Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 4, 1 ʻApelila 1898 — KA IPUKA GULA —O NA MEA PILI— Akeakamai KA OIHANA KILO HOKU A ME NA MEA ANO HOU. [ARTICLE]

KA IPUKA GULA —O NA MEA PILI— Akeakamai

KA OIHANA KILO HOKU A ME NA MEA ANO HOU.

Mahele 1. Ma ka helu mua o keia pepa, ua hoakaka aku makou i ko makou poe heluhelu i ke ano o ia mea he Solar System mai ka olelo Beritania mai a i ka olelo Hawaii, oia no ka LA a me kona mau pukui hoku e kaapuui ana iaia I kela a me keia wa, i hoopaa ia hoi e kona ikaika ume kiko waena Mahele 2. E like no me ko ka LA paa ana ina hokuhele nui ewalu a me na hoku-hele liilii malalo o kela kanawai ume kiko waena hookahi, pela no na hoku hele nunui e hoopaa ana ia kanawai hookahi maluna o na hoku hele liilii e kaapuni ana ia lakou pakahi, oia hoi keia, na ka LA i kau aku ia mau kauawai maluna o na koku hele a pau, pela hoi na hoku hele malalo iho ona e kau aku ai ia kanawai hookahi maluna o na hoku hele liilii malalo iho o lakou. Mahele 3. Penei kakou e hoohalike ai: Ke ike nei kakou i ko ka Mahina kaapuni ana i ka honua ina wa a pau a puni ka makahiki, i hoopaa ia hoi ma kona wahi e kela kanawai hookahi o ka ume kiko waena me ia kanawai hookahi i kau ia aku ai e ka honua maluua o ka mahina pela no hoi me na hoku hele nunui o ae maluna o ko lakou mau makina pakahi iho.

Mahele 4. Ua hai mua aku makou i ka inoa pakalii o na hoku nunui 8 o kaapuni mau nei a puni ka LA i kela a me keia manawa, me ko lakou mau puulu liilii, a mahina hoi, malalo o kela kanawai nana i hoopaa i ko ka la mau ohana e hele pololei ma ko lakou mau alahele iho. Mahele 5. A no, ua maopopo ae la ia kakou ia mea he Solar System, ma ka olelo hoopokole ana, oia no ka LA a me kona ohana, o ua ohana a puulu hoku hoi e hoopuni ana ika la, oia no ka LA. Ewalu hoku hele i kapaia na )planets) he 20 a oi aku mau Satellites (oia hoi na mahina) 240 mau hoku liilii (Astervid) mawaho ae o keia na hoku welowelo (comets) a me na hoku lele. Ke hui ia keia mau mea a pau, oia iho la ka ka ke ano o ia mea he Solar System. Mahele 6. Ma keia mau mahele ano nui, ke makemake nei makou e hoika aku i ka manao, oia hoi, ka loihi mai ka La aku a i keia mau hoku hele nunui ewalu e kaapuni nei iaia, maanei e hai mua aku ai makou i ko lakou mau mahele ano nui penei: 1. Ko lakou mamao pakahi mai ka la aku. 2. Ko lakon kaapuni ana i ka La. 3. Ko lalou anapuni pakahi. 4. Ka nui o ko lakou mau mahina e hoopuui ana ia lakou pakahi. Mahele 7. Eia ko lakou loihi a mamao pakahi mai ka La mai: O ko Mercury mamao mai ka La mai he 35,750,000 mile. O ko Venus mamao mai ka La mai he 66,750,000. O ko ka Honua mamao mai ka La mai he 92,300,000. O ko Mars mai ka la mai he 141,000,000. Mai ka La a ia Iupita he 480,000,000. Mai ka La a ia Satana he 881,000,000. Mai ka La ae a hiki ia Euranus he 1,771,000,000. Mai ka La aku a hiki ia Neptune, ua like me 2,775,000000. O keia ka mamao o na hoku-hele pakahi e hoopuni nei i ka honua mai ka la aku a pau lakou ewalu. [Aole i pau]