Ka Lei Momi, Volume I, Number 15, 13 November 1893 — Page 2

Page PDF (386.38 KB)

This text was transcribed by:  Kawena Komeiji
This work is dedicated to:  Liz Kumabe

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 18, 1893.

 

HE MOOLELO KAAO

- NO -

LAUOMIDIHAE.

- KA -

UI I MOHAI IA I KE KOKO

- KA -

NANI LALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA

-----

Ka Mea Huna iloko o ka Kiaha Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.

- A O KE -

Keiki Alii Numaredina

KE

Komo Lima Maka Popoki.

-----

MOKUNA IV

-----

       "He aha kou makemake e Numaredina i hooko ia aku i ka wa pokole?"

       "Pane iho la o Numaredina, ua makemake au i pahikaua oi loa na'u i mea kaua na'u me ke kupua Moleka ka Pilikua Anela."

       Ia manawa no i haule iho ai he pahikaua gula ilalo o ka lepo, a lalau iho la o Numaredina a kahei ae la i kona puhaka, a ninau hou iho la o Numafedina i ua puke la me ka i iho, ua makemake au e kokua mai oukou ia'u i ko'u wa e hakaka ai me ke kupua Moleka.

       I mai la ua leo la mai loko mai o ua buke la, aole ia mea ia makou oiai he kanawai paa no ko makou Moi, aole oia a me kona mau kanaka mamua o na mea kaua, aole hoi iloko o ke kio koko o ko hooko kaaa ana, aole hoi ma ka aoao o ka wahine hookamakama, aohe hoi ana kokua i na lehelehe o ka mea i piha i ka wahahee, o ka oiaio - o ka oiaio ka paku o kona alahele, a e hawele iho oe e Numaredina ia mea ma kou wawae, a e hiki no olua i ke aupuni o ke Ao-oli-no kahi o ka mea huna iloko o ke kiaha waina.

       I ka pau ana o na olelo a ua buke la, ua hoomaka aku la laua no ka holo ana, a i ko laua hookokoke ana aku i ua hale la, ike aku laua e hamama mai ana na ipuka, a mamua iho o na ipuka komo ike aku la laua i kekahi kanaka nui o noho mai ana, nona ke poo i like me kekahi pahu barela, a o kona make, ua like me na ipuka aniani o kekahi luakini, a o kona pepeiao, ua like ia me ka pea o kekahi moku nui, a he mea weliweli ke nana aku.

       I ka ike ana aku o ke kaikamahine alii Murisedela, huli hou ae ia ihope, a kahea mai la i kona kaikunane me ka i mai. -

       "Auhea oe, hoi mai kaua, aole oe e lanakila maluna o kela kanaka nui."

       I aku la kona kaikunane, e hele kaua i mua a make, i hea no hoi kou makau mua i kinohi,  ina no hoi ua noho aku la kaua oiai, he aina paa, aole ka, nai mai nei hoi oe i ka aina lewa, i ae la hoi oe e hoi hou kaua i hope.

       Ia manawa i huli hou mai ai kona kaikuahine me na waimaka e kiheahea mai ana i kona mau papalina a hele a hele aku la laua imua.

       A ia laua i kokoke aku ai, ia manawa no i kane ae ai ka muka a ua kanaka la, me ka palu ae o kona alelo nui palahalaha me he uwapo la, a kahea mai la oia me ka leo nui hululu me he poi ana la a ke kaikoo i na lae kahakai.

       "Owai keia mau kamahele e hele mai nei mai ke komohana mai? O Numaredina, wahi a ke keiki alii."

       "Aho! wahi a ua kanaka la me ka pinana ana ae o kona mau lehelehe a waiho wale mai la kona mau niho nunui me he omoomo palaea la. Nani ko'u pomaikai ia olua e kena mau keiki ui e like me ka nani o ko olua mau helehelena, pela aku la no paha ka ono o ko olua io."

(Aole i pau.)

-----

       Ua hopu ia o C. B. Maile i ke ahiahi Poakahi iaia i huli hoi mai ai mailuna mai o ka mokuahi Kina mamuli o ka loaa ana aku o 4 tini Opiumi helu 1 o Honokaono ma kona poli a ua lawe ia ae no Kalakaua Hale, a ua hookuu malalo o ka bona.

       Ua lohe mai makou, aole ka i piha ka olua haneri mau nupepa Kuokoa e lawe ia nei ma ko taon a puni. Pehea mai keia?

       E ike ia no ma kekahi wahi kaawale o ko makou pepa o keia la, na palapala ohaoha a na makamaka no ka makou LEI MOMI.

       Ua kipa ike aku kahi kanaka Hawaii oiaio i ke Kuhina Amerika i ka Poaono nei, a apo ia mai oia me ka ohaoha nui ia. O ka helena no ia o ka maunu maikai.

       Ua hoouna ia mai maluna o ka Malulani i ka Poalua i hala, he 20 paona lau ti mai ka Hui Kope a me Ti o Kona, ia F. A. Schaefer o Honolulu nei.

       Mamuli o kela kuau koikoi i ka po Poalua i hala, ua halana pu ia na kaa hapaumi e ka wai, a ua hiki ole kekahi mau kaa ke holo ma ke alahao, ua hoolalahu aku la i Manua.

       Ua holo ia e ka mokuahi Kina ma kana huakai hope aku nei mai Kapalakiko a hiki i Iokohama iloko 9 la 4 hora a me 17 minute, He manawa holo loa keia i ike ia.

       Ua loaa aku i ka Malulani he hoe mawaho aku o Kaalualu, nona ka loa he 20 kapuai, me 25 anana kaulahao o 1 1/2 iniha. Ua halihali loa ia mai ua hoe la i Honolulu nei.

       Ua komo aku ke Kuhina Amerika hou A. S. Wilisi e ike i ka Peresidena o ke Aupuni Kuikawa i ke kakahiaka Poalua nei, a ua haawi ia na hoohanohano ana iaia e na koa a me ka bana Pi Gi.

       Poluluhi na ao o ka lewa, kui ka hekili, olapa ka uwila, a o ka hopena he kuono nui koikoi kai haule iho ma ka po Poalua nei a ao ae ka Poakolu. He hauoli paha keia no na lani.

       He lono o ka hanehana kai pa kohaihai mai ko makou mau pahukani i ka auwina la o ka Poakolu iho nei ma ke kukulu komohana o makou, a eia ka auanei he mau pigeona ohi e memele ana i ka ouli paani o na pua, i panai pu ia me na he hone ana a na lina ame ke gita. Koe-hete! That's way ka hana!

       Ua hoike ae na kanaka Hawaii a me na poe no a pau, i ko lakou ohohia me ka piha hauoli ma ka po Poakahi i hala, ma o ko lakou nane ana ae e hoolohe i na leo hoene a na ohe a me na kileo kani o na Pua Lilia o Hawaii. Ua piha makahehi ke anaina i akoakoa ae. Nawai hoi e ole ka makahehi, aia, i ka nuku wai. Auwe Pololei!

       Ua lawe aku ka mokuahi Kina ia 3178 mau leta a me 1271 mau nupepa no Kapalakiko.

-----

ULUMAHIEHIE.

-----

Hanohano Kilohana i ka ua noe,

Kahi a kuu aloha o waloa ai,

Upu aku ka manao e ikemaka,

I ka nani pohai a na manu,

He manu oe noho i ka iu,

Kohu Iiwimakapolena,

Palena paa ia ke aloha la,

I kuleana like ai kaua,

Ua ahi ua wela mai nei loko,

Na hana hooheno a ke aloha,

Nawai e ole ko'u aloha,

Ua ike i ka nani o ke Kupukupu,

Kupu ae ka manao hana o loko,

Aiwaiwa i ka puuwai,

Ihiihi kapu oo la e ke aloha,

Kuu lei Vabino poina ole.

Onaona na maka o kuu aloha,

Pulu i ka wai a ka naulu,

Ulu mai nei ko'u manao,

E ike i ka nani a o Polihale,

He hale kipa na'u ko aloha,

E hana mao ole nei kuu kino,

E hoi no au me kuu ipo,

O ka uka leo a na manu,

Alo aku kaua o ka uka iu,

E kaana ai i ka makemake,

Hoi oe me ka wai lelehune,

Pulu elo au i ka ua noe,

Onaona ka makana a ke aloha,

Kuu lei Poni Moi i ka iu,

E lei hoi au a e lei hoi oe,

Lei pu kaua la i ke aloha,

Kuu pua kamahao kupaianaha,

Owau keia kou hoapili,

Pili mai oe ma kuu poli,

Lai ai ka helena a o ke kaona,

E lei no au i ke aloha ea,

I hoa kakele no ia pua,

Hele oe i ka la o ko lealea,

I ka la o ke aloha huli hoi mai,

       Haina ka puana la o kuu loi,

       Ulumahiehie i kuu Poni Moi.

LUINA.

-----

HALE AINA.

SAGAMIYA

Ai poi me bipi 5 keneta

Ai raiki me bipi 5 keneta

Inu kope me @ 5 keneta

Inu ti 5 keneta

       Alanui Moi kokoke i Haaliliamanu uwapa. Helu 6.

10tf w.

-----

KAUKA YONG KAME PUNG.

APANA

HELU 81 - - - Alanui Maunakea.

-----

KAUKA LOEA O KA AINA PUA.

       Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano mai, mai ko na wahine a me ko na kane a me ko na keiki liilii. ua hiki ke hoola ia na ma'i hano, na ma'i a pau o ke akemama koko ino hu'i o na wahi a pau o ke kino. Na ma'i wahine o kela a me keia ano. Na ma'i Lele, oia ka Fiva Lenalena, Hebera, ke Kolela, a me kekahi mau ma'i e ae he nui wale. Ua hiki no hoi ke lawelawe ma na lapaau oki ana i na palapu o kela a me keia. O na ma'i koko paa a pehu ua hiki loa ke lapaau ia me ka uku haahaa loa.

       E kipa nui ae e na makamaka, ka poe hoi i loohia me na ehaeha a ka ma'i e loaa no au ia oukou me ka hauoli e kokua aku i na mea a apau me ka auhau mama loa.

       O na pilikia a pau e pili ana i ka hanau keiki, ua hiki loa ia ia'u ke hanai aku a hoohemo, me ka ehaeha ole a me ka oluolu no hoi.

       I na e hemo ke keiki e inu hou i ka laau i mea e hoomaikai aku ai ia loko o ka waihona keiki, a me ka hoopau pu no hoi i ka maeele o ke kino.

       Ma ka malama pono no nae i na rula a'u e kuhikuhi aku ai, a nolaila, e hele mai mai ke nui a ka liilii. A mai Hawaii ho'i a Kauai.

YOUNG KAME PUNG.

22-3 m