Ka Makaainana, Volume I, Number 11, 12 Malaki 1894 — I AUPUNI REPUBALIKA. [ARTICLE]

I AUPUNI REPUBALIKA.

Ae, oia ke ano kulana hooponop(>no Aupiuii ana oehaa a me na mik;.nelB e makemake nei no keia aina. I aha ai ? 1 ko ai ko lakou iini ,e hehiku i keia aina a e opa pu aku lioi i ka lahui kumu i ka paia, a iilo lakou i poe malihini iloko o ko lakou aina kulaiwi iho. Aole oia wale, aka, i mau ai ka noho hookauwa ana i na paahana ma na uiahiko, a mau no lioi k'o lakou ohi ana i na hua pomaikai mai ka hou aku o ko hai lae. Ina i ko ka manao hooliuiai»a, ina no ua nele lakou a lilo na paahana i hoopaaia. malalo o na aelike i poe noa a lanakila mai j na umii ana ake kanawai; a oiai

hoi, ua make loa ka uiaunu ekaeka a lakou i' ke Aupuni o Amerika Huipuia, ma ka hoao au,a e haawi kuleanaole aku ia Hawaii nei meka ae ole o ka lahui oiwi, nolaila keia hoao ma kokahi ano e ae, i wahi paha no lakou e loaa ai o kalii maha (?) iloko o ko lakou mauliawa ko' <3 ae. Heaha ke ano oke Aupuui Repubalika 9 oia ka makou eui a e ninau ae. O ke.ano o ia hoo-

T>onopono Aupuni ana, oia hoi ka makou e pane nei, oia no ke Aupuni i hooponoponoia e ka lahui holookoa ma o na wahaolelo la i kohoia e ka lahuikanaka. A pehea hoi kakou i keia wa, oia anei ka na oohaa e haua "nei ? Aole, aole loa ! Ua nanamakaia ka lahui, a o lakou oiiiilumilu kakaikahi wale nō ia e hookakauha mai nei nialuna o kakou. I mea hoi e akaka lea ai ko lakou onailamilu haaleleloa, e ikeia no ma ka helu kanaka ana iloko "o -1890, he 89.900 ka huina nui o ka lahui, a penoia iho ka ana: Hawaii, na riaole i hanauia ma Hawaii nei, 7,495; na īapana, 12,360; na Pake, 15,301: na Pukiki, 8,602; tia lahui e ie, 5,610; a ma ksia helu hope ua komo na Amerika i,92S Beritauia 1,344,

Oere'inania Norowai 227, Farāni 7Q, a he 410 o na ano !p"hui okoa ae. N«ī«ila ? he 13,105 ka huitia nui o na haolo kuo i ku helu o 40,022' t)' ka lahni oiwi, oia' hoi, hē 34,430 o na ili ulaula a lio O,ISC c< na koko hapa o na ano u puu. TCia nuo, oia lea lakou uui e huokano mai nei ia kakou, uie ko lakoii ike lea no o kakou ka oi ma ka pahu balota, no ka mea, ui>"paa ma ka Būkc Koho Balota Nui ho 8,777 Hawaii ili ulaula, he 777 koko hapa a lie 140 o na haole ilianauia maanei t hui h'e 13,599».ku'e i oa P.uklki, 2,C91, a me na hhui e va, 1,502, hui ht SjB93. E manaoia no hoi aole na haole Hawaii a pau a me ko ua aina e mai oiahope o na poe .poalo inaka nei. F;ia nae hoi, he mea hiki ole loa ke eoeleia aole īa o ko lakou iini. Ua hoike aku o I)ole i k&kahi e na onk a mea kakau hoi n0 ka nupepa (, Mauawa ;? o KikakO; e like*hoi me ka mea i !o-

aa mai Amerika mai nia oua la, iia makaakau na mea a pau no ke Aupimi Repuba]iku kuokoa, a-i lohi wale no i ke kali i ka Amerika Huipnia pane 110 ka ninau o Hawaii nei. Ao'he koe; o na hoolala keia. 1 ua makaukau, a ke u6on f noiu nei hof ka inea pili no ke kukala .aiia mai i Kumukanawai hou. Ua akaka loa aohe o kekou Kumukānawai i keia wa, no ka

mea, iloko o na hoao ana ma ua ano a pan. a imua hoi o na aha hookolokolo, paa pu ma ia ka Aha Hookolokolo Kiekie, aohe

pane pono ia mai, aka, ua hoao nui ae e alo ma ua auo uiaaleu no a pau i hiki ia lakou, e like no v hoi me ko lakou ano mau,' a kakou n© lioi i ike lea ai. A

ma e hooholo mai aua o Amerika Pluipaiia i ko lakou.kamehai maopopo loa, alaila, o ko lakoa wa no ka ia e hoao mai ai e hooko i kela iini hou o lakou, a me he la aia no iloko oia manao-

na aweawea maoamaua lima o akina. Ua mauao wale ia uo ho.i aa pao uo i hookikina mai uei ia lakou nei maanei e hana pela, oiai, ike oia i ka nawaliwali o ko lakou kulana ma Waaineiona, Me ne la pela io no. Ak«, 'no ka lahui' oiwi lioi, e ku mai uo kakou i ka wa, aia ko iakou pouo a hui aku kakou, 0 ko ka lahui uele ma ke kakoo aku i ko lakou kipi aua kekahi kuoiu uui i hoka ai lakou, a ua lilo hoi ia i mea kaaiailio uui ia imua o u& maheie Ahaolelo Amerika a eiua ma W asin©tona, A ma uo e k.okua ole aku aua kakou ia lakou, he mea maopopo aoie loa e ikeia mai aua ke iakou Aupuui Repubalika t ke kuk&la io ae Uoi

me ke pekn a kuha aku ia Amerika, 110 ka mea, ua nole ka loaa ana iu lakou o ko ka lahui apo:jo aku, aolo o kela hapaiiuku r*>ailuilu, aka, o ka hapanui.