Ka Lei Momi, Volume I, Number 68, 9 Kepakemapa 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

ka hoike oiaio, aole loa lakou e ae a puka huo ka hokuao malamalama.

            Kou kia hoolono.

PUMEHANA KE ALOHA

 

            Kekahi o na Pua Lilia o ka puali puhiohe Hawaii Ponoi. Viva, Oahu, Sept 8, 1893.

 

E KUPAA A HOI HOU AE I KE KALAUNU

 

            E o'u mau hoa iloko o ke Aloha Aina, mai puni hou kakou i ka pelo a Kakina ma, o Moehau la, eia kana olelo kohu ole i hoopuka ai i mua o na keiki puhi ohe, "malia paha o ko oukou hele ana, he kumu ia e hoihoi koke ia ae ai o ko kakou Moi ma ka noho Kalaunu o Hawaii."  Hilahila ole ka olelo pela, ua hoihoi ia no ko kakou mau pono i keia manawa.  No laila, e hoomawani no kakou e noho pela, a ike like no i ka hoi ae i ke kalaunu, aole o ka lohe pepeiao i ka olelo.  Eia kekahi aole e hoohele ia oukou e like me keia, na oukou e hana ka lakou nei dala, mai puni aku e papau he pohaku ho kauhale.

            Ua pule au i ke Akua e hoopolekeleke mai i ko oukou naau ake e hol@o i na aina e, e noho iho no kakou i ko kakou aina aloha, i ole e ku ka makaia a lakou nei ia kakou, nolaila, ina he aloha ko oukou i ko kakou@(n?) Moiwahine i hoonaikola ia e lakou nei, noho, iho mai hele, a na ke Akua no e haawi mai i ka ike ia oukou, e hoomanawanui.

 

ALOHA AINA OIAIO.

"BANA A @"

 

            O keia ka mohai mualoa a Iosepa, a i Ole a ka Hui Iosepa i kapa mua ai i ka Puali Puhiohe lahui Hawaii, i ko lakou mau la mua loa o ke kakele ana ae imua o ke akea me ka manao aole e nanahu mai ana ka huaolelo i ke kino, ma o ko lakou kupaa ana mahope o ke aloha alii, a me ka aina hanau.  Ua kapa mai ka poe kue ia lakou i ka naaupo, no ko lakou haalele ana i ka Bana Pi Gi, a ua kuka mai i na maka me na huaolelo welawela, me ka manao e ko ana ko lakou mau manao palukuha,

            Me ka Poaha iho nei ua hoike ae a ke Kuokoa puka la i kona manao e pili ana no ka puali puhiohe a lakou i kapa ai he "Manuahi," e pa-i ana, e hele imua no Kikako, no Kahi a Kakina ma i manao ai e hoohana i keia poe keiki Hawaii me he holoholona la a ua ko anei i upu ai?  Aole! E hoka loa ana lakou.

            Heaha ke kulike o ka poe pae hewa, ua kupo@o ia kakou i@ k@ i ka Bana o ke aupuni Pi @, he @ Manuahi, elike me ka l@ i ka, @ ai i ka Bana lahui i kinohi.

            E hoomaopopo kakou o H. B@ger ka lukimua@ a ke noi i na @ Roohana Nui o ka pa@uli puhi he lahui e manuahi wale no oia i k@umu no na haumanapuhiol@ lahui i ke @a e holo ai i Kikak@o, me ko na haumana uku ole aka i hookahi k@a, o kona luhi, ke iho ae la kakou ke manuahi wale ia mai la no ke kumu o ka Bana pi gi me ka uku ole hookahi no uku o kona komo pu iloko o keia huakai ma@awale@ wale ia mai e ka poe olelo hoopunipuni.

            Nolaila, ua ka iho la ka huaolelo i ka waha ulaula o ka poe hoohenehene, a ke pau mai nei i ka manuahi ia, o ke kumu puhiohe a lakou i paulele ai he e@ a@ e mikimiki, Ke hoike aku nei KA LEI MOMI me ka wiwo ole, he la-i manuahi ia no na lawalu i- a a ka Bana Lahui i keia la a hiki i ko@a hooluolu ana, aole e manalo keia hana a ke kanaka, o ke aupuni i hele ae ai e pakaukau iaia iho i ma@nu e hoi ai ka poe aloha aina, aka aole e hiki no ka mea o ia ka papa mai l@ kela mau lalani mele i haku ia no lakou.

            Kaulana na pua a Hawaii,

            Kupaa mahope o ka aina,

            Hiki mai ka Elele a ka lokoino,

            Palapala anunu me ka pakaha,

            Ua lilo kela i poka dainamita imua o na hoa o ka Puali Puhiohe i ka wa i hoike ia aku ai, "ua noi mai o Berger e lilo oia ke kumu i ka wa e hele ai," ua hooho like mai na hoa a pau, aole o makou makemake i kela wahi haole a aole no makou e ae ana e holo, no ka mea.

            Aole makou e minamina

            I ka puu dala a o ke Aupuni

            He olelo pane keia na keia poe aloha aina i paa@ai aku ai i na huaolelo welawela-a Berger i hoo@aik ola ai, e ai ana lakou i ka pohaku, a pela aku.

            Ke ike nei kakou a pau, ua ai o Berger i ka pohaku i ka mea paakiki, a ua pau na niho i ka helelei, a ua pa hoi kekahi i kaupoku o kauhale, a ke pau ihola kanaka o luna i ka helelei ilalo, aka, o ka makou o kaukolo ae n@i, hoomanao i ai hoi hulu i kauhale kamaaina.

 

UA HALA I KE AOULI.

 

            Me ka naau i piha i ka ehaeha, a me ka puuwai hoi i mokumokuahua i ke aloha, i nou ia mai ai ko makou mau lunaikehala e ke aloha hoa kanaka o ka io a me ke koko ponoi ou e Hawaii, oia hoi, ma ke kakahiaka Poalua nei, hora 9:30, ua kipa ae la ka anela o ka make ma kahi noho o Albert K. Kahanui, a kaili aku la i ko kukui o kona hale mai iaia aku a@io iho la kona @ ana a p@puhi poe@e ku@ui o ka h@le kanaka ole.  Pau ka o@i ana k@ ana io a ia nei, ahia @ la i ka hi@  kupa o Niolo@.  no ka hui pu @ @ puali aaela o ka @ @ Loa, a e hosana aku hoi ka ino o ke keikihipa, ka mea ao@a ka Mana oi pookela mala@ o na mea a pau.

            Ua hanau ia o A. K. Kauanui ma Hane@ i ka ua Lanihaahaa o Hana, Maui Hikina, a ua noho i Honolulu nei no na makahiki kokoke e piha ke kanalima.  He limahana oia no loko o ke Keena Kalaiaina ma ke ano he Elele no ia keena hana nui, a ua noho oia maloko oia Wahi no na makahiki he 38(@) a oi, a me he mea la, o ke kanaka Hawaii hookahi ia iloko o ia mau Keena Aupuni i noho loihi loa, me ka hoomanawanui malalo o na haku, lehulehu, aole no oia i haalele ia hana a hiki i kona wa i make aku la.

            A ke noho nei na haku o kela Keena Mana nui o ke aupuni me ka hoonaauao ana nona ke kanaka hoi i noho hoomanawainui imua o ko lakou alo me ka hoolohe pon@o i ko lakou leo nolaila, e lakou i ke kanaka a lakou i malama ai, a e hoomanao hoi he hopena kona h@k ke uhi ia @ku mahope.

            Aia ko makou mau upu ana me ka ohana o ka mea ia make, a me ka wahine hoi a me na keiki hoi ko makou mau kalokalo ana e nonoi aku i ka oluolu o ko kakou Makua Nui e hooma@ma m@i i ko kakou mau ehaehe, oia ka makou leo pule.

 

HE OPIOA@AINAE           

 

            O Arthur@ Akau, he Hapa Pake no Hilo, a ua komo i ke Kula Kahehuna no aneane 2 makahiki, a e noho nei hoi ma Port Clarence, Alaska.  Ua hiki mai no oia i Honolulu nei i na la mua o keia makahiki ma Livapulu Enelani mai, a ua haalele hou no i na kah@akai o Hawaii nei i ka malama o Febernari no San Franesico.

            Mai laila aku, ua lawe ae la oia i ka moku kona Rosario i ka malama o Maraki no Port Clarence, Alaska, kahi hoi ana e noho hana la i keia mau la, na lilo oia kek@hi o na Aliimoku, a me he mea la e hoolilo aku ana oia i a@a hope malihini la, i oa @.

            @ ola kono maikai. Eleu no keia opio hoo@.

            Ua k@onoiho nei o Moohe@au e wawahi i ka pohaku o ka Bana Lahui i hookahua ai, aohe ka mah@iau iho, o ka lae nae kai hele a kole i ka anai mau ia e ka hunekai@.

            Ma ke kakahiaka o ka la apopo, e lawe mai ai o Claudiue i na hu@a mua o keia kikina ko paa mai ka mahiko mai o Paaubau, Hamakua, a ia wa hookahi no hoi e lawe mai ai o Iwalani i ka hua hope loa o keia kikina o ka mahiko o Makaweli.  Pai-a-pai.

 

            KELA A ME KEIA  

 

            He Kinipopo ko keia ahiahi ma Makiki, hora 3:30.

            Hookahi lawehala ona a ka Halewai i malama ai i ka po nei.

            Mai poina i ka hoonaue ae e kuai wahi lio no oukou ma ke Club Stables i keia awakea.

            He nui la leta a na makamaka i hookaulua ia no ka piha-u o kahi waa a ka Poakahi oili aku.  Hoomanawanui.

            Hookahi pupule a me ka Iapana pepehikanaka i lawe ia mai e ka Waialeale ma ke kakahiaka onehinei mai Lah@aina mai.

            Ma ke@a holo ana aku nei a ka Mikahaia, ua ku aku oia ma Kaunakakai i ka auloa@ la onehinei a hoolele aku la i ka Ilamuku Hikikeki no ia awa.

            I Lahaina aku nei o mooheau ma ka Mikahala onehinei, a ma keia kakahiaka no oia i hoi hou mai ai maluna o ke Kinau.  He keu ka ma@a o na kapuai o ka olel@ o ka Hui Hoikeike Pele o Kilauea.

            Ua holo aku he elima kanaka maluna o ka waapa i k@ p@nei a mawaho ae o Hanauma kahuli iho la ka waapa, aole ola m@i 4 kanaka, a nalowale 1.  O ka mea i nalowale o Hoopii, ua manaoia ua make.  Aloha no.

            Ua lawe ia ae ma ka Halewai ke k@a holo l@ea Helu 74, me ke Kalaiwa ole, ma kahi kokoke i ka halepule o Kawaihao ua hoop@a ia i ka p@, aohe i hoa ia ke kukui @ no ia kumu ua lawe ae ka makai ia lawehala, a aole i kii ao ke kalaiwa nona ia kaa i ka p@n@i, ua hele auwana paha i kahi a @.  That's so.