Ka Lei Momi, Volume I, Number 6, 28 June 1893 — Page 3

Page PDF (409.50 KB)

This text was transcribed by:  Keith
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

NA MOMU HOLO AKU

 

            Maiulani, no Lahaina, Maaj@@, na Kena a me Kau Mikahala, no Nawililwili, Koloa, H@na@epe, Waimea a me KEka’@@. Kau@l Likeiike, no Kahulei a me Naeia. Kawailaui no Koolau Sarah me E@iza, no Koolau, Miike Maru. no lokohama, @@@@

 

KELA A ME KEIA.

 

            Ua ku mai ka mokuahi Calauliue i keia kakahaiaka, me ka piha ohua nai na kuaaina mai. I keia lae kapalulu aku ai ka mokuahi Au@leralia, no ka Ipuku @iula o Kaleponi. Hana m@@@ ka ma’i La-Gripa ma ua kuaaina aku nei iloko o @ keia mau la, a pela no ma ke @aona nei. Ua lohe mai makou, ua hoopii ia mai nei ka Lunakanawai D. Kalauokalani o Molokai, a ela nia ma ke kulanakauhale nei iloko o keia man la. Ua hala aku ka mokuahi Miike Malu no lokohama nia ka hora 4 o ka la inehinei, a e lawe hou mai au oia he mau kepani paahana hou, no keia mau Pae Aina, I ka la apopo e ku mai ai ka mokuahi Alameda mai Kapapalakika mai, me ka hali pu ana mai i na mea hou o na Aina Mamao no KA Lei Moki. Ke hoomaamaa mai nei na keiki o Kapalama i ka bukihuki kaula i keia mau po mahina konane. Ua lohe ia mai, e nlele uik  ana oia me kekahi mau hui kalilana o keia mau la. Ko ole @ loaa na kuia. alaila, iku mai aua ka Palauaka i keia ia mai Kapalakiko mai. A e loaa mai ana na mea hoa kuwa  ho no ka pomaih@@@ o ko mahou @@@ heliih@lu E malama la ana he Ahalioo kolokolo Pal ma Eina Hale, i ke aliialii Poalima ae nei, ua makemake ia na mea puu@@ lealea a @@@@ @@@@ ae ma keia ha @@@@@ Ma @@ ia inehin@i i noho ai ka Min Banako e hoolohe i ka hihia a la Aupuui Kuikawa ku ia T.B. Walker, no ka hewa @@@@@@@@ hoopunee ia no@@ hou i heaialii manawa ahu. Ma ka la mehinei, na ulele iholekalii ma@ wahine i na aia @@@ 22 @@ Kikihu@ no nei me ka @@@ni pu o ko laua wiiu leo i ha @@@@@@@@@@@@@ kekalu a me he@@@@ lin @@@@ ka poe i akoakoa @@@@@@@@@@@@ hooluihe i ka @@@@ nepa a kei@ mau @@ ne. @@@@@ kein ulale ana. aole i @@@@@@@@ a makai. O ka heluna e na daia e malama ia ana no au lealea o ka la 1 ae nei o Inlai ke $2,500.He $1, 115 daia e hoolilo ia aku ana no na mea ai,  a ua lawa ia no ka heluua kanaka nui e akoakoa ne ana malailia nea ia ia. I ke aumoe o kela po aku nei, na uwa leo nui ae kekahi wahi wahine Norewai me kana ulili, ma Kawaiahao. O ke kumu, ua peku ia ka papa auwae o ua wa hi Nolewai la e kekahi wahie kauaka a kapakahi ka pilina me ka nihoniho. Ua hala aku ma kela aoao o ka make o Mrs. Hanakeola Kinmaka, ma kona wahi noho ma Kawaiahao i ka auwina la Poaouo nei, June 27. Ua haalele iho oia he mau keiki, ka ohana a me ka lehulehu o na hoa’loha mahepe nei. Aloha wale oia. Maikai na hana o ka Ahahui Paio ma ke ponei, a ua nui na hoa i akoakoa ae ma ia apaana hana. He mahalo makou i na hana maikai a pau elike me keia e malama mau ia nei ma Ema Hale e na opio nana i apana hana. Ua hopuia e ka makai ma ka po Poakahi nei, he elima mau Pake puhi opiuma. A ua, mahuka aku kekahi mau pake mai ka ike ana a ka makai. E holo wale no ke kolohe a ka la e loaa pono aku ai. wiwi ka niho o ka iole. Ma keia hoi ana aku a Komisina Blount no Amerika, e lawe pu aku ana oia me kekahi muu kope o Ka Lai Momi i mea hoikeike nana imua o ka Peresidena Kalivalana- Ua ae oluolu aku makou i kana noi mai ia makou no keia mea- O ka makon hoomaikai a nui i ka. Peresidena o Amerika Haipuia, me ke noi pu aku e ae mai i ka makou ulono ana no ko makou alii aloha e hoi hou maluna o ke Kalannii o Hawaii. Ma mahuna o ka Mokupea Amerika W. H. Talboi, he keiki opiopio nona na makahiki he ka. O kona moa o Keawaea, a o kona mauakane he Hawaii., nena ka @@@ @ Kaika. Ua haa lele oia ia Hawaii nei, he 30 makahiki ae nei i hala, maluna o kekahi Moku e hoio ana i Tahili. Ua noho ma malaila a mare wahine. O ka hua o ia mare ana, ua hoohua @@@ no oia eluna mau keki, elua kaikamahiae @ me ekel@ keikiha@. O keia KEawaea ka mea opiopio loa a ua uoho ma maluua o h@ Moku make ano KApena @@@@@@@@@@ ina @@@@ Ei@@@@@@@ mai @@@ kona makeahane o Kaika a me Maahina kona mahuahine, he 80 mao mahahikio ka makuakona @@@@@

 

 

Na Pohaku Nomi i Hookaau ia.

 

             Ma ka mokupuui o Madega@eka, aia he kanaka kalepa opio, a he ulakolako no hoi, aka, mahope iki mai, ua ano pau mai ka hilinai ia o ua kanaka la, a ano neo aku la no hoi oie. Nolaila, ma kekahi la mai mahope, ua komo aku la oia ilokoo ka rumi kahi a kona makuakane e noho mai ana, a kauoha @nai la e wehe ae ke keiki i kona aahu e komo ana. Wehe io ae la no hoi oia i kona kapa, a ku kohana aku la oia imua e kona makuakaue i na pohaku momi e lei ana ma kona ai, a ninau aku la oia i kana keiki: “Heaha kele man mea makou a-i au e lei la?” Pane mai la ke keiki. “O ka’u man pohaku momi makamae no ia.” “pau ae la.” Wahi a kona makuakane. “E komo hou iho oe i kou mau aahu.” Elua pule mahope wale iho, ua hoolaha aku la ke kanaka kalepa ma ka nupepa na mea a pau e pili ana i kana keiki, kaua huakai hele, a me kona hoi ana mai me na pohaku pu aku la no hoi ia i ka makemake ia e mare aku kana keiki ui opiopio me kekahi lede hanohano i kaulike ka nani me ko ua keiki la ana. He elua pule me ka hapa mahope wale mai, oiai ka elemakule e hele ana no ka hale leta, loaa iho la iaia kekahi leta mai kekahi keonimana mai, e noi mai ana iaia e hollauna aku me ia, a me kana kaikamahine. He oiaio, ma kekahi la ae, ua hiki io mai la no ua kauaka la me kana kaikamahine pu no me ia. I ka lai pono ana iho o na mea a pau, na kuka ia ka mare ana o ua mau opua nei mawaena o na makua, a ua holo io ae la ka mare ana o ua mau opio la a ua mare io ia lana me na ohaoha o ka hanoli. Mahope wale iho o keia man hiona hanoli, ua noho iho la @@ opio me ka hanoli nui no na lio lio lehulehu wale. Ma kekalii aluna ahiai@ o ke kupulou aia ua mau opio la mawaho o ka lanai o ka hale kakela nani, e hookaa @  ana, ua @ uku la ka l@@@@ i hana keani manar: “Pu, ke ho@@@mao nei au, na ho ilaha @ ko wahuah@@@ ho he mai @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ eieu: “Kahuhu: Aole ka hoi oe i hoomanao, i ka po no hoi o kana i mare ia ai la,  a ua loaa ak@@ no hoi oe i na mau pohaku @@@ mi ia.” “Ae, ua loaa io mai no ua @@@ po Pohaku Momi la. Mahalo au i kau noeau.—Ae, ua loaa io no.” Pau no ia mau huaolelo hop@ o ko makou hoi mai no ia maluna o Pipi—holo kaao.

 

            “Ke hea nei au i kou inoa @ ‘Indiana’!” wahi a Miss Miller i puana ae ai i kona, wa i pa-ki aku ai i-ka omole waina ma ka palekai o kekahi o na mokukaua o Amerika. I kela wa i hookuu malie ia iho ai oia iloko o ke kai mai ka pa kapili moku mai o Oramo no ka muliwai o Deleware. He nanaian maikai kona ke nana aku. Ua hoounaia he poe eneginia akamai no ke ana ana i wahi e hiki ai ke hoomoe mai i alanui hao mai Alaska ma ke kowa o Berina a hiki i Siberia, a ua hoi mai lakou me ka waiho pu ana mai lakou me ka waiho pu ana mai i ka lakou hoike. Ua anaia e lakou mai Vanekouwa a hiki i ka Lae Keikialii o Wale, ma Alska, Kokoke i Asia ma ke kowa o Berina. O ka mamao he 2,346 mile. O ka aeriga o na lilo no ka mile ua kohoia he $23,000. Ua manaoia e hoome@ia i alanui o 2,@75 mile mai Lae Hikina ma na kahakai o Siberia. O keia ke alanui pokole loa i manao ia e na kanaka o ka honua nei, he ulahele pokole loa hoi mai Amerika, Europa a me Asia. He ekolu @ausani paona dai@a mita i hoopahu ia ka moku heihei Vanahilo “Alva” i piholo ai mowaho o ka Hale Ipukuhui o Pollock Ripa @loko o Augate e ka makahiki i hala. Ua kauoha awiwi he aupuni i na ona e hoo@@awale koke ia ka moku poiu@ mai ke aiai @ana ma ia wahi. I kela wa nae a@ he kohola @@ haualuna lapuai lea @ k@@ an@ ma la wahi a i kona lohe @@@ ke @@@ ana a he damam@@@@ me ka hooan@ne ia ka moku ma hoomaka koke @@ la oia e puhi i ke loa ilu@@ no @@@@@@@ ma h@@@@ kena hah@@@@@ ku pu ae @@@@@@@@@. Ua ho ka @@@@@@@@@@ ana @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.