Ka Lei Momi, Volume I, Number 54, 24 ʻAukake 1893 — UA PAU ANEI KA PONO A KAKINA? [ARTICLE]

UA PAU ANEI KA PONO A KAKINA?

He wahi niwan keia e kikeko nei uia ka ipuka o ko makuu mau'piumai, me he hamaro la e wwahi aaa.i iin mea huna o loko lilo lea o k« waihona noonoo, moholeo la 110 ka hanehune o hone oua i ka po lai eku nna mawaho oke puni puka, me ho kiai uaue ole la. I ho.ipukn makoui keia ninau 110 ko makou ike eia ka iuoopunaaKakiua iloko o na hana hookahuli aupuni.n, rao ke kaihi mana, a oia hoi koua knpuna : kano e hooikaika u\a i ka po a _mcke ao y no ka pono a ine ke ola o na uhane o na kanaka li°twaii i kona mau ;la mui loa i koua hehi aua ika lepo aloha v> Hawnii, i ukali ia e kaua wahiue a me kona mau houhele o ka oihana hoola. Aole loa e poina ana ie kakoU ka kakou mau hana nani ā maemno, a me he mea la ika wa e uhipu ia oi ua Paeaina o Hawaii e ke kuiakahinaHi, a i ole, e hoowa i«i ai paha ka honua e na luai polo» aolo loa e nalowale hookahi hnuahuna materia o ka laknu mau baua maikai. Aka, hea-ha hoi ke leaoua o keia mau hua e kau ae la māluna ae? Ae he ninau maikai ia, a e

pono no makou e hoomanao nku ia oukou e ko makou mau makamaka heluhelu. I ka wa a kekahi kaikamuhine pu ikani o Ehu i haalele aku ai i Konahome akau mai la no ka moku, o ka lai a kou ka . pahu hopu aia na manao uluku iloko o kona naau kahi i noho ai, a 1 ka wa a ka mokii i kaalo ae ai ma ka Lae o Kalaau, ua hoopuka koke ae ln oia i kaia 01010 kaulana loa a hiki i keia ia, ke ' makia hoi no keia ninau e kau 1 ae Iu maluua puuo: "A ka Lao o Kulaau, pau ka poiio a liakina, raa keia walii nku, e hooko aua i ko'u pono." I-Ie oiaio, uahooko kela kaikamnhine i knnn olelo.a i kona wa i pae mui ai i ka aiua uialoo o Oahu, ua pule ae la oia i ka pouo a Kakina a hoao iho la i ka ono 0 ka hua ai i papa ia, a o ka hopena he mulea & me- ka awaawa aka, o ka huaolelo nae ua hooko n. • Us. nse mau mai kela mau mauaala olelo, a hiki i ka wa i ike ia ai, o ka pono a Kakina ma 1 ai, ua miinino a mae kona mau lau, a ua ike ia ka ni'ake. 33 nana i na Ekaleaia Ktvlavina o. kela mau la, ua ulu anei a mohaha koaa mau. lāu. eliko m« ke kanu ia ana i kiflo-

lii? O ka uiakou liaina, aolo. Hoaha ke kūmu? ke komo pu anailokoo na han» pili uupuni mamuli o ko aka ant\ « uui na pomaikui no keitv nolio kino ana. E «aakaikui ki\kou nialoko o ona hulepulo o Kawniuhno a nio Knnmnknpili, o ike 110 kakou, ona liuna maa mau, olike me ka linnai kumu na mahina hou, a me na lulu kwwnho, i man 1 ka ike ia he ulumnlnohie ia o na hoahunau a mo na malihini ma ka welie ana ae ina hipuu o ko lakou mnu kieke, ua makana aku la 110 ka wnihona laa o ka oiliana hoola uhane, me ke kunukunuole, a hookananuha o'e iho, e hoike ana i no manao aloha no na hana maeuiue a ku i ka pono. Aole loa hoi he mau inanao lioohui i ulu tyai ia manawa, no ka mea, ua iliwai ka nianao oua kaniaaina me na malihini ma ka lau lima pu onu iloko o na hana e holon-iua ai keia auamo a Krisio iwaena o keia luhui, ua holo ka ike iloko o na kula la Hawaii, a ua pii ke kulana ma n* wahi a

pau o ka hoaua uei, ha aupuni naauao a malamalama ko kakou a me he mea la, oia no ka mea oiaio. A pehoa i kei/i Wa, aole makou e kanalua i ka hoike aku, un mne na pua a ua helelei wale na lau oia hoi, ua-mako ka manaolnn.i no na mahina hou, no kn mea, waihona lulu ia no na halekuai o ka poe mikpuele, a o na hunai kumu, ua make loa, a ua ualowalena manao ūlumahiehie o nn hoahanau mamuli o uo h»H a hoohuiknu wale ia a nn alakai o ko ola, uolaila leeia hopem i !ikulaki a kakou e ike uei. Aole maluila wule, akn, e nana kakou ia Kakina i kapaia he moopunu, oia ka makuakauo o ka hana lioukahuli Aupuni o 1837 a hiki ika 1803 a mamuli 0 kona lilo ana i ulakai nn keia mau hana hookahuli aupuni, ua papahi ia mai kona poo me tia loaa o ka waiwai pio ana i puknhn ai ma kona lilo ana i Kuhina 1 kehihi wa, a i keia wa hoi he Kuhina Noho no Hawaii ma ke Aloahi o Waainetona, a o ka hua o kana hau'a e uoho la malaila, oia ka hēla o ohi pupu ma ka hoikeikenuio Kikako, kahi a ke Aupuni Hawaii i kauoha ole ai iain o hele malaila, nolaila, ua pau l*a pono a ka moopuna a Kakiua, a ua mao kona mau l&u iloko o ka lioomdnao ana o ka .lahui nana ka hanohano an ft e' h»l*iku la.