawa i puoho ae ai ke lupua Habakudera me ka leo nui, a pane ae la;
“He kupua, he kupua. O ke la luahine ino, lapuwale. Ke honi nei au i ka hohono o kona ili. I kii mai nei oia e kaili i kuu mea i luhi ai i wahine na kela keikialii o Siama.
I ke oki ana iho o ka leo o ke kupua, mao ae ia ka uwahi ano e a ike aku la no oia i kana hanai e ku mai ana no me na kauwa lawelawe, aole hoi he wahi o kona kino i hoopoino ia, he oia mau no kahi semelo i ke ale puka ke ku a ka wahine i hanaiia e ka lima noeau o na kupua.
A ina no hoi paha pela ua wahi. Aala, aohe olelo ana, “he nani okoa no mai Kaena a Waialua, aina i ke ehu a ke kai.
I keia manawa a ka ohu uwahi i uhi iho ai maloko o ua halo aniani la o ka hanai a ua kupua la, oia no ka manawa o kahi luahine Kilokilo i hele aku ai me ka awiwi a honi aku la i na lima o Lauomidihae, a me ka leo hawanawana malie i pane aku ai oia:
“E hoomanawanui e Lauomidihae. Eia ae o Numaredina ka nani o Hurema ke hele mai nei e imi ia oe. Huna o ka aina o ke Ao Olino e halawai ai oe, e ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina me ua Nani la o Hurema, ka mea nona na helehelena i like aku me ka nani o na pua, a`u hoi i manao ai ua kulike loa kona nani me kou. E hoomanao i keia.
I ka pau ana no o kana mau olelo, oia no ka wa i mao ae ai o kela uwahi ano e iloko o ka hale, a oki pu iho la no hoi me na papa leo ana o ke kupua me ua hanai nei ana.
A o kahi hoi i hoea mai ai e ka uwahi a kaua i ike ae nei, e ka mea heluhelu, mai kahi luahine no ia, i kumu n@na e kuka olelo pu ai me ua ui la, a loaa hoi he manawa nona e hoike aku ai i ka mea e pili ana no kana misiona.
[No keia pule ae.]
HE MOOLELO KAAO
NO
MONE TIKERO
KA
HOLOLIO I KA WA HOOILO
KA
UI MAALO I KE KUPULAU
A O. KE
KEIKIALII HARE MATINE
KE
KIAHA OPAKA O NINEWA
MOKUNA XII
Ke aloha o ka Ipo i ka Ipo – Hanini ka waimaka elo ka laau – Ka Ui Maalo i ka wa Kupulau iluna o Hagara –
Ke kaoo o na poe me na medala kila no Arabia – Ka hoohui mare i ka wa Hooilo – Ike kumaka i ka nani o Mokuleia, aohe laula a koe aku.
Ia laua i hui ae ai, ua hoike aku la o Mone Tikero i kona manao o ka hiki ana aku, me Kona hoike pu ana aku hoi i ka moolelo o kau halawai pu ana me kana aloha iloko o na ululaau i ka po mamua iho.
Ua lilo ia moolelo ana i hoike aku ai, i mea no ua elemakule la o inaina ai ka mea nana i lawelawe ia hana, a oia kana i ninau mai ai me ka puili paa ana i na lima o Mone Tikelo.
“Owai ka limakoko nana i hoao e lawe malu mai iaia, mai ka poli mai o kona makua?”
“O Hare-o Hare,” wahi a ua Hololio la i pane aku ai.
“O,” wahi a ua hiena la o Hagara i pane ae ai, “o Hare Matine anei, kela moopuna a Sahazia o Peresia? Oia anei kau e olelo mai nei?”
“Ae, oia no e Igeboseda, ka Muafa kau lana o Hafaea,” wahi a Mone Tikero.
“E Mone Tikero, ka mea nana i hoopakele ia`u mai ka waha mai o ka luakupapau, ma o na lani la, e inu no ka maka o ka pahikaua a Igeboseda i ke koko o kona puuwai eleele i ke kino o keia wahine maemae.”
Maanei i pane aku ai ua keiki la imua o kona hoa`loha:
“Ina aole na olelo papa a kuu Kahu hanai ia`u, ina la i keia la-aole oia e ike hou i ka malalama o ka la ka mea mehana, a pau hoi kona soa hele ana malu na o ka ili honua. Na kaua mau olelo i kaohi mai i ka hele paukiki loa ana o ka`u maka ihe e inu i ke koko o kona puuwai, aka nae, ua haawi aku au i haawina nana e hopaanaau mau ai i na la a pau o kona ola ana. Ke hoomaopopo mai la anei oe, e Igebaseda, i ka`u mau olelo?”
“Ae, e Mone Tikero, ke hoomaopopo ia au ia nau huaolelo au i puana mai la. A e kau aku no na hoio ana a na Muaza a pau maluna o kona poo, no ke koena o kona mau la ma keia ao,” wahi a Igeboseda i pane mai ai.
Hopu iho la o Moe Tikero i ka lima o ua Muaza la, puhiki paa iho la, me ke kau pono ana aku i kona mau maka maluna o ua hiena la, alaila, pane aku la oia:
“E Igelooseda, ua hoike mai oe i kou mau manao o ka hilinai a me ka paulele maluna o kau kauwa nei, a maluna ae o na mea a pau aia kela mea he “aloha” iloko o kou puwai no`u nei, me he mua la a me ka hope. Nolaila, e ka Muaza aole he mea pono ia kaua e ku loihi iho ma keia kaua e ku loihi iho me keia wahi, aka, e huli hoi aku kaua e hui me ko kaua mau pokoo, a e hoike aku ia lakou i ke ano nui o ka`u huakai i hiki mai la.
(Aole i pau.)
Ua puka mai ka nupepa puka mahina “Ka Hoalaha” o keia mahina
Ua mareia ma ka la 12 o Iune ma kahi noho o Jones ma Newton, Mass., o Miss Ada Jones, kaikamahine a P. C. Jones o keia kulanakauhale, me Mr. Alonzo Gartley.
Ma ka Poalima. Iune 29. i hoopaiia ai o Api, imua o ka Aha Apana, no wlua malema hana @olea ma Kawa, no ka wawahi ana i ka pukaaniani o kekahi halekuai Pake ma alanui Ema i ke ahiahi Poakahi aku, Iune 25.
Ma ka hookuku mokomoko kinipopo i ka auwina la Poakolu iho la, mawaena o na hui Hawaii me Kamehameha, ua kaa ke eo o ia ia ia Kamehameha O Hawaii ke komo mua, a aile wahi puni i loaa ia lakou. Komo aku o Kamehameha a loaa ia lakou elima puni, mamuli o ka papa mau o ka W. Ahia kinipopo ia lakou. Nolaila, ua hoomaka ka pii ino o Kamehameha a hiki i ka loaa ana o ka 7 puni ia lakou, a he 4 wale no puni i ka Hawaii iloko o oiwa komo ana . Nui ka uwauwa o na wahine mauka ae e Kawaiahao, a i ka Poaono hoi i naaui ai @e Mahina Kihikihi lehua ke paua a na poe wahine la.