Ka Lei Momi, Volume I, Number 64, 5 September 1893 — Page 1

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

KA LEI MOMI

BUKE I.         HONOLULU @ SEPATEMABA 5 1893.               HELU 64

 

NUPEPA PUKA LA

 

KA LEI MOMI

W. H. KAPU,

Luna Nui Lunahoeponopono.

Ma Honolulu koua wahu noho

 

UKU PEPA:

No ka Makahili           $10 00

No K Mahina                  1 00

No ka Pale                          25

o ke Kopo Hookahi            10

 

            E hoopuka mau ia ana i kela a me keia la, koe ke Sabati.

 

            O na hooponopono dala a me no kauoha nupepa ana, aia wale no me ka Luna Nui.

 

            Aia wale no me ka Luna Nui a Lunahooponopono no kuka ana no na mea e pili ana i ka aku o na olelo hoolaha, na kanikaa, na mele inoa, a pela aku.  Aole loa e hoopukuia kekahi o keia mau mea ke hookaa mua ole ia mai ka uku.

 

            O na poe a pau e makemake ana e lawe i ka Nupepa KA LEI MOMI o hookaa mua ia mai ka uku, ina ma ka Pule a ma ka Mahina paha, Aole hoaie.

 

            E hoopukaia aku no na manao o na makamaka ma keia Nupepa i ku i ke ano hoonaauao mai a me na moa hou o kela a me keia ano, koe ne hoopaapaa pilikino ano ole.  E hoouna mai i na manao i ka Lunahooponopono.

 

            KEENA HANA: Ma kahi noho o ka manawa), Alanui Kula.

 

HE MOOLELO KAAO

NO

MONE TIKERO

KA

HOLOLIO I KA WA HOOILO

KA

UI MAALO I KE KUPALAU

AO KE

KEIKIALII HARE MATINE

KE

KIAHA OPAKA O NINEWA.

MOKUNA VI.

 

Ka Ui Maalo i ke Kupulau---Ke Kakele                     Pahikaua          Akamai ----Ka Makana a ka Pua Lilia o Zubieda.

 

            Ua hoaumoe iho la ua mau kupueu la o na ululaau ma ka hale kakela o Samanadala, a i ke kakahiaka ana ae, ua poina iho la ia lakou, a i ka pau ana a ka lakou hoounu ana i na mea i hoomakaukau ia imua o lakou, ua hoomaka ae la ka Moi e ninaninau iwaena o na poe o nonoho mai ana---owai la ka mea e kapo mau ia nei e na kanaka o ka hololio o ka wa hooilo, a i ole ia, o ka ui maalo i ka wa kupulau?

            Kulou iho la na mea a pau e nonoho ana, a ia wa i nana pono aku ai kekahi mea nona na umiumi loa i hele a hina imua o ka Moi, i ka i ana:

            "E ka alii, o ola mau loa oe, o hai aku ai ia oe i ka haina o kau ninau ma ka olelo ana aku, o ka mea au e ninau nei oia no @ iwaena o kakou a ka luana pu nei oia me kakou i k@ hora.  A e hoomanao oe e ke alii, na kupono loa oia ke lei i ka pua lilia kaulana o Zubieda a ka lahui o Samanadala o kaena mau nei."

            I kela manawa i pane hoa mai ai ka moi:

            "Auhea la oia? Ke noi aku nei au  kona oluolu e hoike mai oia iaia iho imua o'u i pau ai ko'u kuhihewa i ke kaena mau ia e k@nui o Arabia."

            I keia wa i minoaka iho ai ka ui Mozunadimo a olu loa iho la oia, no ka mea o kona iini loa e ike aku ka moi i na helehelena o na keiki la, alaila oia paha ka mau e loli ai kona manao no kana mea i manao mua ai mawaena o kana kaikamahine a me ka makuakane o Hare Matine.

            Aia hoi na maka o kela a me keia ko nana la ma o a maanei me ke ake nui ana aku o ike pono aku i na helehelena o ka mea a lakou i lohe wale ai.

            O na kaikamahine a ka poe hanohano, aia lakou ke minoaka wale la no me ka oni mau ana o na pauku kino, a iloko o ia manawa i lohe ia aku ai kekahi leo i ka pa-e ana mai:

            "Ea ka ui maalo i ka wa kupulau e lei ka pua lilia o Zubieda, a oia auanei kona hoa e kohu ai o nei mua aku."

            Huli liko ao la na mea a pau a nana aku la ma kahi a ka leo i pa-e mai ai, aole nae he ike ia aku, no ia mea i ku ae ai ka moi a olelo ae la:

            "Owai la ka mea nona kela leo i pane mai la, a auhea la hoi oia?  Eia anei oia maloko nei i keia manawa?  Auhea oe e ka mea nona kela leo kupanaha e kamailio mai nei?"

            "Pomaikai ka moi o Samanadala i ka loaa ana o Mene Tikero iaia ma ke ano i hoa kuwili no kaua pua lilia mae ole" wahi nou a ua loa kamahao la i pane hou mai ai.

            Iloko o ia manawa i ku mai @ ka ui maalo i ka wa kupulau iluna a nana pololei aku la imua o ke anaina, a haale aku ia @ua nana ana maluna o ka pua lilia a minoaka iho la me ka pane pu ana mai:

            "E kala mai e ke alii i kau kauwa nei.  Akahi no au a maopopo ao la owau ka ka mea a ka lehulehu e olelo nei he ui maalo i ka wa kupulau, a he hololio hoi i ka wa hooilo.  O ka mea wale no i maopopo ia'u, oia no ke kapa ana mai o Hare Matine ia'u he "akua lapu" no ka po a he aehaukae noloke e na ululaau.  Aole nae pela, no ka mea oloko o na ululaau ko'u home a o ke kua o ko'u lio keokeo -kahi e hoonanea ai.  Ina aole na olelo papa a ko'u makua hanai ia'u, ina ua kala kahiko i pau ai ka hanu o ka mea nana kela mau olelo ino, aohe hoi e hihi ua kauoha paa mai kela ia'u, no ia mea aole e hiki ia'u ke hoole aku."

            Nani ka maikai o kau mau olelo e ka opio o ku nei imua o ke anaina, a ke puana ae nei au ua pono loa no ke kaena ana a na kanaka nou, no ka mea, ke ike kumaka nei au ia mau mea a'u i lohe ai, wahi a ka moi me ke au ana o kona mau maka ma o a maanei o loko o ka rumi hookipa.

No ia mea i kau ae ai ka kaenea o loko o na ululaau oia hoi o Tgebaseda a pano mai la:

            O ka mea i ku ae nei e kamailio iwaena o kakou, he lua ole kona ikaika a me ke koa, a ua hiki ia'u ke olelo ae he hiki loa iaia ke ku aku e paio imua o na poe o aa mai ana, a na like lakou me ka puahiohio.

 

            E lilo aku ana ka lunahooponopono o ka Paredaiso o ka Pakipika i mea kanawai.  Pela paha.

 

            E ha'a aku ana ke kahunapule o Haili, Hilo, no ka ulu aiu o Pola-i Waianae, ma ka Bihopa o keia kakahiaka.