Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 5, 15 April 1898 — Page 8
8
Ka Lei Loke o Hawaii.
Ka Hoa haihaiolelo no na home
Honolulu, Aperila 15, 1898.
O Keaha ke Aloha Aina?
E na makamaka a me na hoa'loha a me ka lahui mai Hawaii a Niihau, ke kau ae la ka ninau maluna imua o kakou a pau, e i ana, o keaha la ke aloha aina? Ina o keia ka ninau, o ka makemake o ka hai aku i ka haina, alaila, eia ka makou pane.
1—O ke aloha aina, oia no ka mahi i ka aina, o ke kipulu i ka aina, o ke kanu i ka aina, o ka hooulu i ka aina, a o ka hoomahuahua ana i na pomaikai a pau maluna o ka aina, oia ke aloha aina.
2—O ke aloha aina, oia no ka hua o ka aina, aole e moraki, aole e kuai, aole e hoolimalima loihi aole hoi e haawi wale aku na hai e noho wale mai me kou maopopo ole i kou kuleana a me na mea ano like, aka o ka mahi ana hooulu ana i na mea a pau maluna o ka aina a hoohua mai hoi i na pomaikai mai luna mai o kou aina, oia ke aloha aina. Aohe aloha aina e ae o keia wale no, a o keia wale no ka makou mau mahele nui i manao ai elua.
Ua maopopo i keau o ka manawa e nee nei, malalo o na hooponopono ana a keia aupuni i ka lahui Hawii a me na lahui e ae iwaena o kakou, ina paha o keia ka kakou mau kalai aupuni ana iloko o keia mau makahiki eono a keu e hele nei i ka hiku, ina la paha penei ke hoike nei kakou i ko kakou aloha ana i ka aina, mamuli o ka ulu ana mai o na mala Kalo, uala, Ipu, Kulina, Mai a a me na mea ulu e ae a pau he nui, ke holo nei na wahi Moa me na Kaka, hanai hoi na wahi puaa apela aku, heaha ka kakou e olelo ai, eia ka manou e pane ai:
"Aohe hana a ka uhikoa
Ua kau ke poo i ka uluna,
O ka moe hoi a Moi
A ke kahuna mana o Haupu."
Ma keia mau kumuhana a ninau, he mau kumu nui hou aku no kekahi a makou e makemake nei e hoike aku imua o kakou, aka, ma keia mau maeele e hoika ia aku nei, ua lawa ua pilipono maikai maoli iho la no ia no keia au o ka manawa e nee a wiwei nei, me ka hooka'uka'ulua ole iho.
Nolaila, ke makemake nei makou e hoomohala maikai aku i ko makou mau makamaka a me na hoa aloha a me ka lahui oiwi, i ka manao nui o ko kakou mau kanawai e haawi wale ana i na kanaka a pau i na aina aupuni a me na aina lei alii, i kuleana ole ia kakou e loaa i ke au o ko kakou noho ana Moi, aka, a hiki mai la i keia wa, ke kono ia mai nei ia kakou a pau na kanaka aAHawaii, e hele e hookuleana i na aina i hookuleana ole ia ia kakou mamua e hookuleana, i ko makou manao ana, he hana nui a kaulana loa keia i oi loa aku i ko Kamehameha i hana III ai, oiai hoi, ua noke iho nei kakou na kanaka Hawaii i ka uhauha moraki, kuai, a hoolimalima i ko lakou mau wahi kuleana a ua pau, a noho ilihune a pololi a nele pu me ka noho ana, nolaila, eaha ana kakou? Eia ka ka Haku; e hele mai oukou a pau io'u nei e ka poe luhi a me ka poe kaumaha, a na'u no oukou e hoomaha aku. Eia hoi ka ke aupuni Repubalika; e ka hea ana i na kanaka Hawaii a pau i nele i ka aina ole, e hele mai oukou a pau io'u nei (Aupuni Repubalika) a na'u oukou e haawi aku i apana aina pakahi.
Ke lawe pu mai nei no hoi makou o e hoike aku imua o oukou kou i ka manao nui o ko kakou mau kanakwai i hoololi ia i ke kau ku i ka-wa o ka A. D. 1895, oia hoi na aina e pili ana i ka lehulehu a me a me na hoololi o ka pauku 36, 39 a me 40 o ke kanawai Kivila e pili ana i ka malama ana i na aina aupuni, pauku 42 o ke kanawai Kivila, mokuna 44 o na kanawai o ka makahiki 1376, mokuna 5 o na kanawai o ka makahiki 1878 a me na akanawai Helu 48 o na kanawai o ke aupuni Provisionale o ko Hawaii paeaina, Pauku 43 a me 44 o ke kanawai aupuni, a pela aku. A ia ma ka puaku 9 o keia kanawai ua haawiia ka mana i na Komisina mamuli o ka apono ana o ka Aha Kahuna a na na Komisina ka mana e haawi aku i ua aina nei i kela me keia mea e makemake ana e lawe i aina nona, a hookuonoono e like me ke kanawai.
O ka manao o ke kanawai e ku nei, a ia ma ka pauku 33 o keia kanawai e pili ana i ko ke kanaka ano lawe ana mai a hookuonoono, ua hoakaka ia penei: "E loaa no i ka mea noi he elua makahiki ka loiho o ka manawa mai ka wa ahu e lilo ai i ka mea noi, no ke kukulu ana i ka hale a me na mea a pau e pili ana i ka pono o ka aina, a hiki ka piha ana oia manawa, ua hiki oia ke kukulu i na hana a hooulu i na mea kanu, mahiai- a hana i na hana a pau e ulu mai ai na pomaikai mai luna mai o ka ainh, ke lawe nei makou i keia malalo o ke kuhikuhi pokole ana aku ia kakou i ka manao o ko kakou kanawai, e hoakaka ana i ke ano o ko ke kanaka hookuleana ana, he nui a laula ka manao o o ke kanawai e hoakaka ana i na mea a pau i hiki ai i kela a me keia mea noi ke hooponopono i ka aina, elike me na kuhikuhi a me na alakai ana a ke kanawai, aole makou i makaukau loa i na kanawai e pili ana i ka hookuonoono ana o na mea