Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 6, 30 April 1898 — Page 10
10
KA IPUKA GULA
O NA MEA PILI
Akeakamai
KA OIHANA KILO HOKU A ME NA MEA ANO HOU.
Mahele 8.
Aia mawaena o Mars a me Jupiter, ua like me 240 mau hokuhele liilii i kapaia ma ka olelo haole e ka poe kilohoku—ka Asteroids. He mau hokuhele liilii loa lakou, a ma ka averika o ko lakou anapuni, ua like no ia me 300 mile.
A hiki mai i ka makahiki 1600, ua ike hou ia aku la he mau hoku welowelo liilii hou he 200 ko lakou nui, mamuli o ka loaa hou ana mai o na aniani hoonui ike, i oi aku ka ike i ko ke ia au, pela i pakui mau ia mai ai ka ike ia ana aku o na mea pohihihi lani a hiki i keia wa.
Mahele 9.
He mau hokuhele hou aku no kekahi o ke solar system e kaapuni nei i ka La, me ke alanuihele hookahi me na hokuhele nunui. Ua komo mai kahi o ia mau hoku e olelo ia nei, mai na wahi i hiki ole i na poe kilolani ke hoakaka. Mahope iho o ke kaapuni like ana me na pukui hokuhele e ae, aia hoi, ua hele aku la kekahi o ua mau hoku la, a nalowale honua wale iho la no. Ua nui na kilo ia o ko lakou mau wahi i hele aku ai a nalo, aka, aohe i akaka, me ka pohihihi pu no i na poe kilohoku.
Mahele 10.
Aia he mau hoku welowelo no kekahi iloko o ka poai o ka solar system, a ke kaapuni nei a puni ka La e like me na hokuhele nui e ae. Ua hoea mai kekahi o keia mau hoku mai na alapoai e loaa mai, aohe hiki ke hooholo ia ko lakou mau alahele i hoea mai ai.
Mahope iho e ko lakou kaapuni ana a aneane puni ka La, ua nalowale hou aku kahi o ua mau hoku welowelo nei, aohe mea i hiki ke hai aia la ihea ko lakou mau wahi i hele ai, pela aku ana, a aole lakou i ike hou ia.
Mahele 11.
O na hoku i kapaia na Meteors, oia na hokuhele a kakou e ike nei ma ka lewa lani i ka po, a ma kahi olelo ana hoi he Shooting Stars, ma kona ano maoli ma ka hoakaka ana, ua like me na hoku i ki ia mai loko mai o ka pu, e lele makawalu ana i o a ianei iluna o ka lewa lani me he mau poka pukuniahi la i ka po.
Mahele 12.
Eia ka papa o na hokuhele ma ko lakou hoonohonoho papa pololei ana mai ka laina mai o ka La:
Mercury Uranus
Venus Jupita
Earth (Honua) Saturn
Mars Neptune
a me na Hokuhele Liilii.
Mahele 13.
Ke kaapuni nei na hokuhele a puni ka La, mai ke komohana mai a i ka hikina, alaila, o ko lakou mau opita a alahele kaapuni ke hiki aku i ke kikowaena o ka La, oia no ko lakou pouli ana e like me ka honua nei, pela no hoi na hokuhele e ae a pau.
Mahele 14.
Ke kaa nei na hokuhele a pau ma ko lakou mau iho (axis) iho, mai ke komohana a holo i ka hikina.
Ka Hoakaka.
O ka mama lele o na hokulele, he 40 mile i ke sekona, a i ka wa e komo mai ai iloko o na ea o ka honua, oia ka wa e loaa koke ia ai ka wela iloko ona, aole lilo wale i mea hehee, aka, ua lilo pu i mea omo ia e ka ea, a o ke koena iho, oia no na mea kino maalili nunui. He nui na hakina o na hokulele i helelei iho ma ka honua nei, a ua ike ia iloko o ua mau hakina maalili la o ka hokulele, he haoo a me ke dala piula na mea i loaa. O kekahi, ua like me ka pohaku paea.