Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 6, 30 ʻApelila 1898 — E PLURIBUS UNUM [ARTICLE]

E PLURIBUS UNUM

Ma ka helu * o ko kakou pepa o ka la 1 o Mar. ua hoakaka aku maliou naa ka lmpahope oia kalai manao aua ponei:-Eia ka olelo naauao a ka liaole. CC E oki ikainaunoi kaukaln," eia hoi 1 ka kakou olelo naauao tc Tluua no kau-a \vaele e no kepulu." I l<e kaupaona aua 1 ke auo o leeia mau olelo naauao a ka haole a me ka kakouaka Hawaii c e ike an'a kakou na like a like ko laua waiwaiio : ua houkaka nu aku no hoi makou a ia ma ka lokalii nna o na mea elua a ekoln, elima, umi, kanalima, haneri a mau tausani a pela aku, 0 hiki ai na hana nui a pau o kela me kfeia ano mai na haua e \yaiwai ai a ine na liana waiwai ole, aka, aolo ia o ka makou moa i makemake ai e hoakaka, a o upu ai o nah iiia waiwai ole, a-no he elna inau olelo alakai nnauao e kau niai nei imuu o ko kakou mnu maka, ma ke ano lie man kumu na kaleou e noonoo ai, a e alakai ai i ko kakou noonoo no ka pono o ka noho ana lahui Hawaii, oiai hoi keia; ko i mai nei kekahi o ko kakau nleloalakai ponei: *\E oki lea mauu oi kau ka la; ,J ke houiaio aku neimakou i ka oiaio o keiii mauolelo, 110 ka mea, ke ike nei kakou i ke au o ka aina a rae ka lahui kanaka e hele noi i keia wn, oiai eia me kakouna 1 puka f4*ula e komo aku ai iloko o na keehina o ka noho ana kuonoono, oia hoi ke kahea mai nei ke aupuni i m kaunka Hawaii a pau, a kei mai nei ponei: E niai oukou io v u nei o ka p' o i neJo i ka ainm ole; a na'u (anpuni) onkon e liaawi aku i ka aina/' O keia ka makou i puka gu]a e o]e]o nei, ?i i ka Joaa ana mai o keia mau ainamaina okona mai o ke aupuni, alaila, i mea e hooholo pono ia ai ko kakou nolio an«, 1 mea e ulu mai ai na p< - maikai mai luna mai o keia mau aina a kakou i noi ai i ke aupuni, heaha la ka kakoumea e hana ai? Oia ka makou i makemake ai e hoike aku i mea e

maopopo ai ia kakou ka ikaika o ka lahui, penei ka makou e wehewelie aku, oiai ua loaa mai la ia kakou lie mau kuleana ainamai ke aupuni mai> a ina paha e noho ana lie elua a ekolu paha ohana Hawaii i kahi hookahi, heaha ka mea pono e hiki wawe ai ke kukulu ana ika hale, ke kukulu ana i ka pa, ka mabi ana paha i na hana maluna oia mau aina* i mea e„ hooulu ia mai ai na pomaikai maluna oia mau aina? ninau. O ko kakou lokahi e hana like, kokua like, mahiai liiie, e kokua like kekahi i ko kekahi ma ke~ kukulu pa ana/ ke kapili' hale ana ka mahiai ana a me ka hooulu ana i na mea a pau e nooulu ia mai ai na pomaikai mai luna mai o keia mau aina i haawi wale 5a mai ia kakou eke aupuni ma o kona mau ekena la a Komisina hoi, a ua noa hoi ia kakou mai Hawaii a hiki i Kau-ai, oiai, ke i mai nei ko kakou mau olelo ala«:ai; e oki ika mauu oi kau ka la. Pela, io no, e lawe kakou ina aina aupuni l a me na aina leialii oi pau ole, waiho auanei kakou a pau minamina hou. Heaha ko kakou kumu e minamina ai; no ka mea, ua pau e 5 na haole na pake ina Pukiki na Japana a me na lahui ea-e; a hiki mai i ka wa e pau ai keia mau aina i ka haawi wale ia i ka poe a pau e noi ana 1 ke aupuni, me ka manao ole ae o ka lahui i lieia mau pono nui ou e haawi wale ia la 110 i na kanaka o na aina e, alaila, e hiki maiauanei ka la c mihi ai kakou e ka lahui Hawaii, eia ka ninau; e milii ana kakou i keaha? E mihi ana kakou; no ka mea, ua lianini ka w r aiu ame ka meli, penēi ka olelo naauao a ka haole, makehewa ta uwe ana i ka waiu uahanini. (<E]ike auanoi kakou me na mea e uwe ana i ka hanini ana o ka waui, heaha la ka waiwai e loaa ana ia kakou ma keia hoohui ana ia kakou a kokua pu ma na ano a pau me ka manao hana lik:e? Eia hoi ko kakou ]joo manao ke i mai nei; o ka loka. hi oia fea ikaika, oia hoi keia; e koku.a aku kekalu i kekalii ma ka hana, ama kekahi ano ea-e pa~ ha o pna ai ka pa, paa ka hale o kekahi a mahiai ana pahp, hanai holoholona ana paha, a hoonlu ana i na hua ai a me na mea pomaikai a pau o ola ai, ka naho ana mekapololi ole o ka Opiu o olii aii na hua o ka honua mamulio ka mahi mui i hooulu ia mai eka ikaika o ka lokahi lik<? nna, ama ia lokahi like ana, ua loaa ia poe ohana Ila"waii e noho a koakoa ana i kahi hookahi, a lokahi like, o hoohui ia lakeumaka hana, he pomaikai, he kuonoono, pau ka.pilikia, a lawe mai a ai ina hua ohahaa ko kakon mau lima ponoi,i hana ai, mamuli oka ika ; ka oka lokahi, o ke'ia alahelo a makou e kuhikulii aku nei, Aole keia ho alahele no ka mea iloko o ke dala t 0 ka nmkou me» e heiko aku nei oke alanui o ka poe nele a uuku e kahi dala, a i mea e pono ai lakon, o k'eia walo no ka makou aJanui he]e i manao ai o ka hoehui ana ia kakou iho a kokua 1 Kokah': me kekahi, oia wale no ke alanui hele, a i kulike ai hoi me ko kakou poomanao e kau ae Ja maluna; o ka "Lokahi ka ikaika."