Ka Lei Momi, Volume I, Number 60, 31 August 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

            Ma ka la 21 o Sepatemba e hoomaka hoa ai kula o Sana Lui.

            Ma ka hora 2 o ka auina la o ka la apopo e holo aku ai ko Kinau no kona mau awa mau.

            Eia Thos. Wall ke lawelawe hou nei i kana bana ma ka Ilale Dute ma ke ano he mea malama buke.

            E halawai ana ka Aha Kuka me Hooke o ke aupuai n@@o manawa i keia auma la, hora 1:30 p.m.

            He mau pine gula ia e noke ia mai nei i ka hoohuoi, ua kawili ia ka me ke daimana olinolino, mai ole aukou e hoike ae, o loaa auanei ka makana.

            E puhi ana ka Bana Pi Gi no ka hoonanea ana i na ohua o ka Warimoo, ke ku mai i kekahi manawa o keia la, ma ka Hotele Hawaii i keia ahiahi ke ole oukou e hole ae.

            Ua oleloia he oi aku ka maemae o ko Auseteralia gula maoki mamua o ke Kaleponi dale gula uo ka mea mai ka 20 a hiki i ka 523 karata kona maemae.

            Ua haawi aku o Barona Hirch he $1500 no kokahi rumi ma ke ano hoolimalima i wahi nona e ai i ka @@nakai mare hanohano ma ke kulanakauhale o Ladana.

            O ka nui o na make o Honolulu nei no ka pule e pau ana i ka Poakolu, Augate 30, he 15. Mailoke mai o keia heluna he 10 Hawaii, 2 Pake, 2 Iapana a me 1 Pukiki.

            Ua ike iho makou i ka pauku kino o ka nupepa Holomua puka la ma ka la inehhinei, ua hoomi ia mai kona kino laula o 20 kolamu a i ka 16, a ua kulike me ko makou wahi pauku kino e puka mau noi.

            Aole i ku ae i Hilo ka moku kalepa Luarline mai kapalakiko ae, a hiki i ka wa a ke Kinau i haalele aku ai me he moa la ua loaa oia i na makani ino ma ka moana, oia ke kumu o kona ulolohi ana.

            Ua loaa mai ia makou kekahi lono o pili ana no kekahi ulia i kau aku maluna o kokahi mau ola makamae e kekahi mau kanaka Iapana e hana lua ana no kekahi luawai ma ka mahiko aenei o Kahuku, Koolauloa, a pau i ka make. He mea kaumaha ka lohe ana ne na ulia poiao elike me keia, a @@@au ko makou u ana me na ohana o ka poo i poino.

            He elua mau wahi lawehala a Kalakaua i moni aku ai iloko o kona mau rumi hoopaa ma ka ponoi, he hookahi he ona, a o kekahi he mahuka.

            Eie i Honolulu nei o T. Ben Lyona kekahi o na komite o ka Hui aloha aina o Wailuku i kela mau la aku nei.  He maikai kona ola, a he nepunepu kona oiwi kino, he molalo kona laulana ke nana aku.

            I keia la e holo aku ai a moku kalepa Velocity no na awa o ka aina Pua o Kina, a e hui aku ana oia ma kona oneki ia 100 ohua lauoho loloa no ka hoi ana e ike i ka aina hanau.

            E malama ana na hoahaneu o ka Ekales a o Waialua he mau hana hoomanao haipule i kakahiaka a me ke ahiahi o ka Poaono ae nei o Sepatemba 2, la hanau o ka Moiwahine Liliuokalani. Mahalo nui.

            Eia i Honolulu nei ke kahunpule a-u loloa o Haili, Hilo, ua lohe ia, ua hoihoi mai nei ka i na keiki i ke Kula o Kamehameha e hoomaamaa ai i ka huna ana mahope o ka pohaku, a ke maa hoihei ae ma ko Hanuela Kapule wahi. Eleu no ka hoi.

            Eia i Honolulu nei ka Luna Kinaiahi Nui o ke kulanakauhale o Hilo kahi i luakaha ai, ma ke Kinau mai o kakahiaka onehinei oia i hiki hoi aku ana no eia ma ke Kinau o ka auina la o a la apopo, ke ole e loaa na kuia.

            Na Ohua ma ka Warriwoo.

            E pau aku ana i ke auhee ma ka mokuahi o keia la, no na ai na Hikina ka Luna Nui o ka Halepai Kekake a mo ka Awala@aisa, Miss Clarrie Castle a me ke koike, Chas. Gay, Mrs Buchholtz, Lieut C. Feilk, R.N. Williams a me ka wahino a Thos. N. Datte, a me H.C. Palmer o keia poo a pau, no na awa wale no lakou a pau no ka akau o Kapalakiko, e pau ana i ka hoomaha me ko onawaliwali o na kino.

OWAI O KEPONO?

            He ninau keia i hiki ia makou ke pane a ke kulai aku hoi ma ka puniu poo o ka mea i awiliwili ia no ka lili a me ka hoonaaikola i ke Aupuni Moi o Hawaii, a e ke-u ana hoi ia Ailuene, ka huli loaa ana i noho ai me ka malama kupono ia i ma la i aui aku la, me ka hoohepa na iho, oia kekahi elemakule o ke kulanakauhale nei e kuouou nei ke poo imua o na maka o Wini, aka, aole e hiki ia Wini ke ike maoli aku i kou aho; oiai, ua piha o loko o kou opu i ka lepo.

            Aole anei o Ailuene ma na Kuhina Hawaii noi i ke Aupuni Moi, ka poe kuhina mua loa nana i hoala i na hana aupuni ma ke koko ana haahaa e lilo ai ka hana iaia, a i ole, ia lakou paha, ma ke kapili ana i na aluhaka a me na uwapo a puni ka Paeaina? Ke manao nei makou, oia no.

            Heaha ka Kakina ma mau mea hoa i hana ai mawaho ae o ka Ailueue ma maea i hana ai? Ke i mai nei, o na alanui ka o ke kulanakauhale nei ua like ka me ka papaa hao ka manoanoa, aole ka pela i ke au o ke Aupuni Moi, he puehu ka ka lepo, a i keia wa ka, aole e pula ka maka o ka poe e hele ana mana alanui o ke kulanakauhale nei.

            He keu keia a kahi elemakule waha ohiohi e helu ana i ka puahiohio aole he mea e loaa mai, elike no me kona ano he makapo, pela no i pula ele ai kona mau maka i ka wa a ka makani e kuehu ana i ka lep ma kona mau papalina, aole oia e ike he lepo kekahi a ka makani e nou ana iaia, o kana e ike, o ka huihui o kona mau maka, aka, o waho ona ua piha i ka lepo ula. He mea keia ua ike ia iwaena o na makapo a pau, a he ma'i kuu hoi no lakou a hiki i ka hooluaolu ana o na pauku kino, elike me Ikehuhewa e walaau nei.

            No ka pau ka o na dala o ke alanui Alii me Beritania ia Ailuene ma, ke kumu o ko Kakina ku ana iluna a poku aku la i na kikala o ke "Aupuni kapulu" ma o kona mau alakai la.  O keia kahi e hiki ai ia makou ke ike i ke ku ole o ka papale a Ikeponoole i haawi ae nei no ke Aupini noho manawa wale iho no, me ke keha ana ae i keia mau huaolelo a ka hookano nui wale i noho ai, "Hanohano oe ke noho mai."

            O Kakina ke alakai o na hana pakeha a pau maluna o ka lepo o Hawaii, a oia hoi ke alakai o na huaelo a pau i hanau ia ma luna o ka lep o Hawaii i keia la, a ma keia hope aku, he hua a he moopuna na ka poe nana i ao i ka hoopunipuni i na kanaka Hawaii i ke ano o ko lakou malama ana i ko lakou aina a me ko lakou mau waiwai ponoi.

            O keia Kakina ka mea nana i hookapilikii i na manao o na kuhina o ka Moiwahine i ka la 14 o Ianuari a hiki i ka pelukua ana o ka hapanui o lakou a kue aku la i ka manao o ke Alu no ka pono o Kona lahui. Ke ole makoa e l@@@@ wa, oia maoli no ke alakai o keia @@@@ hara powa a pau i kau mai malapa o ka lahui Hawaii, aole oia i mai no ka pono o ke Aupuni a me na kanaka kupa o ka aino, aka, ao imi oia no ka pono o ko lakou mau waihona hoaloa, a i keia la, eia o Kakina he aku ia @@ ma kahi o ka 6@@@ @@@ o ka makahiki, a he 1,000 @@@@ kona oi imua a ka @@@@@@ o ke Aupuni Kukikawa e noho nei e lawelawe ma ke poo o ke au puni, a e malama ana hoi i na hana ekolu ma kona lima, oia ka Peresidena no ke aupuni, Lunahoomalu no ka Aha Hooko me Kuka o ke aupuni, a he Kuhina no ko na Aina E, a ua ma kepono ke ala iaia.

            E nana ia Kakina e noho mai la i Amerika, aia oia i Kikako kahi i auwana ai no ka hoike ike ana i na pohaku pele ma ka hale hoikeike nui o ke ao nei, e hoahu ana no ka pomaikai o ka poe. Hui o ka Luaopele, alaila, e mahalo anei kakou i ke kanaka nana i hoino ka inoa maikai o ko kakou aina, a e hapai aku me ke meke ana i kona inoa no kana mau hana uhauha i ka waihona o ka lehulehu? Ke manao nei makou, aole e hiki ke hana pela ka poe hoopono a pau, koe wale iho no paha kahi Ikepono i na hana uhaai a Kakina, a oia a me ka puali anela o ka po, o lakou ke hoomaikai aku iaia me ka bimeni a hosana ana i kona ine me he mea maemae la.

            He aha ka mea i poina ai o Ikepono i na hana kue a Kakina i ka bila kanawai e pili ana i ka uku o na koa, oiai ka wa o ke. Aupuni Alii o noho hoomalu ana maluna o ka aina holookoa? ke hoomaopopo nei kakou i heia la, oia ka hoouli ana i na hana popopo a lakou i hoala ai ma kahi malu, i kumu e hiki ai @@@@ mai maluna o ka Moiwahine o Hawaii ke mea hiki ele ke ala kai ia mahope o ko lakou mau manao lalau a me ke apuka maopopo!

                                                Aole i pau.