Ka Makaainana, Volume I, Number 19, 7 Mei 1894 — Page 2

Ka Makaainana.

 

LAUOMIDIHA E

KA

UI I MOHAI IA I KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.

Ka Mea Huna iloko o ke Kiana Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.

A O KE

KEIKI NUMAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki.

MOKUNA IX.

Na Mea Ekolu i ke Alahele—Ka aina iloko o ka pouli, aole he mea i ike i ke alahele—Ka hooili kaua iluna o ka aina o Basana—Ka olelo a na poo Ewalu—Ka Pilikua no ka aina o ke Ao Olino.

            Alaila, pane ae la ia poo me keia mau olelo: "Owai ia mea?"

            Ia manawa i pahu mai ai ka pilikua i kana ihe makalua ia Numaredina, a ina paha i loaa pono mai o Numaredina, ina la aohe nao ai i ka papaa, a o ke komo no ia iloko o ka ipuhao wai wela a ua kupua la.

            Aka, ua hahau aku la o Numaredina i ka ihe a ua kupua la a mahele ia ae la i na pauku elua. Na ia mea i hoopii ae ka inaina iloko o ka pilikua a hoomaka mai la e hahau i ke poo moku o kana laau ihe maluna o Numaredina, aka, me ka eleu o Liona, kahi ilio a Numaredina i lele aku ai a nahu aku la i ka lima o ua pilikua la, a lilo mai la ka laau iaia.

            Alaila, hahau aku la o Numaredina i ke poo ekolu o ua pilikua la, a moku ae la, a kau iho la ma ka poohiwi hema, alaila, pane mai la ia poo:

            "Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina."

            Lele hou aku la no o Numaredina, a oki ae la i ka eha o na poo o ua pilikua la, a pane ae la ia:

            "Aia iluna, i ke aouli la o luna aku. E wiki!"

            Puhi mai la ka pilikua i ka luai pele mai kona waha mai, a owa ae la ka honua.

            Ia manawa i a ae ai ke ahi mai loko ae o ua lua la, ma o ka owa ana ae o ka honua, a ku kaawale aku la o Numaredina ma mai ka pilikua aku. Aka nae, aole i hookuemi hope ia ko Numaredina mau manao.

            No ka mea, i kona wa i ike ai i keia mau hana a ka pilikua, ua wehe ae la oia i kana buke Korona, a ia wa i pa-e ae ai he leo i ka olelo ana.

            "Heaha ka makemake o ko makou haku, i hooko aku ai makou iloko o ka manawa pokole?"

            "Pehea e pio ai keia lua pele ia'u?" wahi a Numaredina i olelo iho ai.

            "E o aku i kau pahikaua imua a e oniu pakolu ae; a e ike no auanei oe i ka iho makawalu mai o na kulu pakaua mai luna mai a kinai iho i kena ahi e a ae la. E awiwi aku oe e Numaredina, no ka mea, aia ua pilikua la ke huli la i mea nou e make ai."

            O aku la o Numaredina i kana pahikaua imua a oniu pakolu ae la, a iloko o ia manawa i pouli pu ae ai ka lewa i na ao panopano, a no ka manawa pokole, iho makawalu mai la na kulu pakaua me ka ikaika, a na ia mea i hoopio iho i ua luahi pele la, kekahi o na mea mana kupua a ua pilikua poowalu la. Hoi ae la ka honua a kona mau a nalo ae la na hiona i ikeia mamua iho.

            Ia manawa i lele hou aku ai o Numaredina imua a oki aku la i ke poo o ua pilikua la, a mamua o ka loaa ana mai o Numaredina i ke peku mahanahana a ua upueu la, ua moku aku la kona poo a lewalewa iho la maluna o kekahi poo, a pane ae la ia poo;

            "O Numaredina, ka nani o Hurema—O Numaredina, ka nani o Hurema!"

            "Nawai i hoike aku ia oukou i ko'u inoa?" wahi a Num redina i pane aku ai.

            "Na Boka, ka Moi o Pameburia; ka mea nana i hoohaahaa aku i ka ikaika kaua a me ka mana kupua o Moleka, ka pilikua Anela o na kuahiwi eha," wahi a ua mau poo la elima e lewalewa ana i pane mai ai:

            Nolaila, lele hou aku la o Numaredina e oki i kekahi poo o ua pilikua la, e like me ka hookikina a kona kokua iaia, a moku ae la, a lewalewa iho la maluna o kekahi poo, a pane ae la:

            "Iluna—iluna, iluna aku i ke Aouli,,' a hehe ae la na aka a ua mau poo eono la.

            Iloko o keia manawa a keia mau poo lewalewa e noke nei i ka akaaka, oia no ka manawa i lohe aku ai o Numaredina ma i ka nu ana mai o ka makani me ka ikaika, olapa mai la ka uwila a kui mai la hoi ka hekili. A nolaila, ua lele hou aku la o Numaredina a oki hou aku la i ke poo o ua pilikua la, a i ka mao iki ana mai o ka pa ana o ka makani a me ka halulu o ka hekili i lohe aku ai lakou i kekahi leo i ka pane ana mai:

            "E holo i pakele. O Boba, o Boba ke kokua o keia keiki.

            Me ia ano iho la i uhau mai ai ua pilikua la i kana laau ia Numaredina, me ka manao e loaa pono ana kona enemi, aka, ua hala ae la kana hauna laau, a moku aku la kekahi poo ona ia Numaredina, a pane ae la ia poo penei.

            "Oia, oia, o Boba ke kokua o keia keiki! Popoki ino—popoki lapuwale. E holo i pakele."

(Aole i pau.)

 

Pii ka Ena, Ku ka Hulu Puaa.

            I ko makou Puuku e hoi ana no kauhale i ke ahiahi molehuloh@ o ka Poakahi i hala, ma alanui Moi nei, a mamua o ka hoea pono ana ae makai iho o ka Hale Keaka Pake, ua holo mai o Lipine ma kona kaa hali ohua hoohuiaina a kaohi iho la i na lio, he hookahi ohua o luna, oia ka wahine a Keoni Hapa, a namu hapakue mai la me ka inaina no ka hoopukaia o kona inoa e KA MAKAAINANA. Ua ninau ia aku—"no keaha mai?" ua wili iho kona poo a namu apakee mai la, "mahope oe ike." Ma ko makou aoao, aohe e hopo iho ana ko makou puuku iaia, a aole oia ka mea e wiwoia ai. Malia nae paha he inoa kona i laahia loa, a he mea hoopaumaele nupepa wale no hoi ka hoolaha i ua inoa la ona. Uhu! pela io paha A malia nae paha he wohi kapu aku la oia na Lualii. Eia nae, aole makou i ike i kahi i hewa ai oia a me makou pu ma ka hoike ana i ka mea oiaio no ke ku o kana kaena ma ke alo iho nei o ko makou keena, ma kela Poakolu, Aperila 25, a makou no hoi e panai hou aku nei—Linalina wale!

 

            Elua mau Pake i hoopaiia e ka Lunakanawai Apana i ka Poaha, Aperila 26, no elua malama hoopaahao pakahi ma ka hana oolea ma Kawa, no ka hewa malama opiuma.

            Eia ma ko makou keena nei na kii o ka "Pu Lilia o Zubieda" a me ka "Wai Pii o Makapala," e hoikeikeia mai la i ka Hoikeike Huihui o ka Hooilo ma Kapalakiko. Ua noa i na mea a pau ka hele ana mai e makaikai i ko laua nani.

            Po Poaha, la 19 o Aperila, i hoomanao ae ai ka Ahahui Opiopio Karistiano o na haole i ka piha ana o ka 25 o na makahki mai ka hookumuia ana i Hawaii nei, malalo o kekahi palapala hoohui mai ke Aupuni aku.

            Ua make i ka La Pule, Apr. 22, o Thomas Tannit, kela haole hana wati kahiko i noho hana pu ai me A. L. Kamika, i make mua, iloko o kona halekuai ma alanui Papu aenei. He kamaaina kahiko oia i o kakou nei, a ua haalele iho he wahine. Auwina la Poakahi mai i hoole waia aku ai oia, malalo o ka lawelawe ana a na hui malu Odo Felo a me Masona He lala kahiko oia no ka Papa Loio Hawaii.

 

NA MOKUPUNI.

            M lalo o keia poo ae la e hoopuka mau aku ai makou, mai keia m nawa aku, i na mea hou mai kel a me keia pea o ko kakou aina nei, ma ke an he mau lono pili kuloko iho ia no kakou nei.

 

Ko Kohala Mau Hunahuna.

MR. LUNAHOOPONOPONO.

            I keia holo ana mai nei ka mokumahu Hawaii a ku i Mahukona, ua hakiia ke kui o ke kia mua, he wa no koe loaa iho na kaula likini Ua holo mai oia me he mokukuna la ke poomoku o ke kia mua, i ka po Poakahi a ao ae Poalua, me he mea la mawaena paha o na kowa. Ua holo no me ia kia poomoku no Hilo.

            He nui ka makani o Kohala nei i keia mau la, a me ka ua liilii pu, me he kui houhou la ke iliki mai ka ua a me ka makani; hele ka moana a kuakea na ale i ka nui o ka makani. Ina he mea nana makani a ma Kohana nei, ua ana.

            Eia ka nui o na inoa i kakoo ma ka hoohiki ana i ke Aupuni Pi Gi, he 156 inoa ma Kohala nei iwaena o na kanaka maoli, na hapa-haole, na haole a me na Pukiki. O na Pukiki nae ka oi loa, ame na haole aku. He 35 wale no kanaka maoli, ke huiia me na hapa-haole.

            KUAWEHI.

            Mahukona, Aperila 26, 1894.

 

Na Anoai o Hilo Lei Lehua.

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            He mau la malie keia o ua aina nei, a he mau wahi kulu-pakaua no nae a haalele wale, a he wahi kilihune wai ko keia kakahiaka a'u e kakau nei. E kala mai ia'u, oiai au me na mea pahaohao a manuunuu o ke au e nee nei, a oia keia malalo iho, penei:

            Poakahi, la 23 o keia mahina, ua noho ka Hui Hawaii Aloha Aina o Hilo Taona nei ma ko lakou hale halawai mau, e like me ka rula maa mau, no ka hoolohe ana i na kumuhana e waihoia mai ana i mua o ia halawai malalo o na rula; a oiai, ua piha-u ae ka halawai i ka lehulehu, no ka mea, he kumuhana nui ke hoopaapaaia ana. Ia manawa i waihoia mai ai e F. Kekoa, a he kumuhana hiki ole i ka halawai ke hooko aku e like me ka manao alakai i waihoia mai, nolaila, ua kueia kela manao koi e ka hapanui o ka hale. Nolaila, ua ulu mai ka haunaele a puhee nui na kanaka i waho, no ke kue loa i kela kumuhana hookiekie, e haawi aku ka ia Hawaii na na Aupuni kuwaho e hooko mai, me ka ike no aia ka hana ia Amerika, a o ke kali me ka hoomanawanui me ka malama i ka maluhia, oia ka mea pono ke hana. Aia no iloko o ia manawa o ka pioloke, ua ulele iho kekahi mau Hawaii opio i na ai a ka ui, a na na