Ka Lei Momi, Volume I, Number 56, 26 August 1893 — Page 1
This text was transcribed by: | Melissa Eskaran |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KA LEI MOMI
BUKE I HONOLULU, OAHU, AUGATE 26, 18@3 HELU 56
NUPEPA PUKA LA
KA LEI MOMI
W. H. KAPU,
Luna Nui a Lunahooponopono.
Ma Honolulu kona wahi noho
UKU PEPA:
No ka Makahiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . $10.00
No ka Mahina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00
No ka Pule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
No ke Kope Hookahi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
K@KE KA RULA
E hoopuka mau ia ana i kela a me keia la, koe ka Sabati.
O na hooponopono dala a me na kauoha nupepa ana, aia wale no me ka Luna nui.
Aia wale no me ka Luna Nui a Lunahooponopono na kuka ana no na mea e pili ana i ka uku o na olelo hoolah@, na kanikau, na mele inoa, a pela aku. Aole loa e hoopukaia lokahi o keia mau mea ke hookaa @ ole ia mai ka uku.
O na poe a pau o makemake ana e lawe i ka nupepa KA LEI MOMI e hookaa mua ia mai ka uku, ina ma ka Pule a ma ka Mahina paha, Aole hoaie.
E hoopukaia aku no na manao o na makamaka ma keia Nupepa i ku i ko ano ho@ mai a mo ua @ hou o keia a me keia ano, koena hoopaapaa pilikino ano ole. E hoouna mai i na manao i ka Lunahooponopono.
KEENA HANA: Ma kahi noho (no ka manawa), A@ni Kula.
@MOOLELO KAAO
NO
MONE TIKERO
KA
HOLOLIO I KA WA HOOILO
KA
UI MAALO I KE KUPULAU
A O KE
KEIKIALII HARE MATINE
KE
KIAHA OPAKA O NINEWA.
MOKUNA V.
Ka Hololio Keokeo me kona mau hoa- Hare Matine – ke Koa – Ka Paio Hahana ma na hora o ke aumoe – Ka Moiwahine me Mozunadime – Ka Mea Huna i ike ole ia.
A iaia i komo aku ai, ua honi mai la ka lehulehu i kekahi aala ano e, a no ia mea i ninau ae ai lakou, heaha la keia mea e moani mai nei ke ala? A oia ka Hare Matine i mua o lakou. –
“Aole keia he mea o ae, aka o ke ala no koi o kela kupui i hoohoni mai nei ia’u. Ke ike nei au he like loa no me kekahi aala ano e a’u i honi ai he mau makahiki ae nei i hala maloko o na kuahiwi o Hagara, i ka wa o’u i loaa ai i kekahi uha ma o ka haule ana mailuna iho o ka lio. Nolaila, ke olelo nei au, aole kela he kanaka e like me a’u nei, aka, he kupua no kela.”
A me ia ano iho la i noho ai na mea a pau, a hoolohe i ka a Hare Matine hoike e pili ana i ko laua paio ana me ka hololio i wa hooilo, ke kaeaea o na ululaau.
I kela manawa i minoaka iho ai i a paa lilia o Zubieda a puili iho la i kona mau lima me ka i ana ae:
“Auwe no hoi ka haaheo o ke kaikai ana a kela opio i kana pahikaua iluna, me he mea la ka hoi e ani peahi mai ana ia’u e naue aku e pili me ia.”
A akaaka ae la ua kaikamahine la a pela pu no hoi me na haia wahine e noho pu ana ma kona mau aoao, a me na kaikamahine alii he lehulehu o kekahi mau aupuni e ae.
No ia mea i ku ae ai o Hare Matine iluna, a pane aku la hoi imua o ke anaina:
“Mai kuhihewa o@kou he kanaka maoli kela e like me a’u nei, aka he kupua kela; ina he kanaka oia e like me Hare e ku aku nei, aole loa @ e pakele mai ka maka pahikaua aku a Hare Matine ka mea i a’o ia e na kumu he lehulehu ma ke kaka pahi a me ka oo ihe.”
A ia manawa i hooho mai ai na mea a pau, “Ua pololei o Hare Matine, he kupua kela kanaka.”
“Ha, ha, ha,” wahi a kekahi leo i poha ae ai mailoko o ka halealii, “ua kuhihewa loa o Hare Matine, aole kela he kupua, aka, he kanaka maoli no e like me ia ke ano, a pela no hoi me ke kulana. He koa hopo ola oia, a aole e hiki i ka pahikaua a Hare Matine ke hoohaahaa aku i ka mea i kupaia he hololio i ka wa hooilo, ka mea hoi a na kanaka o ke kuahiwi o Hagara o kapa mau ai he ui maalo i ka wa kupulau. Ha, ha, ha.”
I kela manawa i pane iho ai o Hare Matine i ke kahunapule, “E Uzima, he oiaio anei he kanaka maoli kela e like me a’u nei?”
“Aole pela ko’u manao, aka, me he la he kupua kela. A ua koho wale iho no au o ke kupua Fuginidora no ia o na mauna Urala. No ka mea, ua oleloia he hiki loa iaia ke hoano e iaia iho e like me laua i manao ai he pono,” wahi a ke kahunapule.
“Polelei oe e Uzima maikai, a ke hulinai nei au i kau olelo, aole e like me ka mea nona kela leo i pane mainei, he lalau loa oia,” wahi o Hare.
A hoi aku la ua keiki la ma ka aoao o ka pua lilia o Zubieda e noho ai, me ka haawi ana aku i kana mau olelo hookauu e hai ai ua pua lilia @, aka, he ole nae ka maliu ia moe. Iloko no nae o ia hoole ia mai, ua @oke aka la no ua keiki nei i ke noi hoomano ana e honi laua, aka o ka pane i loaa mai, “aole loa e hiki ke nana la kekahi wahi huna o ko’u kino e kekahi kanaka e like me oe, aia wale no a loaa kela kiaha opaka o Ninewa, alaila ae aku au i kau noi. Ina no e loaa ole ana ia oe, e i aku no ua mea e loaa ai. A malia o kela hololio paha i ka wa hooilo ka mea e loaa ai ua kiaha la, alaila nana e makaikai ka nani o ka pua lilia o Zubieda,” a minoaka iho la ua ui la.
Mamuli o kela mau olelo a ua pua lilia la, ua pane ae la kekahi poe me ka olelo ana, “Aole he mea nana e kii i kela kiaha mai ke kupua Fuginidere aku, nolaila, he mea pono i ka pua lilia o Zubieda ke hoopau @ o i kona mau manao uilani no kela kiaha.”
No ke kaikamahine alii nae, aole lua ona makemake ia mea, aka ua hoopaakiki no oia i hana mea i makemake ai, a n@ ka nani o na helehelena o kela hololio i ka wa hooilo. I ka nani no o na helehelena o kela keiki, ua lilo e aku la ka iini a me ka anoi a kela kaikamahine ilaila, a he mea ole loa iho la ka Hare Matine mau olelo pelo imua ona.
Nawai ole no hoi e makemake, he keiki ka hoi ua hele a “pali ke kua mahina ke alo,” a i ka hua ohia no o ka lilo no ia.
Nolaila, e hoomanawanui iho o na makamaka heluhelu o puka hou aku i ka Poakahi. E akahele nae, mai hoohihi loa oe ia Mone Tikero, o hoolalao auanei ka pua lilia o KA LEI MOMI.