Ka Lei Momi, Volume I, Number 17, 12 Iulai 1893 — Page 2
This text was transcribed by: | Patricia Eames |
This work is dedicated to: | uncle john kekua |
niKA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
IUALI.
Sabati Poahahi Poalua Poukolu Poaiima Poaono
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31
KA LEI MOMI
POAKOLU, IULAI 12, 1893
HE ALOHA LAHUI A HE KOO HOI NO HAWAII PONOI.
O ke kahua o "KA LEI MOMI" aia oia maluna o ke Aloha Lahui oiaio e like me ka ke Akua i olelo ai a i kauoha ai @; a oia ka makou e hooko nei. Nolaila, e ka Hawaii oiao, ka poe hoi e ake ia nei, e luai aku iloko o ka nenelu o ka poino, e hoolohe mai.
Eia KA LEI MOMI, na makaukau oia e kakoo aku ia oukou a pau, a e hoike oia @ na kalai manao akea ana, a e paio ana hoi@o ka hopo ole ne@ e Hawaii Aina, Hawaii Lahui, a me Hawaii Aupuni Alii.
Nolaila, ke no@oi, aku nei makou ia oukou e na hoalo@a, ua makaukau pa hoa oiwi @ ka aina makuahine e hoohui ia kakou a pau, iloko o ke apo o ka lokahi i hookahi puuwai, hookahi pana ana, n hookai hoi kakou @ia na mea a paa. Nolaila e hea mai kela a me keia i KA LEI MOMI, e komo aku iloko ona oia kauipo Alapada hoi nana e hoomalamalama i kou Home e ka hoaloha.
Oiai hoi, ke hapai nei makou i keia hana nui, no ko makou aloha i ko kukou aina hanau, kona mau kua lo@o uliuli, kona mau paio anoano e@hia, a me ka ihiihikapu o kona Lei Alii nani.
Nolaila, e ku lahui i i nui ko aho a loaa ia kukou ka lanakila. Imua no Hawaii Ponoi.
Mai Puni Wale.
@ ao aku nei KA LEI MOMI ia oukou apau. Mai puni wale i na olelo oia ole u ka poe hoopunipuni. Oiai hoi, na maopopo ia makou ka puana a ka moo e upu ia nei e hana mai maluna o kakou, a oia keia.
I ko kakou wa e kamailio wale ai i ka mea oiaio ole, e helu ia auanei kakou he enemi no lakou Nolaila, e uumi ka manao, e kaohi ke alole @ nihi ka heina mai wikiwiki i ka hoopa.
Nolaila, e hoolohe mai e ka Lahui Hawaii i keia leo ao, a e lawe hoi a malama, oiai, oia ke ola. A ma kei @ao ana ua lawa ko makou manao, e kuilima pu ana no kakou apau. A @ ke Akua no @ kokua @ia kakou apau.
He Mau Ninan
Mr. J.M. Poepoe, No ka po maikai o ko makou po@ heluhelu ke kono i@ aku nei oe i kou manao akea maluna o keia ninau me ka manao ole e @ku ia oe no kou luhi:
O ka manao ana i kekahi poe o hoihoi ia ae ka Moiwahine maluna o ka Nohoalii, ua pono anei ia, aole paha?
O ke aupuni Kuikawa e ku nei, mau ana anei ola, a oia ana anei ke ano hooponopono aupu@i o keia mua aku?
I @ hoohui ia ana o Hawaii nei me Amerika @ ole ia, noho hoomalu ma@ Amerika, e lo@ mana k@ho balota i na kanaka Hawaii?
UA HOEA AKU LA
I keia Ia, u@ hoea a kula ka lohe i ko Kohala, Hamakua, Hilo, a me @ ekolu Koa o ke Aupuni @wa i waih@ aku la na iwi @ Kamahele @ Ka@.
O ka lohe @ aku o ko kuaina poe i keia Nuhou an@ elilo ana ia i mea na ke laa @keia, e wa olelo ai.
Aole no hoi @ uele ka ui ana o keia @, @ keia, me ka @nau ana he kanaka nui no paha o Koolau, he kanaka akumai loa paha oia ke ki pu pololei ana, i makai kela poe koa iaia, a pela wale aku. A o ka makou hoi e hoike aku nei oia ke kaeaea @ na pali nihoniho o Kalalau, he hiapai ole hoi no ka p'i Laip@ra.
Ua pau aku la ko oukou pohi@ihi e ka hoaloha, a me na ma kamaka, a mai ui hou.
He 518 Mile I ka La
Ua holo ia e ka mokuahi Campania iloko o na hora he 24 na mile he 518, mai ke awakea o ka la 10 o Iune a hiki i ke awakea o kekahi la ao. Ua like me me 18 mile oi aku o kona holo i ko ka mokuahi Parica. No ka mea, ua holo ia e ia he 530 mile i ka la hookahi ma ka malama o Okatoba o ka makahiki i hala.
He Moeuhane Pahaohao.
Ua pauhia loa ia au iloko o kekuhi hia@ kulipolipo, a uiai an @ kukai olelo pu ana me Niol@pa, ia wa au i ike aku ai i kekahi mea kupainaha loa a'u @ ike ole ai m@nua. He kanaka e n@ho @ua ilaa @ o ka' puu o Kauw@ki, h@oiwi kino puipui maikai k@, a ua aahu iho hoi oia kekahi kapu ahuula nani loa.
A mahope iho, he hapalua ho@ pa ia i hala ae, ia wa nu i iko aku a i ka lehulehu o na kauaka like ol@ poai a puni' ana i ua puu la o Kauwiki, a ma kahi kokoke hoi i kekahi lua e maalo ae ana he poo olohe, ua kini a lehu'ko lako nu@ i ku'u hoomaopopo aku.
U@ p@ iho la au nio ka weliweli @ keia @ mea a'u e ikoaku @ mai la imua o'u ko l@pahaohao a k@'ul@n'u.
@, o ka lua paha @ olohe, a mai laila @ n i, eia nae @ , make lakot he wa ioihi i hala.
O na poe mua a'u i olelo ae nei, ua ako k@uinihi i: ko lakou mau @ mahi@ la, @ ihe ma ka @kou mau lima, @ paa @ hoi lakou me na lako: aua o ke au kahiko i ha@aku @
Oiai @ kou e ku ana me ka makaukau, i@ i lohe aku @i i ka pa@ au@ mai o ke kau @ oleloaku i @
"E liollio@ i ka@ ke ai@; mai hoo@ mau, olelo, @ k @hoolohe @ka pono."
Me kei @ mau ouli ano e, alaila pu@ho @la au me ka hikilele nui, ma ka ke moeuh@ne.
Na ka @ u ike e kuailo mai i ka moeul@ne pahaohao.
LIHAU.
NA HUNA LAWE PEPA
Mahalo iho o ik@o makou poe heluhelu i na @a a makou i hookohu aku ai @, ka lawe ana i ka makou pepa, @ ia lakou wale no e loaa oi ka p@a i na poe o makemake mai @, a i ole ia, 'pa k@ Keei@ nei o hoi.
C. R. Menese D. Kahaleluhi Sanuel Kapua @n Kaanuana S. K. Keawe
Aole i pili keia i na luna mawaho aku o ke kulanakauhale nei.
O ke la 14 o keia mahina, he la hoomaao in no na puuwai oiaio a pau o Farani, ka la o ka Bastilo i pio ai i na eneni.
Ka Ike ana i ke Kai An@ o A@ka.
He lohe olelo wale no i ke anu o Alika a akahi no a ilio maka i ua kai nei a ka holokahiki e hoomanawanui ai i ka i@ana i na pono o koia nohe ana.
I ka la 10 o Dekemaba o ka makahiki i hala, kspa iho la'au maluna o ka moku kiapa okohala Evening Breeze, Kapena K. Jacob, a au aku la no ka moana kai h@honu, a hookahi a'u moa e ike nei o ke kuak@a o ua ale o ka moana, a ke nana aku oe kohu lole keokeo i uhola ia.
Hala ae la he eha pule i ka maana, akahi no makou a ike wahi aina, a aele uae makou i ku ilaila, oiai ua iini loa ke k@peua e ku koke makou no Kenikeni.
Iannaai 5, ike ia ka aina, a eia makou ke holo nei me he naia la, e helo @ i ka moku hoi i ka lala, a ke na@a iho, oe i ua kaupu nei oia @o oe
O ka naia
I ka halakika
I ka ohuku ale:
A ma ka h@ ahiahi no a ia la, kua uku la ka heleuma a ua kaupu nei o makou ma ko kaikuouo o na aina nei. A ke @aua ak@ oe i ka aina, he nani a @ waiho @a, a he hie@ hoi ke kulana o ka aina.
@malaila no olima la, a makou@ o ka pau @ anaa @ o na hema@, ua au hou aku la makou @ke kai anu o Alika ka puhu @pa. He maikai ka moana, a e @ahe mai ana ka makani.
@ma ka la 10 o Aporila, hai ai@ una ia'u eia kakou ke kokole aku nei e honi i ke anu o ua moana anu nei. A i ka ike pono ana aku, he ku io no i ka makau a me ke ann, a ike aku la he @ o na moku e kalewa mai ana; a eia au ke pue @ oka ili i ke anu mo he ku. @ houhou aua, a hu mai la ke aloha no ka aina hanau a me ka makua.
Oiai no makou e kalawa anu me ka hooiho pono ana i ka makani aheahe, ua lohe ae la makou i ka akibolo ana iho a la ma@lo, a o ka olohani koke mai la no ia o ua alii, a hoomanao koke ae la au i keia wahi hoohono a na holokahiki:
Aloha'o Alika,
Home oho i ke anu.
{Aole i pau.}
Ua loaa mai ka lono maluna mai o ka moku kuna Liholiho, ua ai manu hou no o Kinipeki (Koolau) ua make hou mai la no he elua mau koa o ke Aupuni ma Kalalau. He mau lono wale no keia i laulaha ae ma ke taona inehmei, aka nae aole i ku mai ka Liholiho. Ua ma@noia i ku mai ana oia i keia kakahiaka