Ka Lau Oliva, Volume I, Number 4, 1 ʻApelila 1871 — Ka Halawai Hoole Waiona. [ARTICLE]

Ka Halawai Hoole Waiona.

Elikenie. ka niea i hoolaha mua ia, ua malamaia he lialawai nui ma Kawaiahao i ka-po Sabati, la 6 o Maraki iho nel XJa piha pono ka hale. OW. R. Kakela ka haiolelo mua, a eia iho malalo kekahi o kona inau īnanao: Ua hai mua mai oia, aole ia i manao e kamailio no ka bna wale no. Ua hoakea loa ae oia i kona kumumanao, no ka Pakiko ma na mea a pau. Oia ka lawe kupono ana i na pono a pa i o ke kino, me ka ae ole aku nialuna oka palena kupono. Ua pili keia wahi a ka mea haiolelo i na hana a pau ; i ka hana inaoli, i na lealea, nā paani, ka moe ana, ka ai ana ame ka Inu ana. Hele aku la kona kamailio ana ma ke ano o ke kanaka i kinohi, he maikai, nani, kina ole, Ua ike ia keia ma na lala a pau o ke kino, O ka opu, he mea kupaianaha, he mea akamai. Kana e kawili ka ai e ikaika ai ke kino, a kaawale ka mea e pono ai ke kino, hookuu ia iloko o na aakoko ; a kiola ia aku ka oka. Ina © kiola ia kela mea keia mea iloko o ka opti, i kela wa' ame keia wa, he mea ia e keakea ana i ka hana pono o ka opu, a mahope e poino no ia. Hoike ka haiolelo, ua ike makaia ka hana aka opu. O St. Martin, he kanaka no Kanada, ua ku oia i ka poka ma kona aoao, a mahope ola, eia nae, koe ka puka ma ka aoao, a ike wale ia aku o loko o ka opu waiho ai. Ike ia na mea hou kupaianaha, ike ia ka hana o ka opu i ka wa e komo ai ka k barani iloko, ame na mea e ae, A malaila ua akaka, ina e komo na mea ano pono ole iloko o ka opu, ua kue mai ia, a ina e hoopaakiki ke kanaka i* ka hana ino i kona opu f mahope liiki mai ka mai, a hoopuka ia Jka eha a me ka make. Malaila aku hele kona kamailio ana ma ka ona. Haiia mai ka moolelo oka ona, ka ona ana o Noa. Ma ka makahiki 750, A. D., ua papa mai o Mahometa maloko o kana buke, ke Korana, aohe make e ona kana poe haumana; ua naauao oia ma ia meai Ma ka

makahiki 1500, ua kukuluia na Aha ho* oTe waiona ma Europa, aole nae i ike nuila. Ma Amerika Hui, ua ike ia ka huaino loa oka ona. He SO,OOO poe i make i kela me keia inakahiki no keia kumu hookahi. Ma ka makahiki 1808, kukuiuia ahahui waiona mua malaiia; mai ka hapaha a ka hapalua dala ka uku hoopai no ka ona iloko o ua aha la, he 43 lalai ka nui o ua ahahui la. Aka, ua nawaliwali ka hana a ka poe kinai ona iloko bia mau makahikL Ma ka makahiki 1836, a ma ia hope mai ikaika loa ka hana ona ahahui o ia ano; a hiki i keia la he ikaika no, aka, he nui ka hana i koe, he pono ke hooikaika aku a hiki ika hopena. Ua hoikeia ka pili o keia kumumanao i na pomaikai kino o ke kanaka ma na mea o ka waiwai, he mea hoopoln> waiwai ka ona. Ma Ameiika he nui na miliona dala i hoolilo ia no ka ona i kela me keia makahiki, no ka ona wale no. Ua poho ke kanaka ma ke dala, ua poho ke aupuni a me ka ainā uiaka hoonuiia o ka ilihune, ka mai a me ka make. O ka ona, he mea keakea i na hana akamai o ke kanaka, he mea hoololi i ke kanaka mai kona ano-maoli a like oia me ka holoholona. He pono e hooikaika pu na mea a pau e kinai i keia mea ino. A pau ka haiolelo ua ku mai o N. Nihi, a hookani mai la i A pu ehiku. Puiwa lua ko ka hale i ke kani ana o na pu. A ua komo paha ke ano o ia mea iloko o ka | noonoo o kekahi poe. Pomaikai ka mea i lohe i ke kani ana o a pu, ka noonoo iho. Ua ku o Nihi ma ia wahi i ka malama o Maraki, 1870. Oka lioomaka ana ia o keia •mau halawai, ua hala iho nei he umikumamalna mālama, a iloko o keia halawai ana, ua ku hou mai oia e hoike ma ka aoao o ka pono o ka Lahui Hawaii, ke hqole i kaona. E kau ka hae ma ka inoa o ka pono, a e hele mua ua mea a pau. £ iioomakaukau ka poe akauiai i ha olelo maikai, a e hooko pu aku me ka hana. £ku mai o Hawaii Imiloa e imi pu i ka pono o ka aina a me ke ola o ka Lahui