Ka Makaainana, Volume I, Number 10, 5 March 1894 — Page 8
8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI MARAKI 5, 1894.
Mai Samola Poki Weliweli.
Ua hoea ae iwaho o ka Nuku o Mamela i ka Poaono nei, Maraki 3, ka moku okohola Horatio, o ka haalele ana ia Kapalakiko i Novemaba 23, 1893, ma ka holo o ia a hala he 72 la, me ka welo mai o ka hae melemele hoailona mai. Ia auwina la i maopopo ai ua 15 na poe i loaa i ka mai puupuu hebera (samola poki) mamua aku nei, elua i make a he eono i koe iho i keia wa. O na poe mai, e hoolele nui ia ana paha i Kahakaaulana. Ua oleloia he Hawaii kekahi o na mea i make, i auau i ka wai huihui ke kumu o kona make ana, aole nae i maopopo.
Ahu ka Pala.
Ua lohe mai makou ua nohaha a mokuahana ka Hui Hoohuiaina o Kau Palahemo. O Meineki ka Peresidena a me Mila ke kakauolelo, a no ko laua huhu a me ka olelo ino i na kanaka Hawaii, no ke kakau ole mai i ka palapala hoohuiaina, nolaila, ua like ole ka manao o kekahi poe. Nolaila, ua kukulu ae la o Hon. J. N. Kapahu, Rev. J. Kauhane, a me ka hapanui o na kanaka a me na haole, he hui ma kea no aia no i ka manao o kela a me keia mea e hele mai ana e kakau. Ua koho lakou ia J. N. Kapahu i Peresidena, a ia Mr. Fennell i kakauolelo. He keu loa, a ke mokuahana nei, o ka hopena o keia, he nohaha ka hale. Nawai mea kolekole no hoi o ka puaa ma Punaluu.
Poino ua Hoomakaulii.
Oiai ka ua kaawale iki aku ka wahine a J. W. Mikasobe, he hoa paaua pu no makou ma keia oihana like, i ka Poakahi i hala, Feb. 26, mai kauhale aku, ua komo ae la he kolohe a lawe aku la i ka laua mea o ka hoomakaulii ana no na makahiki elua a oi i hala ae, nona ka huina o $175. Ua ikeia ko Kawelo komo ana iloko o ko laua hale ma Kamoiliili, a i ka Poalua mai oia i hoopiiia ai a hopuia a hoopaaia ma ka Halewai. I ka Poakolu mai i hoea ae ai o Kawelo no ka hookolokolo imua o ka Aha Apana, aka, ua hoopau wale ia ka hihia i ke ulolohi loa o na hoike, a i ka hoea nui ana aku ua heo kela . Moe loa paha ua wahi pouhaa la, a i ole ia, ua paleia e ke anu koekoe o ka ua a me ka ukele pikalekale o ke alahele.
Aikena Ole ua Kolohe Mau.
Aole no i loihi loa ae nei na la o ko Thomas Spencer, kekahi o na keiki poo ole a Poonahoahoa, hemo ana mai Kawa ae, ua paa hou no oia i ka hopuia i keia manawa no ke apuka ma ke kikoo ana i kekahi o a banako i kekahi bila i kakau kuaia e Mrs. Gay o Mokuleia, Waialua, a loaa mai no ke dala, a mahope koke iho o ia loaa ana aku o ke dala i ikeia ai ke apuka. Aohe no hoi he wa a hala oia no Hawaii maluna o ka mokukuna Moiwahine i ka Poakolu iho la, e ole wale no ka luaiele o ka makani, a i kona lalau ana iuka a hala ka wa pono no ke kali ana iaia, ua holo ka moku me ka waiho iho iaia i hope nei. Ua hookolokoloia oia imua o ka Aha Apana i ka auwina la Poalima nei, a ua waihoia aku la kona hihia no keia kau kiure ae iloko o Mei.
KELA A ME KEIA.
Ua hoopuipui hou ia ae na makai kaulio e ka Ilamuku he elima mau lala hou.
Aole o Mr. T. H. Kewiki a me kana keiki i holo aku ma ka Auseteralia, aka, ua hao iho la a ka Poaha ae ma ka Mariposa.
Eia na poe o luna o ka Naniwa ke hoomaamaa mau nei i ke ki pu pololei ana, i na la a pau, mai luna aku no o ka oneki o ka moku a ki iwaho, he 200 iwilei ka mamao.
Ua niau aku ke Auseteralia i ke awakea Poaono nei no Kapalakiko me ka piha pono i na ukana kopaa, laiki, maia, a pela aku. O na hiona mau no o ka uwapo ka mea i ikeia ia awakea.
Ma ka halawai mua a ka Papa Hoonaauao hou, i ka auwina la Poakahi i hala ua akoakoa ae na lala a pane koe hookahi o Porofesa Alekanedero, oiai, aia no oia i Wasinetona kahi i hauhili ai no na oehaa.
Ke lehulehu nei na leo ohumu no ka hanai laaumake ia o na ilio a me na moa a kahi poe, me ka maopopo ole o na poe na lakou ia hana ekaeka. Ina e loaa ana kahi mea, e kanono pono ka hoopai ana i wahi e pono loa ai.
I kakahiaka Poakahi i hala i pau loa ai na pooleta hookahi keneta omaomao i ka hooliloia i na poe piepiele, ma kahi o $1,865. A i kakahiaka Poakolu mai, Feb. 28, i hoomaka mua loa ia ae ai ke kuai ana i na pooleta hou loa mai nei.
Ma ka Arawa i huli hoi mai ai o Kauka Kamabela o Waimea, Kauai, me kana wahine o ka mare ana mai nei i Beritania, Kolumebia, a ua u hoi loa kau no ko laua home o keia mua aku ma ka Mikahala o ke ahiahi Poalua i hala iho la.
I ka hookomo ana mai o ka mokumahu Arawa i ke ahiahi Poaono, Feb. 24, ua hihi ae la he kaula i kona huila. Ua kauoha koke ia ka mea luu o ke Alahukimoku, a me ka nui o ka hana a pau aku la ia pilikia i ka hora 3 paha o ka wanaao Poahiku iho.
Ua haule a ua hoka ka moho kuai kamaa a ka Ligi Amerika , ma ke koho ana a ka Ahakuka Pi Gi I ka Poaha iho la. Oia hookahi wale no ka moho, oiai, ua haalele o Maka Lopikana a me Piliki Wilihema. He 9 koho kue, 6 kokua a 2 balota inoa ole. Nui ka piena o a lala o ka Ligi.
Ma ka Auseteralia mai nei i loaa mai ai ia Keoni Kolopana he 2,500 olepe haole, i mea hoopulapula iloko o kona loko ia, i kapaia o Loko Paaoao, ma Ewa. Ua laweia no ia wahi ia auwina la iho no a hoomaka koke ia aku la no e hoolaha aku. Ina e hololea ana, e pomaikai ana na oia.
Ua hoopukaia ae ua hoopalau o Konela Keoki Makapolena me Miss Julie Alabu, ke kaikuaana o na puukani elua o Pelekane mai nei i hoolealea iho nei i ko Honolulu nei poe puni himeni. Poaha iho e u holo aku ai no Kapalakiko, a ilaila laua e uoia ai a paa ka hipuu polena o ka materemohio maemae. E lilo mai ana ia puukani no kakou o Hawaii nei.
Poakahi, la 19 ae, e hoomaka ai ke kau o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ka banako. Ua 12 paha na hihia hoohalahala na ia Aha e hoolohe ai.
Poakolu iho, la 7, e weheia ai ke kau kiure o ka Aha Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Elima ma Lihue, Kauai, imua o Lunakanawai Hadi.
Lehulehu na Pake i lawe ae I na palapala ae e hoi hou mai a me na palapala ae holo i Kina, no ka huli hoi aku ma ka Osianika no Kina i ka la apopo.
Mai Feberuari 28 mai ke kaliia ana no ke ku mai o ka Warimu, a mahope iho nae o ke awakea o inehinei i ku mai ai mai ka Hema. Ua holo loa aku no ka Akau i ka hora 7 p.m. iho.
Apopo e hookolokoloia ai o J. Casiero, kela hiena nana i hou pahi i na makai kiu Kauhane a me Keouli. E kakaliia ana no ka olelo hooholo a ke kiure kolonelo no ka make ana o Kauhane.
Ua lohe mai makou eia ka Lunakanawai o Ewa ke alakaiia nei e like me na ekake o Kona e kekeahi o na haukae nui o ka poai o na poe Pi Gi e noho nei no ma ia apana. Pehea la ko na poo Aupuni manao no keia ano luna aupuni o lakou? He pono iho la no paha ia la?
Ua lilo ae ia W. O. Atawata kahi o J. G. Rotewele, i hoopauia, ma ka Hale Leta. O ke ola paha ia a ka pili olepelepe, oia hoi, he punalua, a hooneleia aku la hoi ka mea nana i hooponopono hou iho nei i na buke. Aia o Rotewele i keia wa he kupakako no loko o ka hale kalepa o W. G. Iwini Ma.
Oiai kekahi opio Pukiki, e hana nei me Walakahauki makua ma Ewa, I hoao ai e hoopaa i ka holo paukiki ana o kekahi lio me ke kaa i piha i ka ukana, ua aeia oia e ke kaa a loaa na palapu kukonukonu i ka Poalua i hala iho la. Ua laweia ae oia i ke kauka a hooponoponoia kona mau eha, a e hala ana paha he mau pule iaia ma kauhale.
I ka Poakahi iho la, Feberuari 28, i hoomakaia ai ke kuai ana i na pooleta hou o keia au oehaa. A i ka Poalima nei ua nui ke kuaiia o a poo 5 keneta me ke kia hoomanao o Kamehameha I, mamuli wale no o ka manaoia ana he wahi paewa iki ma ke pai ana, oia hoi, aole i kauia huapalapala e a huaolelo cent paha e akaka ai ka waiwai io o ke poo hookahi, aka, aia ma na kihi elua malalo o ka huahelu 5 wale no. Me he la ua loaa he $2000 a oi ia la. Imi waiwai no ka hoi la.
Lehulehu na hihiaoki mare o keia kau kiure o ka Aha Kaapuni o Oahu i pau iho la i ka Poaono nei. Ua moku o Kale Kalaikona, loio, ma ka hoopii a ka wahine no ka ona mau. Elua iho nei la o ka hooloheia ana o ka hoopii oki a ka wahine a A. J. Kakalaika opio a ua hoopanee ia a keia kau ae, a pela no hoi me kekahi mau hihia e ae o ia ano. Ua hoaoia ka hihia o Kakalaika e hookolokolo me ka paniia o a ipuka, aohe nae i aeia, a oia aku ana ka hihia oi o na mea huna i huaiia, a ua kupono ole hoi kekahi o ia mau mea. Piha mau ke keena hookolokolo o Lunakanawai Waitina i na poe hoolohe a puni lawe olelo.
Ua aeia i ka Poaono nei ke noi oki mare a John Kaimi mai kana wahine aku, oia o Daina, a ua kaawale loa ae la ko laua pili ana ma ke kanawai.
No ka waiho ole ia ana aku o na palapala hoakaka kumu hoopii ma na hoopii laibila elima ma ke koi a Kale Wilikina kue ia W. G. Kamika, lunahooponopono o ka nupepa Hoku, ua hookuuia ka mea i hoopiiia. Kupaianaha no hoi ua hana oehaa!
He liuliu kaua ko ka Halewai i na po elua i hala iho la. No keaha la? No ka makou no paha i kela poe o Kanada mai nei? Hu nohoi ka aka. A i ole, na makau nui no i na aka o lakou. No keia paha ke kumu i hoonele ole ia mai ai o na manuwa Pelekane i nehinei e hele i ka pule.
I na la ua iho nei ua ano hiolo iho he wahi hale puhi palaoa kahiko ma alanui Mila, ma ke kua aku o kahi noho o Kauka Makipine, a I kakahiaka Poalima nei i eliia ai ia kahua a hoiliwai pono ae me ke alanui. Oiai na Pukiki e eli ana a he ekolu paha kapuai ka hohonu, ua loaa aku na iwi kino holookoa o kekahi kanaka. He kanaka paha ua pepehi kahiko ia a malaila kahi i hunaia ai, me he la pela ke ano.
Mamuli o ka pae nui loa mai o na haole malihini, o kahi o ia pee no Kamada mai, a no ko lakou ike mau ia e pokakaa mawaho iho o Iolani Hale a me Aliiolani Hale, ua lauahea wale ia ae la he lono palaualelo he poe lakou i holo mai nei e kokua i ke Aliiaimoku. Eia na Pi Gi ke manao nei e hana i kanawai kaokoa no keia poe. O kahi maunu no a lakou i imi mai nei, oia no paha kahi ola o $0 o ka malama a me ka hanai ai ia malalo o ka noho koa ana no na oehaa ole wale.
Mahope iho o ka puka ana aku o KA MAKAAINANA i ka pule i hala iho la, ua uhi hou mai na ao ua panopano o ka lewa, a ia auwina la iho ua olapa ke ahi, hakui nunulu ka pohaku a ukaliia mai e na pakaua eloelo. I a wa like no i helelei ai ka hua hekili iwaho o Kualokahua a me Puowaina. Aohe no i pau ia mau loina, he mao iki ae ka a noke mai no. Welawela mai no hoi me kea no kilikilihune, no, aka, pa mai nae ka makani kamaaina o ka aina nei me ko ano pukikio no aole nae hoi o ke oolea loa.
PINE OMAU HAULE.
Ua hauleia i ka po Poaono i hala, he pine omau niho puaa mai ka hale moe mai o Saml Kamakau a hiki paha i ke alanui Kekaulike, mawaena o ia mau wahi ae la. O ka mea e loaa ai e hoihoi mai ma o makou keena nei, alanui Moi, e loaa no he uku makana kupono. O Waiolohia ka inoa i kuniia ma ke pine.
Mar. 5, 94-4mnw.
J.K. KAHOOKANO.
LOIO a he Notari no ka Lehulehu.
KEENA HANA: Alanui Kaahumanu.
Honolulu. Jan. 8-94
KOHO ANA I NA LUNA.
Ma kekahi halawai ana o na poe paa kuleana o ka HUI LALAU LAPAAU HOOLISTER, (Kaupalenaia), i malama ia i Feberuari 23, 1894, ua kohoia na luna malalo iho no ka makahiki e nee nei:
H. R. HOOLISTER………Peresidena;
W. O. LACKLAND. Hope Peresidena
&
Luna Nui;
J. W. WINTER…..............Kakauolelo;
WM. WOON……………Puuku;
H. A. PARMELEE……….Luna Hooi.
J. W. WINTER,
Iby 26-3mnw. Kakauolelo.