Ka Lei Momi, Volume I, Number 17, 12 Iulai 1893 — Page 3
This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KELA A ME KEIA.
He uwea Telepona ka makou.
E hookani i ka helu 517, a e kuka olelo pu no oe me makou i ka anapu ana o ka uwila, aole o ka helu 426.
Apopo e ku mai ai ka mokuahi Auseteralia m@i Kapalakiko mai me na auho i hope loa no ka nupepa KA LEI MOMI.
Auhea wale ana oukou, ua l@ hea wale ia i keia mau la, ea, ua a-i manu hou no ka o Kinipeki, pela io haha la, ua a-i manu oi no, manao wau oia no.
Ma ke kakahiaka onehinei ua lel@aku la o C. R. Wilson i ko kahi nakeke ano e maloko@ o kona hale iaia i ala @i ai, nolaila ua hopu koke aku la oia i kane pu a hele koko aku la oia no@ ka hi o ka @akekeana i lohe a @ i n ia i hana ai pela, ua holo aku la kekahi kino kanaka a hoomaka@ aku la oia e iii i ka pu, aole nae i ku. I kona huli ana iho iloko o ka ha@ oia hoi ua lilo he wati@ gula nona ka waiwai io he $250, $6.00 keokeo a me @50 ma ka pepa. Aole i loaa ka a@ a hiki i keia manawa.
Ka Laeloa.
Iulai 12, hora 2 A.M.,
Malie maikai ka moana, he makani ahuahe ke pa mai ana mai ka hikina.hema mai.
Ke hoopiipii mai ia he moku malalo mai. Ke lawe pu mai la oia i ka nuhou ano nui e pili ana i kela poe koa o Mariorodo ma Kalalau.
Aia ka hae o ua wahi moku la ke hukihuki mai la i kona hae no ehu manawa Ua make aku la he eha a oi aku paha mau koa o Mariorodo ia Koolau. Ka lele mai la na ia o ka kai, ko pu hi mai la ke kilokilo Wahine o Pomikia i kana o le o kahea aua i na i'a a pau o ke I ai e akoakoa mai. E hoouka ia ana paha he kaua hahau mu keia nina aku me ka Weli o na Pae Mauna o Kalalau.
Ko hohono mai noi na pali, he uwahi kupan@ha ma ke kulanakauhale na pake, ke moo kokolo mai la iluna o ka ilikai ka punohu keokeo, hoohilala lua imua i hopa.
Pii ka lena i ko kumu pepeiao o na koa o Mariorodo, hauoi o Poinikia.
Eia ke'hookomo mai noi ka moku me ka lono o kela kaua ma Kalalau.
HE MOOLELO KAAO
NO
MONE TIKERO
-KA-
HOLOLIO I KA WA HOOILO
-KA-
UI MAALO I KE KUPULAU.
A O KE
KEIKIALII HARE MATINE
-KE-
KIAHA OPAKA O NINEWA.
MOKUNA II
UA @ KAAHELE. @ - KA NANI AOHE MI@ o KOHA KUPAA -@ HE MEA @ HAELE AI - A @ KA PAHIKAUA A NA MEA ELUA. @
Ua ike pu mai la hoi me ku lehulehu o na M@a e uohi@ mai la iluna o ua lalani kuahiwi la, a no ia me, i pii a@ ai lakou iluna o ke kai poka o ko lakou mau hole a kaua mai la me ke ano piho@hoi, a i ke kokoke ana aku o Hare Maine'i ka hapaha aole ko kanaale mawaena o laua ia manawa i hoohuli ae ai ua ui lu o ke k@ 'nu i konu lio keokeo a holo aku la iloko o ka ulul@nu nia niia ona, a me he la i ka @ a@ ua makou paha oia ia Hare Matine. No ia mea i kahea @ku ai o Hare Matine me ka leo nui o ke kanaka makau ole:
"E ka hohe wale, e holo ana oe i hea." Aohe ulul@au o na kuahiwi o Hagara nana e hoopakele ia na mui ka pakikaua aku a Hare Matine."
I ka manawa a Hare i hoopuka ai i keia mau huaolelo, ia manawa hookahi no i peku@ ai oia i na kepa ma na noao o kona lio ahele, a i ao aku ia @ ho la i n@ai a wahie, a ke unu aku i na lio la hele ke lau o ka nahelehele a momoa i ka na mea o ka holo.
Hoko o keia manawa i hu@ nui ni ua uiola o ke kupulau me kona lio keokeo, me ka puana @hai i ka huaolelo a Hare Matine i loho maopopo loa ai i ka i ana mai:
"Ha, ha! O oe anei ia o ka mea i kapa mai ia'u ho uhane lapu no ka po?"
Ia manawa i kaupau mai ai ua ui la o ke kupulau i ka holo o kona lio, a ia manawa hookahi no i huki kapakahi ae ai o Hare Matine i kona lio eleele ma ka hoio aoao ana, ae ka ma o @ aiho i ke @ o na lio elua i wahi a i ka i @ ina i pahikaua e pao @ aka ua hiki@ loa ka holo aua mai o ka lio kookeo imua a hookui me ka lio o Haie, @ i manawa i haila ae a ka p@ika @ u i u la o ke kopala@ i na o ka lewa, a pale ae ia @ hoi o Hare Matine ia kom@ ka hikiwa@ loa A @ i hina pu aku a i k@ aku ka o Hare hookola mau kekoe wa'e mai @ iio @ le eka.
No ka aka ka @ k@ olo ana o na lio ke k@, ao@ oia i kuemi mai, @ia @ ana ua hala loa ak@ le@i i ona no na an@na he u i a o a@, nolaila i ala koke @ o Hare Matine iluna a hulo @ la e, kau ma kona lio, oio i @ n ne la ka lio iluna, a puina ana ae la i keia mau olo@
"O no ka ia o kuu koa paio o ka po pouli, e malama ia oe iho i pakele ai no"
Ia manawa ua paa koke mai la ka holo o ua lio keokeo la i ke kaohi ia e ka hololio o ke kupulau, a hoohuli mai la i ke alo ia Hare Matine e hole aku l..
No k@ manawa pokole wale no i h@ ua mau moho la iwa@ enaena o ko lana @ huiha ae la i ka lewa ka @ a @ pahikaua, a i ka wa i h@ ai ka laua mau pahi @ ake a@ o Igeboseda@ a @ pau i ka huila @ aka e ka laua @ ika @.
No ka ikaika o ka laua mau p@ a i kuhi me kekahi a me ka laua mau pale ana, ua haki ae la ka laua mau pahi a koe poomoku i ko la@a mau lima, ia halu a@ me ke kaawale ana o kekahi a me kekahi me ke kiola pu ana i @ oku pahi a iaua, a i ka @ ali mai ai na @o ia@, o ka @ i la @no like ae ai ka @ mau iho a paa ae la ma ko laua mau @
H@ mai @ i la lana @ hole nui no ka a @ iwaena, a ia manawa o @ e hele nei me ka ikuiku, ua haalele paia ma la o Hare Matine a ka pahu ana i kana hau iho imua @ i a umauma o ka iii maalo i ka wa kupulau@.
Ua manao o Hare o kan@ paihuna iho ia e komo puanuanu aku ai iloko o ka puuwai o kona hoa, aka ua @oole loa ka paio ana mai a na ui!" o ke kupulau, a nui ae la ka maka iho a Hare Matine ma kahi e.
Me ka mikioi no hoi o ua ui la o ke kupulau i pahu mai ai i kana iho a ku pono ma ka lae o Hare i paa me ka paleili, a no ia mea i onou aku ai o @ i kana poo imua me @oi@ manao e hemo aka @ p@pale i ka moko o ka @ i oia ia e pahia au n@a ka aoao.
Aka : ia mai awa ana e hana a @ , ua oi aku ka ikaika o @ ai ana mai a ka mea o @ mai ia o ka ikaika o ko Hare Matine poe e onou aka la imua o ka ui.
[Hooinanawanni@ a puka hou aku
Ka Huakai Pepehi Bea.
He mau makahiki aenei i hala ua holo aku la he wahi moku kiakahi Denemaka ma ka mokupuni o Spitzbergen (ka a pepehiia ai o ka uwalo), no ka pepehi ana i na bea ahiu. I ka moku i ku aku ai ua ike ia aku la aole i emi iho malalo o kanalima kumainalua mau bea e akoakoa ana ma ua wahi mokupuni la, e ai nui ana i na uwalo i pau i ka make. O ka nui o na poe oluna o keia wahi moku - he 10 wale, no O ke Kapena a me ehiku mau luina ua holo aku lakou no uka aina e pepehi ai i na bea, a ua koe he elua mau luina iluna o kahi moku. Mahope iho o ko lakou lanakila anu maluna o na holoholona, ua huli hoi mai ia lakou no ka moku, eia i kelu wa ua pa mai la he makaui ino, hehee mai ia na pauku hau a paa ae la ko lakou ike ana i kahi kiakahi o lakou. No elua la k@ lakou noho ana iluna e ka waapa iloko o la lakou e holo poiolei no Norewai he inainao@ nona na mile he 480 mai kahi mai a lakou e lana ana. Ua pae maalahi aku lakou me ka lakou mao ukana, a o kahi moku kiakahi me na wahi luina iluna e kona eneki ua nalowale loa iloko o ka hoiene, aole loa i lohe ia kona pae ana i ka aina.
KAUKA YONA KAM PUNG
(APANA)
li n 8l@ - - Alanui @
KAUKA P@ KA AINA I@.
Ka laki ke @ me kona ioio @mai ko na waiw@ a @ na kino i @ ka na k@ki h@ ua @ ha , ia na @ a@ H@ na me @ ke ak@ ma na a m@ ko i ke o ke @ . Na ma'i @ kele a n@ ke, a Na ma'i Lele ma hoi ka Hoi@a Ke@. Paa Lena@ na, a lepera, a me @ mau na'i e ae he nui wale. I a hiki no hea ke lawelawe ma na lapaai: ok@ ana @ me ka iapan@ ana i na palapu i kela a me keia. na ma'i ke ko ano a pau ua hia loa ke h@la @ me ka auh@ kipa nui ne e i a niukamaka ka p@ he i i hooi@ninaha ma na eha@ a ka ma'i, a e iona no au ia @ ma ka hauoli e koku, aku i na mea a puu nie kalu auheu mama oi.
O na pilikia a pai, e pili ana i ka i@ keiki na hiki loa ia'u ke haawi aka i ka la@u e hoohemo a i ke keiki me ka loki wawe no ke kokoke ana i ka wa e elua @ ka ha@au. ina e he@ ke keiki e pau hoi i ka laau h@maikai i ka wai@ na ke@i n@e k@ i na rula a pau
KAUNA YONG KAM PUNG
8 @