Ka Lei Momi, Volume I, Number 65, 6 Kepakemapa 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

Ka Pule a Kumahumahukole.

 

            Eia iho ka pule a ke Kahuna Ku Kumahumahukole, o ui ana e ninau ana i ka paa iluna, i ka paa ilalo, i ka hookui i ka halawai, ke halawai nei ka pule a lohepono e moe imua, i ka i`a ula, i ke k@pa hulu, i ka huluhulu awa, i ka huelo o ka puaa, e paa iho, e kaomi aku i ka mana o ka @ha Hooko a me ka Aha Kuka, i mau wahi mana no ke kiai ana i ka makaha, no ka nana ana i ke kupu, i ka eu ka hookalakupua iloko o ka poai o ke Aupuni Noho Manawa.

 

            Eia la ke hoike mai nei ke akaku, ka hihio, ka moemoe-a, eia iho no ke kupueu ke hoopu la no na lima iloko o ka umeke ai hookahi, ke kahinu pu la no iloko o na hana o ke Aupuni Noho Mana a Nolaila, aole e mana ka pule a ke kahunapule, aole e mana ka ike kilokilo o Lokepono, eia la ua ahuwale ke a-u o ka uala o au mau pue uala, a o ko kahoahoa e ku malie ke Aupuni Noho Manawa, me he kia hoomanao la, ke pane ae la no ko pule, aohe e mau, he haihai kanawai, he ku hale wale iho no. Nolaila, o ka pule a Kumahumahukole, he pule hoopunipuni, aohe e mana i ka la o ka pilikia.

 

HE PUU DALA NUI.

 

            Ei e ke hoahu ia nei he puu dala nui, i hiki aku ka huina i ka 2,000, dala mawaena o kekahi mau ona lio heihei, i holo iho nei ma ke kahua heihei o Kapiolani Paka, a no ke ake o kekahi e oi mamua o kekahi nolaila ua aelike iho la keia mau ona lio e heihei ko laua mau lio ma ka hora 2 o ka auina la, Sepatemaba 23, a me he mea la, i ko makou hoomaopopo iho, ua pili keia hana i ke Kanawai Pfli Waiwai a ke Aupuni KuikaWa i kukala iho nei, he mau la Wale ae nei no i hala.

 

            A ma ko makou ano, he wahaolelo no na mea a pau, ke ake nei makou e ike i ka hooko io ana o na lima laWelaWe o ke Aupuni e hoopololei maoli ana i ka lakou hana i ae ai ko lakou mau waha, e kau i keia kanawai e hoopilikia ai i ka poe ilihune, a nolaila ka makou e koi nei i keia Aupuui hou e hookaulike ia ka pono mawaeua o ka poe waiwai a me ka ilihune a ina aole e hana ia pela, alaila, ke kpi nei ka makou makapeni e hoopau loa ia keia kanawai hookaumaha.

 

            E pono paha e wehewelie aku makou i ke kumu o ko makou hoohuoi ana no keia kanawai, oia hoi na mea e pili ana i ke Che fa Paka-pio, lulu a me ke kahi mau ano hana e ae i pili i ka piliwaiwai, aole ia i lawelawe ia e kekahi hui haole a mau haole paha o keia pohai e noho hoomalu, nei i keia la, oiai o ko hapanui o ka po@ e hana nei, he poe Pake no ia me kekahi po@ kanaka Hawaii, i manao he kumu ia e loaa ai ia lakou ka pono o keia noho ana, elike me ka hana a keia poe e lawelawe nei i keia la.

 

            Nolaila- o keia puu dala nui e hoahu ia e keia mau haole elua, he puu dala maopopo ia na ka oihana kanawai e ninaninau ai a ke ake nei makou e hooka ia keia hana no ka pono o na mea a pau.

 

HE MAIKAI KE POO, HE INO OLOKO

 

            Ua hoike ae ka Avalataisa i kekahi manao e pili ana i ka huakai mioi a ke kumuluna o ke kula kaikamahine o Kawaiahao, imua o ka Moiwahine Liliuokalani, no na mea e pili ana i na kaikamahine a ka Hui Hoonaauao a ke Alli i hookomo ai, a i ka nana iho, he hoomaikai i kinohi, aka, he ino oloko no ka mea, ma ke kaona o kana mau olelo, he hoohenehene wa le no ka hapanui, no na mea e pili ana i ka ke Alii mau olelo no kona hoihoi hou ia ana ae ma ka Nohoalii o kona Aupuni.

 

            Ua lilo keia kumukula wahlne i mea holoholo olelo, no ka mea o kona hana wale no i kauoha ia ai, oia ka ninaninau ana i na mea e pili ana i na haumana kula a ka Moiwahine i haawi aku ai na lakou e hoonaanao moi ka pakele ponoi ae o ke Alii ma o kona kukulu ana i na nana e pono ai keia noho ana.

 

            No makou iho, ke ku nei makou a nana i keia hana hookamani a keia kumukula Wahine a ke ake nei makou e hoopau loa ke Alii i kona noonoo no kea mau kaikamahine, a e hoouna aku makekahi mau kula e ae, i oi aku ka malama ia me akahele mamua o kela kula kaikamahine, a oiai hoi, ua pau ka hilinai o ka lahui no ka hoonaauao maikai ia o ka lakou mau keiki mai kela halekula aku, nolaila, o ka lohe ke ola, o ko kuli ka make.

 

KAPUALI PUHIOHE LAHUI HAWAII.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Australia i keia kakahiaka Poakolu ua huli h@ mai la o George Beckley (Mooheau, no ka lawe ana ia lakou ma ka Hoikeike Nui o Kikako, kahi hoi a na Puali P@hiohe lehulehu o ke ao nei i akoakoa ae ai, aka, iwaena oia huikau aole loa i oi aku ko lakou hoohihi ia, elike me ka Puali Puhiohe o na keiki Hawaii, a o ka poe i i kipa mai ia nei a i ikemaka i na hana a na keiki Hawaii aia ka mai o ka hiaa ke lia mau lu iloko o ko lakou mau puawai me he la, he ipo manuahi i ke alo o kona hoa hoonipo, a no ia kumu, ua huli hoi mai la keia opio HaWaii no ka hooko ana i ka makemake o na miliona uhane ola e noho ana ma kela kahua akea o na hana like ole o ke ao nei.

 

            Nolaila ua manao ia, ma keia huli hoi ana aku a ka mokuahi Australia, a i ole, a kekahi makuahi paha e ku koke mai ana i keia mau la, e hole aku ai o Mooheau me na keiki o ka Bana Lahui, malalo o kana ho okele ana a i na aole na kuai e alai ana, e hooko koke ia ana ka makou mau upu ana. O ka makou e ake nei e holo pono na mea a pau.

 

“EIA HOU NO UA ANEE ALII.”

 

            Ua like keia mau huaolelo e kau ae la maluna, me he leo la uo ka ogana o kekahi halepule kalavina, ke oeoe o kona kani ana i ke anuu malalo loa, a hiki i ke kani oeoe ana i ka leo maluna loa, ke poha nei kona mau hua mele ioko o ka papa ki o na nupepa ka Avalataisa, ka Ilaku a me ke Kuokoa puka pule.

 

            Ua like keia me ka hoike ana mai i na hana a kekahi mau manu aloha e aumeume ana i kekahi puu kapiki a haua i makahehi like ai a no ke ake loa o kekahi e lilo iaia, nolaila hoololi ae la oia i kona ano mau a hookahuli ae la oia iaia iho aha ke ano o kana kamailio ana imua o kona kahu, a hoao iho la e e na manao o ko laua kahu iaia no kona haaWi pau mai iaia nona wale no ka pono o kela puu a laua i aumeuine ai me kona hoa.

 

            He oiaio, ua puni ko laua kahu iaia, a ua ae mai la e hooko i ka makemake o ka mea nona na haha liilii, a me ka huahuwa, a na kaai aku la ka aka a kona kokoolua ma ke eo ana o ka manao o ko laua haku iaia.

 

            Pela no hoi makou e hoohalike nei me ka poe e ake nei e kapa mau i na inoa ino maluna o ka poe e hoao ana e kamailio akea, a e kokua aku i na mea e pono ai ko ka Moiwahine aoao a me ka pono o ko kakou aina makuahine, a oia hoi ka ma kou e olelo nei he manu aloha ka poe e ake nei e hookauhihi maluna o kakou, a mai hopo kakou no mea.

 

KELA A ME KEIA

 

            He puhi ohe ka ka Bana Pi Gi i keia ahiahi ma Sans Souci,

Waikiki.

 

            E kau aku ana na eke leta o ka mokupuni o Kauai ma ka mokuahi James Makee o keia la.

 

            Kakahiaka nui wale ka mokuahi Austeralia i keia la me ua nuhou hope loa no ka kakou LEI MOMI.

 

            He lehulehu wale o na haumana kula i pau aku nei i ka hoomaha ma na kuaaina i huli hoi mai ma ka Mikahala ouehinei.

 

            Eia no na luina o KA LEI MOMI  ke lively nei i na la a pau, a ke nana aku i ko lakou mau hiohiona me he mea la, na kipulu ia i ka ua maluhi ke kino.

 

            Ua manaoia ma ka mokuahi Austeralia o keia la, e loaa mai ai na pahu hao o kela hale pohaku hou i kukulu ia iho nei mauka iho o ka Pacific Hardware, oia hoi ka hale hana o P. C. Jones a me kana keiki.

 

            Ma ka mokuahi Iwalani o ka la inehinei, i huli hoi aku ai o Lucy Aukai, ke kumukula o ke kula o Moloaa, Kauai, he mau helehelena waipahe kona i ka makou ike aku, a ke lana nei ko makou manao, i ka wa e piha ai o ka mahina, oia auanei ka wa e m@hala ai kona man kukuna malamalama.