Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 4, 1 ʻApelila 1898 — Page 7

7

KA IPUKA GULA
O NA MEA PILI
Akeakamai
KA OIHANA KILO HOKU A ME NA MEA
ANO HOU.
Mahele 1.

                Ma ka helu mua o keia pepa, ua hoakaka aku makou i ko makou poe heluhelu i ke ano o ia mea he Solar System mai ka olelo Beritania mai a i ka olelo Hawaii, oia no ka LA a me kona mau pukui hoku e  kaapuni ana iaia i kela a me keia wa, i hoopaa ia hoi e kona ikaika ume kiko waena.

Mahele 2.

                E like no me ko ka LA paa ana ina hoku-hele nui ewalu a me na hoku-hele liilii malalo o kela kanawai ume kiko waena hookahi, pela no na hoku hele nunui e hoopaa ana ia kanawai hookahi maluna o na hoku hele liilii e kaapuni ana ia lakou pakahi, oia hoi keia, na ka LA i kau aku ia mau kanawai maluna o na hoku hele a pau, pela hoi na hoku hele malalo iho ona e kau aku ai ia kanawai hookahi maluna o na hoku hele liilii malalo iho o lakou.

Mahele 3.

                Penei kakou e hoohalike ai: Ke ike nei kakou i ko ka Mahina kaapuni ana i ka honua ina wa a pau a puni ka makahiki, i hoopaa ia hoi ma kona wahi e kela kanawai hookahi o ka ume kiko waena me ia kanawai hookahi i kau ia aku ai o ka honua maluna o ka  mahina pela no hoi me na hoku hele nunui e ae maluna o ko lakou mau makina pakahi iho.

Mahele 4.

                Ua hai mua aku makou i ka inoa pakahi o na hoku nunui  8 e kaapuni mau nei a puni ka LA i kela a me keia manawa, me ko lakou mau puulu liilii, a mahina hoi, malalo o kela kanawai nana i hoopaa i ko ka la mau ohana e hele pololei ma ko lakou mau alahele iho.

Mahele 5.

                A no, ua maopopo ae la ia kakou ia mea he Solar System, ma ka olelo hoopokole ana, oia no ka LA a me kona ohana, o ua ohana a puulu hoku la hoi e hoopuni ana i ka la, oia no ka LA. Ewalu hoku hele i kapaia na )planets) he 20 a oi aku mau Satellites (oia hoi na mahina) 240 mau hoku liilii (Astervid) mawaho ae o keia na hoku welowelo (comets) a me na hoku lele. Ke hui ia keia mau mea a pau, oia iho la ka ka ke ano o ia mea he Solar System.

Mahele 6.

                Ma keia mau mahele ano nui, ke makemake nei makou e hoike aku i ka manao, oia hoi, ka loihi mai ka La aku a i keia mau hoku hele nunui ewalu e kaapuni nei iaia, maanei e hai mua aku ai makou i ko lakou mau mahele ano nui penei: 1. Ko lakou mamao pakahi mai ka la aku. 2. Ko lakou kaapuni ana i ka La. 3. Ko lakou anapuni pakahi. 4. Ka nui o ko lakou mau mahina e hoopuni ana ia lakou pakahi.

Mahele 7.

                Eia ko lakou loihi a mamao pakahi mai ka La mai: O ko Mercury mamao mai ka La mai he 35,750,000 mile. O ko Venus mamao mai ka La mai he 66,750,000. O ko ka Honua mamao mai ka La mai he 92,300,000. O ko Mars mai ka la mai he 141,000,000. Mai ka La a ia Iupita he 480,000,000. Mai ka La a is Satana he 881,000,000. Mai ka La ae a hiki ia Euranus he 1,771,000,000. Mai ka La aku a hiki ia Neptune, ua like me 2,775,000,000. O keia ka mamao o na hoku-hele pakahi e hoopuni nei i ka honua mai ka la aku a pau lakou ewalu.
[Aole i pau.]