Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 10, 30 June 1898 — Page 8
8
Ka Lei Loke o Hawaii
Ka hoa haihaiolelo no na home
Honolulu, Iune 30, 1898.
NA KAUA A ME LONOLONO
KAUA.
Mamuli o ka nee ana a me na kokoia ana, o ke au o ko ke ao nei noho ana honua a noho ana aupuni hoi, a me ka noho ana lahui, ke ike ia aku nei e like me ka hooni nui ia ana o ka uwila a me ka paea, ma ka aoao hikina nei o ka honua, e hookui ana me na lapa uwila a me ka paea ma kela aoao komohana o ka poepoe honua, pela iho la e hooni nui ia nei a e hoeueu mai nei na aupuni nui o ke ao nei, me ia mau uwila hookahi o na olalapa kaua, a ke manao nei e hoohui i ko lakou mau ikaika kaua, a e mahele ia lakou iho ma kahi aoao me kahi aoao, a lele kaua aku maluna o lakou iho, e luku aku a luku mai ma ka aina a ma ke kai.
I ka nana aku, he ahi nui keia kaua a hoea mai a puni ke ao nei, mamuli o ka ohu ana ae nei o keia kaua mawaena o Amerika a me Sepania, no ia kumu, ke hooni pu ia nei o Europa holookoa mamuli o keia, nolaila, ina e ala mai ana na aupuni ikaika a pau o Europa, ua hiki no ke ike ia aku, e like ana keia kaua nui a hoea mai me kekahi pauahi nui a puni ke ao nei.
He elua ana mau mahele nui o na aupuni nui a ikaika o ke ao nei, a me he mea la, e mahele ia aku ana lakou penei :
4 Geremania ... Auseturia
Rusia .... Farani
KUE IA
4 Enelani .... Italia
Amerika .... Iapana
O keia ae la na mahele i akaka pono ia makou, e like me ko makou heluhelu ana iho i na mea hou o ke ao nei, a hoonohonoho pono iho i ko lakou mau papa konane e hoonee nei i ka lakou mau iliili.
Ina he mea oiaio, e komo maoli mai ana o Geremania e kue ia Amerika, alaila, o ke oki mua ia ana no ia o ka piko o ka noho aloha ana o kela aoao a me keia aoao o ka poepoe honua, oiai, o na hoonioni ana a Geremania ia Amerika, aohe ia he mea no Aferika e hoopepe iho ai malalo o ia mau hookoikoi leo ana a Geremania, e like me ka mea i olelo ia e ka poe haku mele i ka i ana mai—
Koikoi ko leo e ke Kapena
I ka i ana mai a heaha kau
Eia hou, ina e komo io mai ana o Geremania e kue ia Amerika no keia kaua kue ia Sepania, a i mea paha nona e noho mana ai ma na mokupuni o Pilipine e like me na alana ana a ke aupuni o Sepania ia Geremania, aole no ia he mea e hoemi ia iho ai ko Amerika manao, oia ka mea maopopo loa ma ka nana ana.
He hookahi wale iho no mea nana e houhalu ia Amerika, o ko Europa holookoa ku mai a kakoo ia Sepania. Ua hoike ia ma na olelo e hoakaka ana i ka Monroe doctrine kumuhana a alakai aupuni, ko Amerika kalele ana, a hana hoi me ka makaala loa i na pono a pau o na aupuni ma ka hapa poepoe komohana o ka honua, a e kue ana hoi i na hana mauae wale ana a na mana aupuni o Europa e hana ai maluna o kahi mau aina a aupuni hoi.
Mawaena o na mea hou i loaa mai nei, e pili ana i ka loaa ana aku o na lono ia Makinele a me kona Aha Kuhina, no ko Geremania komo ana e kokua ia Sepania, ua olelo ae kekahi hoa o kona Aha Kuhina, ua hiki loa i na aumoku kaua o Adimarala Dewy ke paio me ko Geremania mau mokukaua ma Manila me ke kanalua ole. He mea noonoo wale aku keia, e like me kona ikaika kaua moana o nee nei imua, a i hooiaio ia hoi mamuli o ka ikaika kaua moana o kona mau moku kaua. A ina hoi he oiaio ma o keia hoohana a Geremania, e lilo ana ia he mea e lele like mai ai kekahi mau mana aupuni e ae o Europa e kaua ia Amerika, alaila, e ike auanei kakou i ka mahele ana o na aupuni o Europa ma kahi aoao a me kahi aoao, e like me ka makou e hoakaka nei maluna, oia hoi, e kokua mai ana o Enelani, Italia a