Ka Makaainana, Volume I, Number 22, 28 Mei 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

Aia keia Aupuni, na Pi flfi, ke piepiele la i na bona Hawa&i ma Kapalakiko, a o ko |akou Kattikela-Keneraia maiaii|a ka liiaa nana e hooko la. Ke hoolilo ia la 110 kre 85 pa-keneta o daia hookahi, oia hoi, he $85 e loaa mai ai, iilo aku he bona o $100. Auwe no ka hoi e ! Ka i do boi o keia ke au hooponopono oi ak» o' ka & Kiwini poohina i ike ai. Aia la i o e ai pakiko mai la ma ka _ _maauauw<* ana i na bona. Pehea Hna la ke hoihoi hou ia ,mai ke Aupuni Moi, lilo paha ua bona a pau a keīa au i hoolilo ai i niea waiwai ple ? Ae, pela no ko makou manao oiai, e hiki no ia maubonā ke kiolaia ma kuoj;o haalele loa, no ka mea, na lakou" nei no ia hana, i oko mau waiwai ana no paha aku. Oia kekahi knmu 0 ke puikuika o ka hoolilo ana, : a nolaila mai keia e piepiele okoa l nei. Eia nae, ua .'lilo hp $4^ooo 1 ka pule i hala f iho la. pela ka hoike u ke!a D|i'nona wawae loihi, pauku kmc> pokole, maka • poopoo a poo laenui, a peliu/hou ī ae la no hoi ka aie lahui

IV louoia waiho aku o E, Suhr (Sna , keka4i kupakako o ka hui kaWpa E o H Raknfn*\ Ma, i kona noho iloko o ka Aha Knka o na Pi Gi ; rnanauli ka o ke kauoha a kona haka a poo o ia hui, oia ka o Paulo Isenebega. A ma kona makalua hoi, o Lnalii a me Wife Kakeln na niea e manaoia nei, aia i ka ines o laua e apou mai an?, i !oau ai hoi he noho iloko 0 ka aliaelele» i? hookahi ke .koiuo like nua o na mapamaiia limu iloko o ke kihi palu. Ia lakou mai uo paha ia t uohe h k ikou hana aku. Ua hoikeia mai ia uiakou ua . laakemake o Kuauau ia W. C, Paka, ke keiki a Ihunnkn Paka 1 umke e lawelnwe loio nei» t noho oia i Lunaknnawni no Honohilu nei oiai ka w« o ke . k&hu o ka Aha Apaoa e paa aua iloko o ka ahaelele He uoho manawa wale i\o ka i maketn*ke ia uouu» ak», i ka Poaliina iho U i hooleia uku ai ia no». O ke kumw, man ua *ku uei i ko Poka w* e uoho kahu aua a holo oia i ka aiua e, oa noi oia o P«*k.» k i e ma kona w*hi, oīa na«.\ aohe paue 1 loa* iaia a hala paha elna ma iama, <uhookotu»A o Kale K4. wa kona wahi» no ka ma tne koua a me kc» Pak* U4*# tn # «*W, a o kc kutwu km o «<* hi*i« «UH pein, u» ; moa . > kn?nß^l• ikiia * i inakauk»i) ma ka ike k«u««»i.

Ma ia hope ibo, ua hookohma ke'kahu o keia wa. A i keia wa hoi, ke naakemake nei o Knanau ika mea a lakou i, wahawaha ?mia ai. Apiki a apakau wale no hoi ka lolelole o ka tnanao>.

Manuili ona hoonaulu ana a kfe Holomiui nninn uo kahi i - Vi)o ai o. kela heluna o $1,322,85 i ukuia ai ao "na hila o ke>?hua Bc)setona, ,, ua hoao ae ke Kuhiua laonui e hoa|ai * imua o ka xlhaolelo Pi Gi o ka la 17 nei, ua lilo no ka hana aua i miu hale-liilii no na koa, hale-auau, J)ale-holoilole u me ua h<iomuemae e ae ia Aigupita, ka pa tf i'ui koa Amerika i noho ai i ke au oke kahulihia aira, ka waiwai hoi oC. H. Hihopa Ua oleloia ua lilo ua wahi la la Sainu mona. Ma ua nei ana, ua- olelo ae oia he hana no ka ia 1 maa iriau i ka hanaia e ke Aupuni Hawafi ; ka uku ana i na liio o ia euo n"6 ka hookipa ana mai i na malihini.

Nolaila, akahi no a ikeia ae la be aiau malihini ka ia poe koa n& keia Aupuni. O keknhi kumu rai paha o ka K ukuia ana 0 ua mau dala la, wahi a ka oleh>ia, no ka hoolo loa aua o Kuhma Kiwioi a me Kapena Wiaole na ko laua Aupuni • e uku, aka, na' ke Aupuni Kutkawa v oiai, na lakou ka hana a lakou i.lawelawe ai*a i hookō ai. He Aupuni waiwai nui hoi o~ * Aii»erika Huipuia', a ka i no hoi ponoi 'no e uku kana mau liooliio 'ana no ka pono o kona mau 'koa iho; eia nae, aoio pela ■"ka mea i ikeia, na keia Aupuui uuku a īlihuae i uku, a pomau kai wale hni ka mea nona ua w.nwai la Ua kamaaihn ia kakou na ka ona wai'wai e uku 1 i]a ana a nae hoi pela i keia hana ana, na •*ke Aupuni Kuikawa, a p.a S«mu K; Oamona hoi i ohi na loaa hoo r hinalima no ua wahi la.

<Vole m> pali« -e i*eV *u»a ko ku lahui hoomaopopo mai ua lilo na olelo wale ana a na n'i. j»t*pa oka poai pakaha, i lanakila no ko lakou kipi ana ia lakou iho, munmli lioi o ko lakou kupaa a hopo ole o na poo kokna a aole i kokuaia o ua koa I lvooleleia mai ai mni ka mokukaua l>osotona' mai l'a ahuwale ao 3a ia noa a lakou, ana kahi no o lakou i hoike okoa ne la ma* muli f> ka uku ana i kela mau (lala, Ina aoio lakou (na koa AtiHM-ika) i 1010 niai o kokua i na pakaha. hooha ko lakou ku-

loiinn* o ukū ai ia inau Uala ? Mealia ko Khvnii moa i uku o)e ai ? No ka mnopoi'K» loa ua kokuain na pakahn, nohuhi, popo no lakou e uku: a no leo Kiwini nmkan hoi i konn Aupuiu, nohi-

ila ka ae o!e o uku. . Oia'maoli ae la uo ka oiaio aohe mea t o aku. Ke'paiaīewaia nei'ka lono no ko Sopa liio hou ae Mlamuku ke waiho uaai o Hikikoki;eia nae, aohe ka he ae o ka Uamuku 0 keia eau haulele, oiai, he nui •jo kona minamina i v& dala uku no ia kulana; aka. ai? no nae oia i Hilo.e uoho mai la me ka hoopupu, iio ka oi he oka maikai o koua ola ilaihu JB oiaio ana pah'a, aole i maopopo ia makou. wa o Sopa i noho ai ina īa kulana, a ehm no { hoi ka ikeia o kona liawawa a me ka lirna lepo. Malia nas paha i loaa he wahi ola 110 koua molia ana i kona ola mahope o lakou-Pi Gi iho, ke pau ne hoi oia mai kona Kulana aliikoa poo no na pualikoa, ana hoi i holo aku nei i-* Kaleponi eao ai no elima pule. Ua nui mal nei paha kona ike koa la iloko o kela manawa pokole, a kahi poe hoi e ai i manawa loihi e ao ai. Mai o mai nei no la hoi i loheia uiai ai no kona hawawa a lilo i mea hoomakeaka wale ua kainalii kolohe. Eia ka i hoi mai nei o Luahi Kikania e lilo i Peresidena no ke Aupuni Kuikawa,' 1 wjahi mai nei ii kekahi palapala mai o mai, a e pokole ari» iio kona man 1a j ma ia kulana. 0 keia ae !a ka ke kulana kiekie ioā ana e neho nei me ka iini nui. Ae, hoowahawahaia oia ivo ka hookano a pakike ina o f a ke hoi mai nei a haakei mai i na h"6a Hawai* ona ana e waha palolo mau ai iaia iho he Hawaii. Heaha h\ hoi ka hewa o ia, haawiia aku no hoi, 1 hio ai oia i kikania a i kakalaioa ma na aoao o Kolekaaka. O^—i—a! j -L . : N , | He lono ka i laweia ?<uu i o ! makou nei no ka akoakoa ae o ' na lala i kohoia a me ka weheia j ae hoi o ka ahaelele hana kumu- ; kanawai i ka Poakolu ihp, ka la i hoohiwahiwa he kupapau, oia j lioi, e aeiu aua no lakou e wehe ! a hoopaaee hou no ia la, k$ j hoao nui aku ka e hana j |knmu* | kanawni hou mahope nku, e konio mai aua ku na Aupuni ; kuwaho e O ka oiaio 1 ka uiea i koe no ksia lono. j Noho iho no kakou a ūai|a aku v j