Ka Lei Momi, Volume I, Number 15, 13 November 1893 — Page 2
This text was transcribed by: | Kawena Komeiji |
This work is dedicated to: | Liz Kumabe |
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 18, 1893.
HE MOOLELO KAAO
- NO -
LAUOMIDIHAE.
- KA -
UI I MOHAI IA I KE KOKO
- KA -
NANI LALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA
-----
Ka Mea Huna iloko o ka Kiaha Waina
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.
- A O KE -
Keiki Alii Numaredina
KE
Komo Lima Maka Popoki.
-----
MOKUNA IV
-----
"He aha kou makemake e Numaredina i hooko ia aku i ka wa pokole?"
"Pane iho la o Numaredina, ua makemake au i pahikaua oi loa na'u i mea kaua na'u me ke kupua Moleka ka Pilikua Anela."
Ia manawa no i haule iho ai he pahikaua gula ilalo o ka lepo, a lalau iho la o Numaredina a kahei ae la i kona puhaka, a ninau hou iho la o Numafedina i ua puke la me ka i iho, ua makemake au e kokua mai oukou ia'u i ko'u wa e hakaka ai me ke kupua Moleka.
I mai la ua leo la mai loko mai o ua buke la, aole ia mea ia makou oiai he kanawai paa no ko makou Moi, aole oia a me kona mau kanaka mamua o na mea kaua, aole hoi iloko o ke kio koko o ko hooko kaaa ana, aole hoi ma ka aoao o ka wahine hookamakama, aohe hoi ana kokua i na lehelehe o ka mea i piha i ka wahahee, o ka oiaio - o ka oiaio ka paku o kona alahele, a e hawele iho oe e Numaredina ia mea ma kou wawae, a e hiki no olua i ke aupuni o ke Ao-oli-no kahi o ka mea huna iloko o ke kiaha waina.
I ka pau ana o na olelo a ua buke la, ua hoomaka aku la laua no ka holo ana, a i ko laua hookokoke ana aku i ua hale la, ike aku laua e hamama mai ana na ipuka, a mamua iho o na ipuka komo ike aku la laua i kekahi kanaka nui o noho mai ana, nona ke poo i like me kekahi pahu barela, a o kona make, ua like me na ipuka aniani o kekahi luakini, a o kona pepeiao, ua like ia me ka pea o kekahi moku nui, a he mea weliweli ke nana aku.
I ka ike ana aku o ke kaikamahine alii Murisedela, huli hou ae ia ihope, a kahea mai la i kona kaikunane me ka i mai. -
"Auhea oe, hoi mai kaua, aole oe e lanakila maluna o kela kanaka nui."
I aku la kona kaikunane, e hele kaua i mua a make, i hea no hoi kou makau mua i kinohi, ina no hoi ua noho aku la kaua oiai, he aina paa, aole ka, nai mai nei hoi oe i ka aina lewa, i ae la hoi oe e hoi hou kaua i hope.
Ia manawa i huli hou mai ai kona kaikuahine me na waimaka e kiheahea mai ana i kona mau papalina a hele a hele aku la laua imua.
A ia laua i kokoke aku ai, ia manawa no i kane ae ai ka muka a ua kanaka la, me ka palu ae o kona alelo nui palahalaha me he uwapo la, a kahea mai la oia me ka leo nui hululu me he poi ana la a ke kaikoo i na lae kahakai.
"Owai keia mau kamahele e hele mai nei mai ke komohana mai? O Numaredina, wahi a ke keiki alii."
"Aho! wahi a ua kanaka la me ka pinana ana ae o kona mau lehelehe a waiho wale mai la kona mau niho nunui me he omoomo palaea la. Nani ko'u pomaikai ia olua e kena mau keiki ui e like me ka nani o ko olua mau helehelena, pela aku la no paha ka ono o ko olua io."
(Aole i pau.)
-----
Ua hopu ia o C. B. Maile i ke ahiahi Poakahi iaia i huli hoi mai ai mailuna mai o ka mokuahi Kina mamuli o ka loaa ana aku o 4 tini Opiumi helu 1 o Honokaono ma kona poli a ua lawe ia ae no Kalakaua Hale, a ua hookuu malalo o ka bona.
Ua lohe mai makou, aole ka i piha ka olua haneri mau nupepa Kuokoa e lawe ia nei ma ko taon a puni. Pehea mai keia?
E ike ia no ma kekahi wahi kaawale o ko makou pepa o keia la, na palapala ohaoha a na makamaka no ka makou LEI MOMI.
Ua kipa ike aku kahi kanaka Hawaii oiaio i ke Kuhina Amerika i ka Poaono nei, a apo ia mai oia me ka ohaoha nui ia. O ka helena no ia o ka maunu maikai.
Ua hoouna ia mai maluna o ka Malulani i ka Poalua i hala, he 20 paona lau ti mai ka Hui Kope a me Ti o Kona, ia F. A. Schaefer o Honolulu nei.
Mamuli o kela kuau koikoi i ka po Poalua i hala, ua halana pu ia na kaa hapaumi e ka wai, a ua hiki ole kekahi mau kaa ke holo ma ke alahao, ua hoolalahu aku la i Manua.
Ua holo ia e ka mokuahi Kina ma kana huakai hope aku nei mai Kapalakiko a hiki i Iokohama iloko 9 la 4 hora a me 17 minute, He manawa holo loa keia i ike ia.
Ua loaa aku i ka Malulani he hoe mawaho aku o Kaalualu, nona ka loa he 20 kapuai, me 25 anana kaulahao o 1 1/2 iniha. Ua halihali loa ia mai ua hoe la i Honolulu nei.
Ua komo aku ke Kuhina Amerika hou A. S. Wilisi e ike i ka Peresidena o ke Aupuni Kuikawa i ke kakahiaka Poalua nei, a ua haawi ia na hoohanohano ana iaia e na koa a me ka bana Pi Gi.
Poluluhi na ao o ka lewa, kui ka hekili, olapa ka uwila, a o ka hopena he kuono nui koikoi kai haule iho ma ka po Poalua nei a ao ae ka Poakolu. He hauoli paha keia no na lani.
He lono o ka hanehana kai pa kohaihai mai ko makou mau pahukani i ka auwina la o ka Poakolu iho nei ma ke kukulu komohana o makou, a eia ka auanei he mau pigeona ohi e memele ana i ka ouli paani o na pua, i panai pu ia me na he hone ana a na lina ame ke gita. Koe-hete! That's way ka hana!
Ua hoike ae na kanaka Hawaii a me na poe no a pau, i ko lakou ohohia me ka piha hauoli ma ka po Poakahi i hala, ma o ko lakou nane ana ae e hoolohe i na leo hoene a na ohe a me na kileo kani o na Pua Lilia o Hawaii. Ua piha makahehi ke anaina i akoakoa ae. Nawai hoi e ole ka makahehi, aia, i ka nuku wai. Auwe Pololei!
Ua lawe aku ka mokuahi Kina ia 3178 mau leta a me 1271 mau nupepa no Kapalakiko.
-----
ULUMAHIEHIE.
-----
Hanohano Kilohana i ka ua noe,
Kahi a kuu aloha o waloa ai,
Upu aku ka manao e ikemaka,
I ka nani pohai a na manu,
He manu oe noho i ka iu,
Kohu Iiwimakapolena,
Palena paa ia ke aloha la,
I kuleana like ai kaua,
Ua ahi ua wela mai nei loko,
Na hana hooheno a ke aloha,
Nawai e ole ko'u aloha,
Ua ike i ka nani o ke Kupukupu,
Kupu ae ka manao hana o loko,
Aiwaiwa i ka puuwai,
Ihiihi kapu oo la e ke aloha,
Kuu lei Vabino poina ole.
Onaona na maka o kuu aloha,
Pulu i ka wai a ka naulu,
Ulu mai nei ko'u manao,
E ike i ka nani a o Polihale,
He hale kipa na'u ko aloha,
E hana mao ole nei kuu kino,
E hoi no au me kuu ipo,
O ka uka leo a na manu,
Alo aku kaua o ka uka iu,
E kaana ai i ka makemake,
Hoi oe me ka wai lelehune,
Pulu elo au i ka ua noe,
Onaona ka makana a ke aloha,
Kuu lei Poni Moi i ka iu,
E lei hoi au a e lei hoi oe,
Lei pu kaua la i ke aloha,
Kuu pua kamahao kupaianaha,
Owau keia kou hoapili,
Pili mai oe ma kuu poli,
Lai ai ka helena a o ke kaona,
E lei no au i ke aloha ea,
I hoa kakele no ia pua,
Hele oe i ka la o ko lealea,
I ka la o ke aloha huli hoi mai,
Haina ka puana la o kuu loi,
Ulumahiehie i kuu Poni Moi.
LUINA.
-----
HALE AINA.
SAGAMIYA
Ai poi me bipi 5 keneta
Ai raiki me bipi 5 keneta
Inu kope me @ 5 keneta
Inu ti 5 keneta
Alanui Moi kokoke i Haaliliamanu uwapa. Helu 6.
10tf w.
-----
KAUKA YONG KAME PUNG.
APANA
HELU 81 - - - Alanui Maunakea.
-----
KAUKA LOEA O KA AINA PUA.
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano mai, mai ko na wahine a me ko na kane a me ko na keiki liilii. ua hiki ke hoola ia na ma'i hano, na ma'i a pau o ke akemama koko ino hu'i o na wahi a pau o ke kino. Na ma'i wahine o kela a me keia ano. Na ma'i Lele, oia ka Fiva Lenalena, Hebera, ke Kolela, a me kekahi mau ma'i e ae he nui wale. Ua hiki no hoi ke lawelawe ma na lapaau oki ana i na palapu o kela a me keia. O na ma'i koko paa a pehu ua hiki loa ke lapaau ia me ka uku haahaa loa.
E kipa nui ae e na makamaka, ka poe hoi i loohia me na ehaeha a ka ma'i e loaa no au ia oukou me ka hauoli e kokua aku i na mea a apau me ka auhau mama loa.
O na pilikia a pau e pili ana i ka hanau keiki, ua hiki loa ia ia'u ke hanai aku a hoohemo, me ka ehaeha ole a me ka oluolu no hoi.
I na e hemo ke keiki e inu hou i ka laau i mea e hoomaikai aku ai ia loko o ka waihona keiki, a me ka hoopau pu no hoi i ka maeele o ke kino.
Ma ka malama pono no nae i na rula a'u e kuhikuhi aku ai, a nolaila, e hele mai mai ke nui a ka liilii. A mai Hawaii ho'i a Kauai.
YOUNG KAME PUNG.
22-3 m