Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 6, 30 April 1898 — Na Mokukaua o Sepania. [ARTICLE]

Na Mokukaua o Sepania.

Mamuli o na lono i loaa mai ia kakou mai na aina mamao mai nei ona ano a pau, aohe mau mea ano nui e ae a puni ke ao nei, o na lono kaua wale no> he mau o kakala kaua ma ka hapa Hikina, a he mau o ehuehu kaua ma ke Komohana nei. Ake nana aku pe; elike me na lono i lawe ia mai io kakou nei, "He Kala ka ia\ he kaia ku ka lani, he o kalakala kaua." O keia ke ano o keiamau lonolono kaua a kakou e lohelohe nei s alaila, penei ko makou manao: E kaua ana a nei; aole paha? Ona lani wale no ka i ike ia mau mea. Ua ike hou iho makou, eia ae a hoea mai he aumoku liilii hoopahu tobido, a me na moku alualu wāapa tobido a me na moku topido e lawe ana he mau pu-kuniahi; o keia mau moku o Sepania 1 hoouna mai la, e au ana i ka moana loa a me na kai hanupanupa o ka moana Atelanika, he moku liilii wale no keia ma ka pa 400 tona, o na papa like ole no lakou ka mama holo like ole, o kekahi he 23 Noka. [Mile a oi] O kēkahi he 24 Noka, o kekahi 30 Noka, o kekahi 26 Noka, a pela aku» E hoomaopopo ia no hoi, aole oko lakou liilii ana f hc mea* ia e lilo ole ai na moleu nunui i mea ole ke loaa pono mai i na tobido a keia mau moku ]nlii, nolaila, oia liilii a kakou e ike la ma na nupepa; <k He iki ulu ia nana e kaa ke kahua ioa.' 1 A eia lakou ke aneane mai la o hiki mai i Porio Aurico, mai i a mokupuni mai o Kenere; ua like me ekolu t. uoani mile ka mamao ia, a ua ukali pu ia ma> la no kēia mau moku liilii o Sepania e kekah mau moku nunui pale Kila. Eia kahi mea Pai aohaonui ke noonoo iho ka poe ike, e ulu mai ana keia ninau mai na Mokupuni mai o Kenere; a h ki i ka Mokupuni o Porto Rico ua like me 3,000 mile; pehea la e hiki ai i neia moku liilii o keia ano ke hoolawa īa lakou iho me ka nanahu, no keia mau mile mamao loa mai ka aina aku? Aole 4oko o ka moolelo oke ao nei, iloko o keia mau la i ike ia ai kekahi mea ano me keia. Oiai, i ka wa i lohe ia mai ai keia mau lono pili aupuni ole i ke aupuni o AmeriEa; ua hoouna ia aku la he mau mokukaua ikaika a paa i kapili ia me ke Kila, e hakilo a e papa aku hoi ī ko

lakou nee ana niai imua, a me lae mea la; i na e hoopaakiki ana ua aumoku la o Sepania o ka-u ulele mai no ia o na ai a ka ui; [Hakaka] wahi a kanaka v Ko-e heke) hoi i ka haōlē. Ke manao wale ia akn nei e ko Amerika. eiawe ana o Sepania i ke awa ku moku o Honton me ka moku aina o Yereginia, i wahi e hoolulu ai kona mau aumokukaua. He mea oiaio loa. ina o keia mau lono poloiei e hooku'i ana lakou me ka halawai iwaena konu moana, iloko o keia wa e ninaninau ia nei no ke pahu ana o ka mokukaua fl Maine:" Ua ike iho kakou maloko o na nupepa i ka papa ana aku o ke aupuni Amerika ia Sepania, aole e hoouna hou i kona mau mokukaua. i na kai o Kuba, i keia wa a Amerika ma ko~ na aoao 1 ninau ai pela; alaila, pehea ka Sepania pane? Aole anei e pane aku ana o Sepania me keoolea me ka i aku: Ma ka mana hea la e hiki ai ia oe u Amerika" ke papa mai i ko'u hele ana i ko'u aina; a kuleana ponoi, oiai, no'u no ko'u waiwai? Nolaila, he mea hiki ole ia makou ke olelo ae ma ko laua kulana e ku nei i keia war, ua pono kekahi a ua hewa kekahi;he oiaio, aole o makou e ike i ka pepehi ana o ke kanaka i ke kanaka mamuli o keia mea he kaua; aka nae o fca rula maa mau, (t O ke koko o ke kanaka oia ke mohai no ka aina. Ma ka mahele poepoe Hikina hoi, aia no na ao panopano uliuli ha-kumakuma o ka o nene kaua ke hekau la maluna oia mahele o ka poepoe Honua; ia kakou e nana nono iho ai iloko o na Elele waha ole (nup6pa) a kaana pono ae, me he mea la he hoopaapaa aina no ke kumu nui, oiai, ua lilo ae n.ei ia Eusia o Manchuria a me Part Aritur, a ia Geremania hoi kekahi wahi, nolaila, ua lilo hoi ia 1 mea e hoohalahala ai o Be?/tania a me Japana malalo o keia kumu, a me na kumu e.ae, aka, 1 ko makou nana pono ana iho nae i ka Beritania kumu nui e oni nei, oia no keia. O ka pono kalopa o na aupuni a pau oia ka Farani e ku nei, pela hoi i kui lima pu ai o Amerika iloko 0 ko ka Hikina mau hauhili ana. Nolaila, o na kuikahi a iiueia a pau a Kusia hoi i hana ma-lu ai me ka manao «ma ua nono, a i ka wa i manao ai o Rus?a e hooko, elike mpia i ae like ia ai, ia wauwomailaka Liona: [Beritania] Poha mai ia >a leo o ka Ilio, [JapanaJ A upoi mai la hoi na eheu o ka Aeto.(Amerika) Nolaila, e-ia ke ku nei ke aupuni o ka Bea keokeo Rusia a me kona mau hea ma kahi aoao, a o ka Liona hoi o Beritania ma kahi aoao me kona mau hoa, ~e hoopaapaa nui nei, ke i aku nei kahi 1 kalii—penei a p6nei ko makou manao; ake i inai nei hoi kahi aoao—penei a penei ko makou manao; ia no nae, ke ko nei no na aoao elaa me ka makaukau, me ka hakilo pono ana o kahi aoao i kahi aoao. Nolaila, i ka waewae anu ae i aa naea a j)au, a i ka loaa ana iho o ka mea ie oloko

ia wa i loaa ilio ai ia makou na kumu o teia mau hoopaapaa kaua ana ma ka hap ha Hikina penei: —Mamuli no ia o ka loaa ana ia Rusia, o ka pono hooiimalima o Port Aithur no 25 makahiki me ke kaleana ia Rusia ma Tileuwan a me kela poeo alahao ma Manchuria mai K ina rnai, o keia mau pono i loaa ia aupnni Bea keokeo o Rusia la, nolaila, i uwo ai ka Liona [BeritaniaJ a wili- ka huelo, hoi ka la o tTanana, a upoi na eheu kaua o ka ma.nu aet"ō" guia o -