Ka Lei Momi, Volume I, Number 4, 28 August 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
| This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HONOLULU , OAHU, POAKAHI, AUGATE 28, 1893.
Pehea hoi na Kiure Haole.
Ma ka noho ana o na Kiure Haole e noonoo i ka hihia pepehi kanaka ma ka Poakahi nei, a i ko lakou komo an iloko o ka rumi a puka mai iwaho me ka olelo hooholo, e hookau ana i ka lawehala, ua lilo ia i mea na ka makou lunaikehala e nune ai, me ke komo pu mai iloko o ko makou houpo na manao hoohuoi heaha hoi ka mea i kaohi ale mea ka Loio Kulina, a i ole, o kona Hope paha, i na hihia hewa a na Kiure Haole i koe, e like me ko laua hoopau a hoomoe ana hoi na hihia a na Kiure Hawaii a kekahi kau hou aku? No ka mea, ua kue na Kiure Haole i ka makemake o ka Loio Kuhina a me kona Hope, ma ka hookau ole ana i na hoopai maluna o ka mea hana hewa, a oia hana ana pela, he hahai ana ia malalo o na hana a na Kiure Hawaii, he mau la wale ae nei no ka mamao.
Heaha ke kumu i hoohalike ole ai ke ano o ka hana ana, o like mo ka na Kiure Hawaii? No ka ulaula ana anei o ko lakou ili, ke kumu i kaohi ia ai o ka lakou mau hihia, a o lakou nei hoi, he alohilohi a olinolino e makapaa ai ka ike o ka Loio Kuhina a me kona Hope, a i ole, no ka olu anei a keokeo ana, o like me ke pohaka o ka mahina iloko o Kupau, ke kumu i hiki ole ai?
He mea ua Akioma ia, aole e hahai ka hina laka i ke kao ahui, no ka mea, he kue ia i ke kanawai o ke akahai a me ka haahaa, a pela i hoea mai ai keia mau paewaewa ma o na alakai la o ke kanawai. E kamailio hou aku ana makou no koia mea ma keia mua aku.
Na Hoololiloli Manawa.
Ua loaa mai ia makou na lono e hoololiloli ia aku ana ka manawa holo o na mokuahi holo manawa mai Kapalakiko a i na Panalaau o ka Hema, a pela hoi me ka mokuahi Australia ma na Poaono a pau, mai Kapalakiko mai, he ekolu la ka lohi mai kona manawa mua mau mai, a o na mokuahi e ae, la ehiku la ka lohi mai ko lakou manawa mea mau mai, mamuli o ka hoololiloli o ka Hale Leta o Ladana, no ka pono o ka oihana leta o na Panalaau, nolaila, mai haohao ke ulolohi mai na moku hali leta e hoomanao i keia mau hoolaha.
Ku i ka Pu a Make Loa.
Ma ka auina la Poaono i hala, hora 4 paha a oi iki, oiai na haole e kikipu ana mawaho o Kalia, ua ku hewa aku la kekahi keiki, o Hanuela Kapule ka inoa, oiai oia e peo ana mahope o ka pahu i piha me ke one. O ka hana a keia keiki i noho ai ma ia wala, he nana i ka maka kikipu a na haole, a oiai o ka pahu one aole i piha pono i ke one, ua emi ke one @ nolaila i ka wa a keia keiki o paa mamo ka manao ole ae he poino kekahi o ukali aku nei iaia, ua ku aka @ i kekahi poka p@ ana ke kua a puka mamua o ke @ .
Mahope iho o ke kani ana poino a u, ua hookani mai la na haole i ka bele no na wahi nei e hele ae e nana i kahi a ka poka i lele aku ai a kue aka, aole he hele ili ae o kela keiki. No ia mea, ua holo aku la kekahi haole e nana a ike ia iho lae kulou ana oia ilalo, ia wa i hoala ia mai ai iluna a ike ia iho la ke koko e kahe ana. Ua kahea koke aku keia haole i ka nui haole o lakou, a naholo mai la lakou no kahi o ka pilikia. Ua hooponopono koke ia iho la keia keiki, a i ka hoea ana aku o na makai ilaila, ua hoihoi ia mai no Kalakaua Hale, a mailaila aku no kahi o ka ohana i ka po iho a ao ae Sabati.
Ua manao makou, he hana pono loa i ke Aupuni e papa loa i keia hana hoopoino i ke ola o ka lehulehu me ka nana ole i ke ano a me ke kulana o kela a me keia.
Hunahuna Hea Hou
Ua ku ae ma Nu Iola ma ka la 11 o Augate ka mokuahi Normania mai Livapula mai me 906,967 paona dala ma ke gula.
Ua oleloia ae he makemake ka Emepera Williama o Geremania e ike i kekahi kaua ma agena o Enelani me Farani no kela ninau e pili ana ia Siama.
Ua hoolanaia mai nei ma ka auina la o ka la 12 o Augate ka mokukaua hou Mineapolis mai ka pa kapili moku aku o Crmp. O kona loa he 412 kapuai, laula 58, a o ka hohonu he 24 kapuai. O ka nui o na tona he 7475, he 22 mile kona holo i ka hora hookahi. Na Lizzie M. Washburn i o mua ae i kona inoa, kaikamahine a Luna senate o Washburn o Minesota.
LADANA, Augate 15, - Ua hoike ae o Pohakuhauoli imua o ka Hale o na Haku i keia la, ua loaa mai iaia he lono telegarama malu mai Parisa mai e olelo ana he mau Wahi mea uuku loa koe alaila pau loa na mea e pili ana ka ninau o ke kai Berina, a e kaa ana ka pono ma ka aoao o Beritania.
Ua pau i ka make ma o ke piholo ana o ka Waapa he umikumamahiku ma ka muliwai Shonon. Ua hele keia poe i ka holoholo Waapa a pau nui ai i ka poino.
HAWAWA KA HANA.
Mr. Lunahooponopono: -
Ua hiki ke hoomaopopo loa ia, o Aisupa o Hana na helehelena a pau loa maalo mau nei ma ke Kuokoa puka la iloko o koia mau la, no ka mea, ke heluhelu iho a me manao he hemahema loa ke kamailio ana, hui pu mai hoi me Bihopa, hauhili loa.
E kuhi ana au he ike kola kanaka i ke kalai manao ana, eia ka he oki loa, he hookohukohu nae ma ke kamailio ana. Me he mea la, ua noho loihi ma keia oihana ka hooakamai o na olelo maloko o ke Kuokoa. O ko'u mea i manao ai pela, no ka hikiwawe o kona waha i ka huhu, a he hoi lua na olelo ke kamailio mai.
Eia wale no ka'u e ake nei e ike, pehea la oia i haalele ai i ka oihana laahia o ke akua a hele i keia hana ana i maa ole ai? No ke ake paha e loaa ka iwakalua dala a Emaluka iaia i keia a me keia pule. Ina pela io alaila he makehewa ka pule hoopunipuni ana imua o ke Akua, no ka mea he puni dala, ka mole o ka hewa a Solomona i olelo mai ai.
Ke hooki nei no kahi wa aku ana e pane hou mai ai, alaila huai pau aku au i ke ino.
Wiliama.
Kulaokahua, Augate 25, 1893.
Kauka Apan
(YOng Kam Pung.)
He Loea ma ka Lapaau ana.
I na makamaka a me na hoaaloha o kuu lahui oiwi, aloha oukou.
Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho noi, ka mea i loaa i kekahi ma'i pilikia no na mahina ekolu i hala ae nei, ka mea hoi a na Kauka haole i lapaau ai a pahu'a hoi ko lakou ike, a i olelo ai aole e oia ana.
Ano i keia wa na oia au malao o ka lapaau ana a Kauka Yong Kam@ ing iloko o na pule ekolu, aole o'u pilikia i koe, ua lanakila au maluna o ka ma'i i hooiloilo ia e kekahi poe Kauka e ae, malalo o na lawelawe mikioi ana a keia Kauka Pake, a ua hiki ia'u ke hooiaio uku imua o ka lehulehu, he loea oia ma ka lapaau ana, i mea paha e pau ai o na manao kuhihewa o ka lehulehu, e pono o naue ae e Ikemaka mai ma ka Hale Kauka Helu 81. Alanui Maunakea.
No ka oiaio o keia, ke kakau nei au i ko'u inoa ponoi.
MISS A. K. KUAIWAHIA.
Honolulu, Aug. 23. 1m-d
S. N. K. KAKINA.
NOTARI NO KA LEHULEHU.
E hanaia no na Palapala o na ano
pau me ka eleu, a he oluolu na
kukai olelo ana.
@
@akin ka@ tei, Kau. 33-
JOHN KAKINA.
Loio! Loio! Loio!
He kokua ma ke Kanawai me ka
eleu loa, a he waipahe na kukai
olelo
Wahi noho ma Hauolei @
K
Halei Momi
HE NUPEPA OILI PULE.
W. H. Kapu
LU A NEPA LUNAHOOPONOPONO.
UKU PEPA:
No ka Makahiki - - - 2.00
No ka Eono Mahina - - - 1.00
No kehope Hookahi - - - .10
KUIKE KA RULA.
E hoopuka mau ia ana i kela a me keia Poakahi.
E hoouna mai i na kauoha nupepa i ka Luna
Nui a Lunahooponopono, a e ukali pu mai
me ke dala pu. Aole loa e hoouna ia kekahi
pepa ke ole e hoouna ia mai ke dala.
Aia wala no me ka Luna Nui a una
hooponopono na kuka pu ana o na mea
e pili ana i ka uku o na @elo hoolaha, na
kanikau, na mele @oa, a pela aku. Aie
no a uku @ a ia mai ke dala, alaila
hoopuka'a a mea i hoike ia ae la.
E hoopukaia no na manao o na makamaka
ma keia Nupepa i ku i ke ano hoonaauao
mai a me na mea hou o kela a me keia ano,
koe na hoopaapaa pilikino a me na manao
ano ole. E hoouna mai i na manao i ka
Lunahooponopono.
E hooko ana makou i ko makou mau rula
maluna ae me ka nana ole ke kulana o ke
kanaka.
@ he alanui
Kula