Ka Malamalama Hawaii, Volume I, Number 13, 15 August 1898 — Page 9

9

kau a hele imua o na luna hoohiki, a hoike aku i ko kakou mau manao maikai i ke aupuni o Amerika, mamuli o ko kakou lawe pakahi ana a hoohiki malalo o kona kumukanawai. E hoike pu aku ana no hoi i ko ke ao holookoa, ua oi aku ko ka lahui Hawaii makemake i ka hoomalu ana mai a Amerika i na mokupuni a me ka lahui Hawaii, mamua ae o ke aupuni p. g. a me ke aupuni Repubalika i pau iho nei.

Na Nuhou Kuloko.

                O ka Hae Amerika i kauoha ia ai e Blount e huei ilalo, mailuna iho o ka pahu Hae aupuni i ka wa i hoookahuli ia ai o ke aupuni Moi i ka M H 1863. Oia no ka hae i huki hou ia ae la iluna o ka pahu hae aupuni.
                I ka pau ana ae o ka huki hae ana o ka Poalima nei, ua makana aku la ka Regimana mua o na koa o ka aina nei i na Pataliona oa na mokukaua i kekahi hae Silika, mamua ae o keia makana ana, ua hoohiki ia na Luna aupuni a pau.
                He ku no i ka nani ua ahi-kao, a me na ahi hoopahu, e pii ana iluna, e w li ana e holo kikee ana i o a ianei, e helelai iho ana me he paka-ua la me he huihui Niu la kekahi a me na ano like ole a, pau, a pela no hoi ko na mokukaua.
                Ua lohe ia mai, i na minute hope loa i uu ia iho ai ka Hae Hawaii ilalo, ua nui ka poe i uwe waimaka maoli, o ka oi aku, o ka wa i puhi mai ai ka bana auouni i ke Mele Lahui [Hawaii Ponoi]
                Ma ka huli hoi ana aku nei a ka moku kia-pa Iolani, oiai oia ma kona alahele moana mai Honolulu aku nei no Hong Kong. Ua ike ia aku la kekahi mea nui e lana mai ana i ka moana, i ka holo ana aku o ka moku ilaila, eia ka he waa nui o 25 kapuai loa, aohe kanaka oluna, ua loaa aku nae keaeahi i'a nui iloko oua waa nei, he 7 Paona kona kona kaumaha.
                Mahope iho o ko kakou lilo ana aku nei he Panalaau Teretori no ke aupuni Amerika, e loli ae ana paha ke kulana o ke Komisina Amerika ma keia mua aku, ma ke ano he agena kuikawa, pela ko makou lohe wale mai.
Ke makemake nui ia nei na dala paa, hapalua hapaha  me kenikeni Kalakaua, ke haawi ia nei he 12 kenikeni no ka $3.00, nui kela. O ka poe i loaa e lawe nui ae i kahi e makemake ia nei.
                Ua ike iho makou ina palapala hoomaikai a ka Ahahui Aloha Aina o ka apana o Hana, ka aina o ka Ua-lanihaahaa i ka Moiwahine Liliuokalani, nui no ke aloha o na makaainana.
                Ua haule iho la he 5 mau koa Amerika o Manila i keia holo hope ana aku nei o na mokuahi lawekoa, Peru a me Buebla, o ke kumu ka, no ka maopopo ole o ka wa e holo ai, peia mai ka lakou alapahi mai.
                Ua ike iho makou e ku mai ana ka Mokuahi lawekoa Arigona maanei a holo loa aku no Manila, aohe i maopopo ka nui o na koa ana e lawe mai ana, oia nei ka oi o ka nui a me ka holo i ike ia ma ka moana Pakipika nei, he mau kapuai oi aku ko ianei mamua China.

PALAPALA KUE
A KA
Moiwahine Liliuokalani
Jan. 17, 1893.

                Mamuli o na lono kalaimanao aupuni iwaena o na Ahahui Aloha Aina i keia mau la, ma ke kuekaa e hoouna i na palapala kue ia Peresidena Dole o ka Repupalika Hawaii, mamuli o na ao ana mai ma ke ano Poloitka a makekahi ano e ae paha, i ku i na kanawai lahui, a e lilo ai ua palapala kue pookela Porotest nei i kana hope loa ma ka aoao o ka lahui Hawaii me ka Agena hooko kauoha o  Peresidena Makinile o ka Repupalika Amereika maloko o keia kulanakauhale no ke  kue i ka hoohuiaina, oiai hoi, oia no ke kumuhana i hoowahawaha nui ia e ka lahui Hawaii no na makahiki elima i hala ae nei imua o ke aloalii o Wakinekona, a ua ikemaka a lohe pono ia hoi e na  poe  makapo  me pepeiaokuli  o na hale ahaolelo Amerika; a oiai hoi, ua hoohui ia kakou malalo o ka malu hoopakele o Amerika inehinei, nolaila, ke hoopuka ia aku nei ua Palapala kue nei malalo o kekahi papainoa Komite Hawaii elima lala i kakauinoa ia e Kaulia—Campbell—Kalauokani—Johnson—Aholo, me ke kapae ana i ka inoa o ka Moiwahine Liliuokalani me kona Aha Kuhina, a i kakaukua pu ia hoi e Peresidena Dole, nolaila, ke hoopuka aku nei makou iua palapala kue nei. No ka pomaikai o ko makou poe heluhelu malalo iho:

KA PALAPALA KUE.

                Owau, o Liliuokalani, ma ka lokomaikai o ke Akua, a malalo o ke Kumukanawai o ke Aupuni Hawaii, ka Moiwahine, ke kue maopopo aku nei au ma keia, i kekahi hana a me na hana no a pau e kue ana ia'u a me ke Aupuni Kumukanawai o ke aupuni Hawaii i hana ia e kekahi poe kanaka e olelo ana, ua hoala lakou i Aupuni Kuikawa no, a no keia aupuni.
                Ke waiho a haawi aku nei au mamuli o ka
[E nana ma ka aoao 12.]