Ka Makaainana, Volume I, Number 10, 5 March 1894 — Page 5

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 5, 1894. 5

HANAIO NA PAKE.

Hookahi ka Lokahi Like e Paniku i na Poe Kue ia Lakou.

            Ua loheloheia ae i ka Poakahi i hala e hoao ana na Pake e kue io aku i na poe kue mai ia lakou a ua paiia ia manao o ua alakai o lakou ma na pipa alanui. I kahi la mai i ikeia ai ka oiaio loa o keia lono, ma ka hele ole ana o ua Pake i na eha kuai kudala a Mogana o ia la, he elua a ekolu paha, me ka hoomaopopoia iho no io lakou ka hapanui o na poe kuai ma na aha kudala a pau. He hookahi nae Pake i hele i ka aha kudala a Mogana o ia la ma ka halekuai o Hakafila Ma, a ua kuai i na pili piula no $2.50, oia kela Pake hana piula ma alanui Maunakea. I ka lohe ana o ua Pake e ae, ua hele ia aku e nukuia a e kamailio ano hooweliweli ia, a no kona hopohopo a makau loa, ua hoike ae aole oia e hana a hookuli hou pela. Ua mihi akea ae oia ma na palapala i paiia ma na alanui.
            Aole o Mogana wale no ka mea i panikuia, aka, o T. B. Mare kekahi, mea hana kaa ma Kapuukolo nei, ma ka aoao hookahi me ko makou keena nei, kokoke aku hoi i ka Huina a Kale. Oia Mare no hoi ka Peresidena o ka Ligi Amerika. Ua hooholo lokahi na Pake hookele kaa he 50 a oi aole e haawi hou iaia I ua hana a hoomaemae hou ana i ko lakou mau kaa ke pilikia a poino. Ua hele aku ka oia a hui a launa pu me Ho Fona, mea kakau no kekahi o na nupepa Pake, me ka olelo aku aohe ona a me ka Ligi Amerika kue i na Pake, aohe no hoi na ia ahahui kela kauawai kue i na Pake, aohe mea a ia ahahui i hooholo ai no ke kue aku ia lahui, a ua aa ae hoi e nanaia ka buke moolelo o na hana a ia ahahui. Eia nae, aohe i puniia aku keia hoole a me keia palau ana a ua Mare la, no ka mea, o na malihini, na poe hapanui loa hoi o na lala o ua ahahui la, ka oi loa aku hoi o na kue i na Pake.
            Ua oleloia o ka hui kalepa o M. S. Kaliniparaa Ma ana kekahi e hooneleia ana i ko na Pake launa kalepa ana, mamuli ho o C. Boleta, a ua oleloia ua palapala nui aku i ke poo ma Kaleponi no ka hoopauia o kela mea i kue loa ia lakou, a ina aole, alaila, pau loa ko lakou laulima ana aku. A mahope o kekahi halawai ana iho nei o na Pake kalepa, ua hoikeia ae ka lohe i na Pake malama halekuai liilii e hooki i ke kuai ana i na maia, wahie a pela aku, mai na poe Pukiki e lawe maauauwa nei. E hoomau aku ana lakou ma keia hana, a ua paa ka manao ma ia mea, no ka mea, wahi a lakou, heaha la ka waiwai e kuai aku ai i na mea a ko lakou mau enemi. A e hui noii pono aku ana lakou i na hui kalepa o M. Pilipi Ma, Kakela & Kuke, Lui & Kuke, a me kahi mau hui e aku, a e hoomaopopo aku i ke kulana o na lala e pili ana i ka ninau Pake. A ua ka hana e okuku ae ana imua o ka Ahakuka Pi Gi e alakai aku ia lakou ma keia mua aku ma ka lakou mea e hana ai no lakou iho a e hana aku ai hoi no ke kue akui ko lakou poe maanei.

HELE KOHANA MA O.

A Hala aku la ma ke Ala Polikua a Kane.

MISS MAUDE NIAUPIO.

            Maloko o ka pa kula hanai kaikamahine o Sana Anaru, i kakahiaka nui Poaha iho la, i haalele mai ai ke aho hope loa o Miss Maude Niaupio, mahope o ke kaa ana i ka ma’i akepau no kahi wa loihi. He kaikamahine oia na Kalawaianui Kahoalii, he kapena holomoku no Alani & Lopikana a i kamaaina ma ka inoa o Kaluhikai, a me Kalehua kana wahine mua i hala e ma kela aoao. I kakahiaka, hora 10, o kahila mai i malamaia ai ke anaina haipule hoolewa ma ka Luakini o Sana Anaru, malalo o na lawelawe ana a ka Rev. V. H. Kiticata, a mai laila aku i maneieia ai a nalo ma ka ilina o Kawaihae. Iloko aenei o Mei, la 6, e piha ai ka 19 o kona mau makahiki, aka, ua kii e ia mai la no a laweia aku la ma o. “O ko kakou poino o kona pomaikai ia.” Ua ukali na hoa kula ona mamua o ka huakai, a o kekahi no hoi o lakou me na poe kaikunane a poe e ae na poe hele aoao, a ke kaoo nui o na kaa mahope. He mea oia i aloha nui ia e na kumu Virigine na hoakula a me ka ohana a pau, a aohe maka i nele ole ke kulu o ka waimaka i ke kuuia ana o ka holowaa iloko o ka lepo koou, puanuanu. He ewe oia no kela ohana kahiko o lalo o Waianae no lakou ka oleloia ana o ka “Lewalewa,” a no lakou hoi ka hoailona lepa, a he poe hoi no ke Aliiwahine i make Ema Kaleleonalani. Ua waihoia aku la oia e hoomaha me ka maluhia a hoea mai kela la hope no ko kea o nei poe a pau. Aloha ia pua o ka aina i ako koke ia aku la, a hookahi ko makou i pu ana me ka ohana.

DAVIDA N. HELELOA.

            Ma Kaukaopua, Kau, Hawaii, ma ka po o Mauli o keia mahina o Feberuari, ua hookuu aku la o Davida N. Heleloa i kona hanu hope loa e hoomaha ma kela kappa eehia o ka muliwai make a hiki i ka wa e kani mai ai ka pu hope loa no ka hoala ana i ko na ilina. Ua hanauia oia ma Kaunamano, Kau, Hawaii, ma ka la 16 o Mei, 1847, na Noa Kekuhaupio me Eva Makuahine; he eha ko lakou nui, a o ko lakou pokii hookahi koe. Ua mare mua oia ia Ilana Kaholo o Papa, Kona Hema, a na laua main a keiki he lehulehu a me na moopuna, a ke ola nei ka hapanui o lakou. Ua mare oia i na wahine elua a ua make no laua, a oia aku la no hoi ka pannina loa.
            Ua hoopaa pio ia oia e ka ma’i no na makahiki loihi, ua hoaoia na lapaau ana a na kauka, e laa o Kauka Pika, L. Kamika, G. Foote, R. Oliva, a o ka hope loa ia Kauka Capron o Kau nei. He hoahanau oia no ka Ekalesia o Waiohinu mai ka wa o Rev. J. F. Pokue a hala aku la. He haipule oia a ua lana ka manao o kona pokii ua komo laelae oia ma o. Ua haipule pu maua iloko o kona mau mau hora hope loa, a e lohe ana no no au i ka leo hawanawana pule o kuaana. Maha oia iloko o ka maluhia.
            Ua haalele iho oia mahope nei he luaui makuakane i aneane e hookahi haneri makahiki o ke ola ana, kona pokii a me kana keiki i aloha nui ai o kona mau la hope, Kale N. Kahookaumaha. Me ka waimaka ke haawi aku nei au i ke aloha no ka ohana mai o a o. Aloha no e “Ka lua o Lehua I ka manu o Kaula,
Wa kahea i Kahalauaola,
Wawa i ka la ke kaha o Papiohuli,
Hana walea i ka liula o lalo,
No lalo ke kanaka hele loa,
Ike no ia Keahialoa.”
KAIKUAANAHELELOA.

JAMES K. KEKAULA.

            Ma Punaluu, Kau, Hawaii, ma ka po o ka la 22 o Feberuari, 1894, ma ka hora 12 ponoi o ke aumoe, mahope koke iho o ka wa i hoomaha ae ai a pakaua e loku ana, na leo paapaaina hoi o ka hekili, ka uwila e hoike ana i kona nani, ua kikiao makani e pa puahiohio ana ma o a maanei o Kau nei, aia hoi, iloko o ke eehia a me ke anoano, ua hoopaa iho la ke Akua i ka hanu hope loa o J. K. Kekaula a lawe aku la oia i kana o ka uhane. Pau kona leo, pau ka oni ana, hamau na mea a pau. Auwe! aloha ino!!
            He mau la mamua ae o kona haalele ana mai, ua hooikaika loa oia e noi i ke Akua me ka waimaka, me ka walania o kona naau, e kala i kona mau hala a pau i loaa ai he wahi kuleana nona ma kela Edena nani ma o, me kona kauoha i a poe a pau e hele aku ana e ike iaia, e pule i ka Haku no kona uhane, aole no ke kino. Ua nui ko ke Akua aloha; ua waiho mai i kona ola a hiki i ko ke Akua wa e hoolalelale mai ai i kona uhane e mihi. I na sekona hope loa, hookuu malie aku ia oia me ka leo aloha- Pau, pau aku la!
            Ua hanauia o J. K. Kekaula ma Punaluu, Kau, na J. W. Kekaula a me Kamanao, ma ka makahiki 1849, a me kona mau pokii elima. Ua hala mua ma o kona papa a me elua kaikuahine a me kona pokii, Jno. K.Kekaula, a he kaikamahine hookahi na kekahi kaikuahine i hala e mamua, aia nae i ke Kula Virigine o Sana Anaru ma Honolulu. Nolaila, ua haalele iho oia mahope nei ia lakou a pau e noho iloko o ke kaumaha a me ka u nona.
            Ua komo oia i ke Kula Hanai o Hilo a puke mai, komo hou i ke Kulanui o Lahainaluna a puka pono mai me kona mau hoakula e ola mai nei, oia hoi o J. W. Kalua, Robata Makahalupa, J. M. Naeole a me kekahi poe e iho no hoi, maka makahiki 1869, a lawelawe ma ka oihana kumukula, a ma ka oihana kalepa kona hana mau. Ma na makahiki 1884, 1885 a me 1886, he Luna Helu no ka apana o Kau nei, he Luna Hooiaio no na Paahana a he Noteri no ka Lehulehu. He makaala oia iloko o na hana a he kokua i na hana pono
            Ma ka la 25 mai i hoolewaia aku ai mai kona wahi noho ma Punaluu a ka luakini ma Punaluu. Iloko o ia huakai ka makua Rev. J. Kauhane, Hon. J. H. Waipuilani a me kana lede, Mrs. J. Kauhane, Mrs. J. H. S. Martin, Mr. Y. K. Kaapa, Mrs. J. K. Naeole, E. V. Hao a me kana lede, P. H. Kahula, H. Kamali, W. Thompson, W. White, C. Stone, a me ka lehulehu o na hoa’loha he nui, aneane 200 a oi poe i komo ae ia huakai hope loa a moe pu aku la iloko o ka hale o kona kaikuahine me ka maluhia. E hoomaikaiia ke Akua. MAKUAOLE.
 Punaluu, Kau, Feb. 28, 1894.

Kumukula Apuka.

            Na kela haole eeiao muumuu i kii aku i Hanalei, Kauai, a lawe mai i kolaila kumukula, B. R. Foss, he lunakula mamua no kekahi o kana aina o Kaleponi, no ka hewa apuka i ka waiwai iaia ka malama ana oiai oia ma ia kulana, a ua hoea mai la i ka Poaono Feb. 24. Ua hoea ae imua o ka Lunakanawai Kiekie i ka Poakahi i hala, a ua waihoia aku oia i ke Aupuni Kuikawa no ka haawi aku i na mana o ka Mokuaina o Kaleponi, no ka mea, ua noi mai nei ke Kiaaina o Kaleponi no ka ae ia aku e lawe iaia mai keia aina aku. Ma ka Auseteralia oia i laweia aku ai malalo o ka malu o ka makai mai laila mai nei no, a ua haalele iho i ka wahine me na keiki, ua hookohu ae nei nae hoi ka Papa Hoonaauao i ka wahine e noho i kumukula ma kona wahi a pau ka manawa o ke kane.