Ka Lei Momi, Volume I, Number 9, 2 ʻOkakopa 1893 — Page 5

Ka Lei Momi.

 

HOLOLULU, OAHU, PAKAHI, OKATOBA 2, 1893.      5

 

aku mua o ko makou mau makamaka heluhelu, aka, o hoomau ana no makou i ka maalo ana imua o ka lahui me ka hoomanawanui pauaho ole.  Ua koe mai maua elua, a i kolu i kuu hoaloha o keia oihana pookela nui wale o ke ao nei.  Nolaila, ke haha aku nei makou i ko oukou mau puuwai a pau e na makamaka Hawaii oiaio, me ke nei pu ana aku ia oukou e aloha mai ia makou, a e hoike i ko oukou aloha ma ke kokua ana mai i ka hana a makou e hapai nei.  He noi na ka oiwi ponoi imua o ka io o na io, a me ke koko o na koko.  Nolaila, a wehe i ka oukou mau hipuu o ke aloha a e pahola mai imua o makou, oiai ua "haalele i Puna na hoaloha," a ua pe'a maila na lima ia makou.

--

Kaumaha ke One, Koikoi ka

            Pohaku, o ke Inaina o ke Ka-

            naka, aole ai e hana ana i ka

            Makemake o ka Haku.

--

            Ina paha i hoohuli ae ko kakou @anaina a kilohi ae maluna o na olelo noeau i hoopukaia ae o kekahi makua alii kaulana loa o kela au i o ka lilo, alaila, e ike no auanei kakou aia mawaena o ia mau olelo waiwai nui a pau, o keia mau huaolelo pu no kekahi e kau ana me ka moakaka lea, a he mau olelo hoi i hiki ke kahakaha ia i makia no ke ola ana, ke hoolohe ia nae hoi ke kikeke ana ae a ka lunaikehala o kela a me keia mea uhane ike a noonoo e hanu ana ma ka puka ihu, a o ka makou no hoi ia e kukai hou aku nei, me na manao ulumahiehie o ka hauoli.

            Ua lawe mai makou e kamailio i keia me ka manao ana he ohu kau mau kela iluna o ke kanaka i na wa a pau e umalu iho ana ke kuakoko o ka inaina no ka makaukaa ana e hoonioni ae i na lala a pau o ke kino o ke kanaka, mai na maka a i na kapuai wawae.

            Nolaila, in a paha i loaa he kupono e hiki ai e hoea mai ai no keia ano ulia, alaila e ao o oi ae ko kaumaha mamau o ka pohaku, a o ke koikoi hoi mamua o ke one, alaila e hewa auanei.  Oia hoi paha, ua oni na maka, owaka ka waea, puai ka leo, a lawelawe na lima, a o ka hopena, he mea maepopo ole.

            Ma ko makou ike pono ana aku i kekahi o ia mau hana nui i lawelawe ia ma kekahi mau wahi o keia kulanakauhale ma kekahi mau la noa a me kekahi o na la Sabati. He ku no i ka weliweli kekahi hapa o ia mau hana i hoala ia; e uwe ana na kamaiki me na makuahine, a e holo ke ana kela a me keia a pela wale aku.  He nui ka pono ole o keia mau hana.  Malia no nae paha aole maanei wale no ma na wahi e aku no paha kekahi, aka o ka makou wale no, e akahele iho hoi kakou, a e haliu aloha iho o na kamaiki e imoimo ae la ko lakou mau maka me he mau hoku la e olino ana iloko o ke aouli o ka lani, a o mau auanei ka haule ana mai o ua kulu kehau maluna o kela a me keia ohana.

--

KE ONAONA KAMA-

HALA.

--

O ka Makou ia e Huli nei

--

KIKE KA A-LA UWE KA

MAMANE.

--

KIKAHA KA IWA I NA PALI.

 

            I ka la o ka hookahuii aupuni i hookahua ia ai, a i ka wa hoi a ko kakou Aliiaimoku mau kapuai i haalele iho ai i na paia eehia o ka hale i hoolaa ia ai no na Aliiaimoku o Hawaii a pau, ua pa keke mai la kekahi wahi oaniani makani me ke amio pono ana iho maluna o Puowaina, a lawe mai la i kana ukana nui  a hoopulu pe mai la i ko makou mau puka ihu a punia pu ae la makou i ke onaona kupaoa.  Ua hoomaka makou e huli akahele mai ia la mai i ka kmu a me kahi i hoea mai ai o keia ala a hiki i keia la, ua kokoke aku la makou he hookahi mile ka mamao mai kahi i hoea mai ai o keia ala, a makou hoomaopopo aku i ka ulu wehiwehi mai o na pua opuu a me ke ano o ke ala, ua hoomaopopo koke iho la makou me ke koho ana iho--"he onaona Kamakahala ka."  A i ka wa o mohala ai o keia pua, o hoike aku ana makou i kahi i ulu a i mohala ai i ka lahui Hawaii holookoa.

            Ae, ua nui io no ko makou huli hoomanawanui ana i keia mau anahulu he kanakolukumamaono me ke kaahele ana i na mile he 1,000 i ka la hookahi, a i keia manawa he hookahi wale no wahi mile i koe aku hiki aku makou i kahi o ka pahu hopu a makou i makemake ai.

            O ko makou hiki ana aku ilaila, o ko kakou hiki ana no ia i ka pahuhopu o ka kakou mea i makemake ai, a e "Ki-ke auanei ka A-la--uwe ka Mamane" me ke "Kiakaha pu ana hoi o ka Iwa i na Pali," oiai he la makani.

 

LONO ANO NUI.

--

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Alameda i ke kakahiaka Poalima nei mai Kapalakiko mai, ua loaa maila ia makou keia mea hou ano nui malalo iho:

            Aia i ka Mana Hooko a me na Hoa o ka Aha Senate na noonoo akahele ana no na mea e pili ana i ka wa e hoihoi hou ia ae ai ka Moiwahine Liliuokalani o Hawaii ma kona nohoalii, e like me ke koi a me na leo uwale a na makaainana Hawaii ma na hoike a ke Komosina Blount, oiai oia ma Honolulu i kela mau mahina i hala Nolaila, o na kauoha ano nui a pau e pili i ke kakou kulana aupuni, aia no ia i ka wa e hoea mai ai o ke Komisina Wilise a me Kauikela Mila, a ma o laua wale no e loaa ai na lono makamaka hou loa no ka hooko ia o ka leo kauoha mana a ke Aupuni o Amerika Huipuia maluna o na poe pakaha a limanui ia Hawaii nei, a me ka hopena e kau aku ana maluna o lakou pakahi.

            He kuka loihi an akai malamaia mawaena o ke Kuhina Blount a me ke Kuhina Nui Gresham ma ka la 23 o Augate, e pili ana i kela ninau na Hawaii nei.  Ua nana akahele loa ke Kuhina Nui i ka Blount hoike a ua lilo i mea anoi nui ia.  Aole oia wale no ka ke Kuhina Nui mea i nana ai, aka o na leta kekahi a Mr. Noadofa i hoolahaia ma ka nupepa "Herald" a pili ana i na mea i hanaia ma Hawaii nei, a ke hoao ia la e nowelo pono me ke kaupaona akahele ana i kekahi a me kekahi.

            Mahope iho o ko ke Kuhina Nui nana ana me ke akahole me ka hoohui ana i na mea io a me na mea io ole, alaila e waiho aku ana oia ia mea imua o ka Peresidena no kona noonoo ana.

            Nolaila, e manaolana ka lahui e hoi hou ae ana no ka Moiwahine ma kona wahi, a e pulelo hou ana no ka have Kalaunu ma kona wahi e like me na la ma mua aku o ka hookahuli ia ana o ke aupuni Moi e na poe pakaha a limanui.

            [He pau ae koe o lakou nei i ka holo mahuka.]

--

Poha ka Auwae

--

            Mamuli o ka hooikaika a me ke komopoo ana o kahi Aiusupa a Hana. kekahi o na Levi i Levi ia, a i kaiehu ia mai e na hoahanau o kona ekalesia no ka hoowahawaha i ke ano o kana mau hana kumakaia i ka aina a me ku Moi, ua loaa aku la iaia ka uku o kona luhi ma ka hookohu ia ana aku i Hope Makai Nui no Hana ma kahi o M. H. Reuter i hoopauia.  Akahi iho la no a manao ae ke ola o keia kahunapule o ka haalele ana aku i kana oihana laahia a hele i ka hoolaha nupepa, a o ka hope o kana mau hana kuma k aia he hookohu ia mai me ka oihana makai nui no Hana me ke pilo piula e ke kumakaia ma kona umauma.  Poha iho la ka auwae o na kumakaia, ia hai oe e olelo ai i ka aneo alii, a loaa pono iho la nae i ka oiwi ka anee oihana aupuni, kaui ka aka, aohe @ ae i ka oihana kahunap@ POno ole paha auanei na haku elua i ke kauwa hookahi.

--

BELL TEL. 92  PAHU LETA HELU 145.

HE McIntyre & Bro

Makinikaea me Hoahanau

--

He mau Mea Hoolako mai a Kuai aku i na

MEA AI A ME NA AI HOLOHO-

LONA O NA ANO A PAU.

E Loaa mau mai ana na Mea Ai o

Kaleponi ma na Mokuahi a pau.

--

            E hooko pono ia na kauoha a pau a e lawe ia aku na Lako i i na wahi a pau o ke kulanakauhale nei me ka auhau ole.

            Makemake ia na kauoha o na Mokupuni.

E HOOIA NO NA MEA A PAU.

            Kihi o na alanui Papu a me Moi.

sept. 12--tfw.

--

KAUKA YONG KAM PUNG

APANA

HELU 81 - - - Alanui Maunakea.

--

KAUKA LOEA O KA AINA PUA.

            Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano mai, mai ko na wahine a me ko na kane a me ko na keiki liilii.  Ua hiki ke hoola ia na ma'i hano, na ma'i a pau o ke akemama koko iao hu'i o na wahi a pau o ke kino.  Na ma'i wahine o kela a me keia ano.  Na ma'i Lele, oia ka Fiva Lenalena, Hebera, ke Kolela, a me kekahi mau ma i e ae he nui wale.  Ua hiki no hoi ke lawelawe ma na lapaau oki ana i na palapu o kela a me keia.  O na ma'i koko paa a pehu ua hiki loa he lapaau ia me ka uku haahaa loa.

            E kipa nui ae e na makamaka, ka poe hoi i loohia me na ehaeha a ka ma'i e loaa no au ia oukou me ka hauoli e kokua aku i na mea a apau me ka auhe i mama loa.

            O na pilikia a pau e pili ana i ka hanau keiki, ua hiki loa ia ia'u ke ke hanai aku a h ohemo, me ka ehaeha ole a me ka oluolu no hoi.

            I na e hoemo ke keiki e inu hou i ka laau i mea e hoomaikai aku ai ia loko o ka waihona keiki, a me ka hoopau p@ no hoi i ka maeele o ke kino.

            Me ka malama pono no nae i na rula a'u e kuhikuhi aku af. a nolaila, e hele mai mai ko nui a ka liilii.  A mai Hawaii ho'i a Kauai.

YOUNG KAM PUNG.

            22-3 m