Ka Lei Momi, Volume I, Number 67, 8 September 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

manao ol e ia ai e haule poho ana ke hana koke ia.

     Ua hanaia na pauku o ka aelike a paa i Kaleponi a o ka n@ea wale no i koe o ke kau aku o na pulima o keia poe keiki a kaui ka lakou ala aka a ku olo hoi ke kaena a na poe keiki la i haku mele ai:

     "Ua ol a makou i ka pohaku, I ka ai kamahao o ka aina."

     Aka, hea ha ka kakou mea e ike nei, ua hoike mai na kahoaka o ka lakou mau huaolelo i ka hooko pololoi ia, aole lakou i pulale kok@ mai i ka ike a ka maka, i ka mali a ka leo, a i ka hulali a ka wai dala, aka, ua kakele ae la no lakou i ka olelo maluna o ke kahua hana a lakou i hookumu ai mai kinohi mai o ko lakou hoolilo ana ia lakou iho i poe hune a nele, ke kupaa nei lakou me ka wiwo ole a hiki i ka lanakila ana.

     A o kekahi hoi o na olelo a makou i hoomaopopo iho, oia ka hoike ana aku o ka Elele a ka poe pakaha, "mamuli o keia huakai a ka Puali Puhiohe Lahui i Kikako, he mea ia e hoihoi koke ia ae ai ka Moiwahine ma Kona Noho Kalaunu, elike me Kona ano mau mamua iho o ka hookahuli Aupuni ana, a ina e ae ana keia poe keiki, he kumu ia e hikiwawe loa ai ka hoi o ke Alii."

     Nui k e akamai o ka poe piepiele i ka hoowalewale i ka manao o ka poe keiki Puhiohe, aka, oia akamai a me ia noeau o lakeu i upu ai, ua hoohoka ia, a e hoka loa aku ana.

     Aka, ke kali nei ka E lele o ka hoi mai o Akoni Rose, a aia ilaila kahi pau hoomaha o ka Elele e ake la o ka hooko ia, no ka mea, he hoa oia no ka Hui Hoikeike Pele o Kilauea ma Kikake, a ina he oiaio, me he mea la, e hina ana no ka uwahi malaila, aka, e kupaa, a mai ao wale aka, o poino oukou e na milimili aloha a Hawaii.

 

No Kikako ka Pah u Hopu

 

     Ma na lono i loaa mai ia makoa, nolaila, ua hiki ia makou ke hoike aku imua o ke akea, @ia ke liuliu mai nei o Mrs. C. Afong, e haalele iho i na kapakai aloha o kona aina hanau ma ka mokuahi Australia e keia Poakolu ae, no ka hele ana e hooluolu ola kino ma kela aina nui palahalaha o Amerika Huipuia ka aina i kaona ia e ke laila mau keiki kupa, "ka aina o ka lanakila, a me ka home o ka wiwo @le."

     E hiki aku ana oia ma kela hoikeik e nui kaulana o ke ao nei kahi hoi i hoakoakoa la ae ai na miliona lehul@h@ i o ke @@ nei no ka nana anai ka manu @ ko ke Akua ahonui i ka hoikeike ana i na mea huna a ko ke kanaka naauao i imi ai.

     E hauoli ana oia ke hoomanao ae i na olelo kaulana a kona Moi aloha i kahoahoa ae ai ma kona mau lehelehe, oiai oia ina kona alahele makaikai honua.  "Ua ike au ma na aekai mamao, i na Iuhiehu o na waihooluu o na pohaku momi makamae, i ka ula lelo o ka waihooluu e ke gula a me ke aliali keokeo o ka wai dala aka, ke hoomanao ae au i kuu wahi aupuni ukulii, ua hiki no au ke olelo ae, na'u ke kaena hiki o Hawaii no ka oi." E ukali ia ana oia e Miss Mario Afong a me elua mau keiki liilii, a me Mrs. Frank B. McStocker ka wahine a ka Hope Luna Dute Nui o ke Aupuni. E kipa aku ana oia ma ka home o kona mau pilikoko e noho la ma Kikako, a mamua ae o kona huli hoi ana mai i ka home nei me kana mau keiki, e holo aku ana lakou no Nu loka a me na mokuaina ma ka Hikina, no ka ike ana i na hoa o ka ohana ma ia huli o ka aina, a me he mea la, e hala ana paha he mau mahina ia lakou ma keia huakai kaahele ma ka moana a ma ka aina, a hiki i ka wa e huli hou mai ai ko lakou lakou mau alo i Hawaii nei.

     Mai poina i ka hoo manao ana i na kapakai aloha o ko kakou aina makuahine, a mai hoopoina i ka makia paa o ko kakou aupuni, "E mau ke Ea o ka aina i ka pono."

 

HE MAU HOOLOLILOLI.

 

     Ua hoololiloli a e nei ka Papa Hoonaauao i ka hoonohonoho ana i na kulana o na kumukula haole ma kekahi mau halekula o keia Paeaina, a oia keia malalo iho:

     Miss Severance, ma kahi o M iss West i waiho mai, no ka Halekula ma Hilo, Hawaii.

     Mr. L. Zunwalt, no ka Halekula ma Ulupalakua, Maui.

     Mr. A. H. Croo k, no Huelo, Maui,

     Mr. Stanley, kekahi o na hope kumu ma ko Kula Alii o Kahehuna, oia ke pani ma kahi o H. W. Peck i waiho mai.

     Mi ss Emma Hartfield, kekahi o na hope kumu o ka halekula o Hanalei, Kauai, ma kahi o kona hoahanau i waiho mai.

     Mr. M cCartney, ke kumukula o Kaunakakai, Molokai, oia ke kumu nui o ka halekula ma Hauula, Oahu.

     Mr. Mo ses Makuakane, i hope kumu no ke kula Kailua, Kona, Hawaii.

     O keia ae la na hoololiloli o keia kau kupulau o na kumukula no keia hoomaka hou ana o na halekula, a ke manao nei makou, mamuli o keiai mau hoololi ana e holopono ai na ha@a

 

HEIHEI WAAPA.

 

     Ma muli o ke ake pu@i heihei o na keiki hoe waapa o ka Healaui a me ka Matala no ke kiaha a @@o ka lilo ana o ka inoa meho i kekahi o lana, no na Paeaina o Hawaii, nolailu, ua aa aku nei. ka Hui H@ih@i Waapa Healani i ka Hui Matala, e heihei lana @a ka la 7 o Okatoba o keia makahiki, a me he mea la, e ulele io ana paha laua ma ia manawa, ke ole e loaa he mau kuia mawaena o kekahi o laua . Eia ke kau haaheo nei ka hae o ka Healani ma ko lakou pahu hae, e hoike ana o lakou ka moho o ka la. I nui ke aho e na keiki Hawaii, i lei mau kakou i ka lanakila a mai kuemi hope.

 

EIA I KE AWA O KOU.

 

     Ma ka auina la o ka Poaha iho nei i ku mai ai ka mokuahi ili Waimanalo, mai Keawenui mai; Waialua, mamuli o ka hookele ana a Kapena McDowell, ka mea nana i olelo, he hiki wale no ke hana ia a hemo mai oia mai kona wahi i ili ai. Ua nui na olelo i hoopuka ia ae e kekahi poe, he hana hiki ole ia i ke Kapena McDowell ke hana, oiai, o kahi i ili ai, malaila oia o kau ai a hiki i kona weluwelu ana.

     Ua haalele aku oia i ke kahua o ka poino ina ke kakahiaka Poaono nei, malalo o ka hookele ana aohe mahu, aka, malalo o ka holo ana ma ka pe'a a hiki wale i kona komo ana mai iloko o ke awa nei o Kou me ka holopono, ua komo liilii mai no ka liu, aka, ua hoonoho ia hookahi kanaka, o ka hana wale no ka pauma i ka liu, a hiki i ke ku ana mai.

     Nolail a, ua lilo kela puu dala o $600 makana a ka Hui Panihakahaka i kukala ai e makana aku ana lakou i ke kapena, ina o hemo o Waimanalo mai kona wahi i kau ai, a hiki ke hoihoi ia mai i Honolulu @ei, ua ko ka makemake o ka Hui nana i hoopaa Panihakahaka i keia moku, a me he moa la no hoi, ua ko pu aku la no hoi me ko ke kapena makemake, oiai, na hiki ka ianei me ka poino ole.

 

 

     H e halawai ka na poe kuleana i ka Hui Mahiko o Waimanalo i koia kakahiaka hora 9.

KELA A ME keia

 

     Eia ke pahola nei ka mai akepau a ka oihana makai e hooina-ka@ nei ilua @ o na kakai puu o P@@in@ (ehie-@@) a ke ake ia nei e pau i ka p@@ i ka hop@ ia ka poe nana e hana nei i keia hana, a i na @aa i ka hopu manao ae ke ola, o ka la makaponiuniu.

     Ka hoike ae ke Kanikela Amerika ma Honolulu nei, o ka poe a pau he mau koi ka la@ou i ka waiwai o Hugh Mc Innes, e w@@@ koke ae ma kona keena, a ina he poe ua aie, e hookaa koke ae ma koua lima, o pau auanei na wahi opeope i ke Kudala ia, E hoolohe i keia i pilikia ole. Ke hoomaiau ia nei ke alahele wawae o kahi noho o ke Kuhina Neho Amerika mamua mai o ka Hotele Hawaii, a ke uhi ia nei me na iliili pohaku mamua o ka huli hoi ana mai o ka mea hale na pau mua na hemahema i ka hanaia. E ma kahinu ana ia wahi i ka noke mau ia e na kapuai wawae.

     Ua hookohu aku o Peresidena Kalivalana ia George Brown, ke keiki a Gomanodore George Brown. U. S. N. he alii kipu no ka oihana kaua, ma kahi hool@lu moku kaua o Amerika, o Mr. Baraunu-opio, ua kamaaina ko Honolulu nei iaia, oiai kona makuakane e noho Adimarala ana no ua mokukaua o Amerika ma ka moana Pakipika Akau.

     Aia aku la o kauka Hai i ke kapitala o ka Pope kahi i lalau ai, a i ole, i hele aku la e honi i na wawae o ka Pope, i loaa mai ai kona mau hoomaikai ana no kana lawelawe hana ana no kaua oihana ao ma Hawaii nei, Nui ka pomaikai o na haumana Kula Kahunapule i ka lakou kumu auwana, @ hele la me ka lanakila iloko @ na ana nui a kaulana o Europa

     Malu na mai o ka moku kuna Alice Cook, he pahu hae no W. G. Irwin, nona ka loa he 123 kapuai a me he wea la, e welo wahi hae Hawaii aku ana paha o luna oia pahu hae ma keia mua aku, ke hoau ia aku ma keia mua aku. O ka makou upu e hooko ia.

     Aole p aha e poina ana i ka lehulehu kela bele kani oeoe o o ka Hale Kaawai Helu 2, a i kau ia hoi i ka puoa o ka Hale Kaawai, mai ka wa mai o Geo. Lucas ka Luna kinai ahi nana i imi ia @ele a hiki i keia la, ua hoolilo ia aku la e Andrew Brown, ka iuna hoomalu o ke ko@@te o ko Oihana Kinaiahi no ka Oihana Kinaiahi o Hilo, a ke hoomaemae hou ia nei, a ma kei mau la aku, e hooili ia aku ai ua bele la no Hilo.