Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 12, 28 April 1896 — Ka Hoohui Aina Heaha ka Hawaii Lahui e Alualu nei. [ARTICLE]

Ka Hoohui Aina

Heaha ka Hawaii Lahui e Alualu nei.

O kekahi <> nn ninau ano īiui a kakon o Hawaii 'Jahui aiualu no»,110 koiiP h<ipena. mū hiki mai kona manaw.a no ka honmaikeike akoa he-> )iha aku la ko kiunuhaiia hoii a k ikou a pau e kn muia uei, <t imi i kahi i puka mai ai kela i.ianao i pahola ia mai ai imua o ko kakou alo o na kakoo o k<»ia He|»ubalika e ku m'i. ■ He kiahoaiiona moakaka me ka hoehowahewa oie imua o kakoii a pau. eia ke ku niiii nei kona mau hioliioiiii 111 ( k ka ae ole 0 ko kakou mau puuwai i ka paliola aku e hooko ia ko lakou inakemake nu» ko lakou luanao ponoi ilio, oia lioi kelioike 111 aopopo ae 1 ko iakou kah ua e ku 11 <*i. aole ia he uiau kulana no ka pomaikai o Hāwaii aupuni alii nie kona lahiiika. naka iioko o ka hoonianawan 11 i i kupaa ai 110 ha makahiki ekoiu i iiala hope ae nei. a oia ka kakou e ikemaka tiei i ka manao kupaa o ke iiioha aina i kanu ia ai ina ka j>u u wai o ke kana ka Ha waii uo kona aiua. a me keuia no--1 ho aupuni aiia. <) ka h uaoleio ll< M )HUI Ai N A. he iiuaolelo ia i iioao ia jnai e kann e ka poe na lakou keia h.ookahuli aiipuni kumu o Hawaii. a ka laliui Hawaii oi-aio e kupaa nei nie ka naue ole. ilo niea inakelu'wa ia kakou ke olelo ae. e ae iuai ana o Auieiikai ka lakou uoi īio ka hookoino i hookahi' hoku kaulele hon maluiia o ka pa|»ahoiki 4 lu>ku o koua hae lahui. oiai ,ka laiiui H;i xv aii oiaio o ka aina'o leu aiaioeloe nei uie ka inauae lokalii o ka hoole loa. iie kunuihana ia na kekahi poai o na iahni kuwalio i hajrai. a a ha;iwi ia mai na kokua ana e k»»kalii mana aupuni īue ke kue maojH>po loa i uh kui*

kalii lwaloha laliui. Nolailp mahina c> keia kahua kak(fu v hiki ai ko hoiko maopopo aku. aole na ke kanaka Hawaii ka uhaki i kona noho hoaloha ana me Amei'ika, aka, 11 a kanaiako ia ko Ame- [ rika inana kfriia moana e ha|a\vi jnai i na kokua ikeia RO- - puhalika Hawaii malalo .o ka mmiao ] kuhihewa. .oiau he okoa no ka manaooiaio maoli o ke kanaka Hawaii e ku nei iloko o keia la. Ke haawi nei makou i na leo o ka mahalo, no na olelo moakaka a setiutoa Balawiila i kamailio ai ma1660 o ia ahaolelō inehinei, no kela kumu hana o ka hoohui ahia, ua pane aku oia me ka hoike maopopo ana.i ke ano 10 maoli o kona kahua e Jui ,i)ei, he kumuhana ia i makemake ole ia e ka lahui Hawaii. He o ; makahiki o ko lakou alualu I ana uo ku hoohui aina me \ Amei'ika, he ekolu. makahiki : ka manawa a na kaiiaka Hawaii i huli ole aku ai no ka lakoii niau koi e kokua ī ke- ; la kumuhanu, a ina no ka eo- 1 iio makahiki ma keia mua. ak a e lioao ai malalo o ia noi 0 ka hoohui aiaa, aole no o | Amerika e ae mai ana inamu- ' li o ke kupaa me ka lokahi ! like maoli o na kanaka Hrii'waii, a nolaila, heaha hou ae i ka-"nioii hiki ia lakr»u ke hana a ; I- ■■ | | linoko no ku hl© ana oia olelo hooj hui aiiia, oia kr alakai e loaa ai ia | Hawaii ka noho'na oluohi iloko o | ka uialulua ine ka lokahi like ma- | lal :> o ka mana hooluln o ke kanarwai. I O ka laliui kanaka Ilawaii, o lni kou niaoli no na ewe hanau o ka āi- : n;i. a iu> lakou kr kaumaha i [»ajai ];ala ia nia kona moolelo i»iii laliui. 0 lakou maoli no nu p iuliana no ; ka lioomau ia ana oia kulana o ka ; noho-'Mia pili lahni īnnluna o kona j pupu}»u hyle ponoi ilio, (ia ka mea ! hiki 010 ke ho(»ic ia no ka ]x>e e nuinaoiuo inai ana no kona wa i kuI kuiu mua loa ia ai i kinohi. He kam.'lima mak.'ihiki i liala av nei, muialeo ka puuwi i nluolu <» na inana aupuni lahui o Heritania Nui, Kaiani a hu' A nu-nku Huipuia, hookumo ia akn ka p.u'uina o lia- ; waii n;vi ih ko o ka i:oho'ua ohiiua' 1 ; ' mo na mana iahui v ao o ko no nei ; u pela <• ku 10-i iloko o k<ia , la malalo oia a»'hk v O koua liiohoalīi. koua ha«*. a uie 1 ko».;\ kuin|ukAnawai. ua ae ia e ke* [ V.i mau mina lahui mu *koliv ma-

Juna o ka papaliele o ka olelo moakaka me ka pov7<'liiwehi olp, a «M* j kanaka hupo no e ike liona iho» oi&. hoi na olelo i hoepaa mua ia — 1 aole loa e hiki ke hoihoi hou ia iloko o ikona kulana auptrni mua i \u~ kulu iaai i kinohi niai ke au mai 0 Kamehaniehar ī me kana mau kaua imi eomaikaī no ke hoohui ana i keia paeaina i hookahi. ' Ma}ia oaha o olelo ia mai kakou r he haaa: no ke kuhihewa ka hapai ana ia Hawaii ama ma ka paipa like oka nOho'ha kuokoa no kona pono iho i ka itoakahiki 1848, aa lifee oia iue na maoa auponi eae o ka honua uw ma kanoholahui ana malalo ok« kanawai; a uiaha o plele hou ia mai na kakou, o ka hookahuli ia ana o ke kumukana. wai i apono ole ia e ke kanaka Hawaii ika 1887, a me ka hookahuli ia ana o koiia Nohoalii i ka 189S, he kuhihewa ia i huli ole ai na kanaka e kokua i kela; Ke»ubalika e ku nei. Ina_be' mau kumu hiki keia ia kakou a }> vu! ke hooiaio aku, aol« keia «»?-■ •; nikao o ke kuliihewa oko leakon kupnu malalo o ke aloha i ka ainu iianau, no ka loea, ua kukala a hoouka ia lie kaua o na kanaka Hawaii we k€la ninau liookahi i krla makahiki i hala, a aole , i hooko ia ko lakou imakemake no i'iaano aununi nialalo o ka hoomalu a kekahi al.i hanau o ka aina, ala- ; ila, ua hiki loa ke knpa ia keia ano aapuni e ku nei īloko okeia la, aole ! keia he Kep\ibjiJika i hooholo loka--Ihi ia ena makaainana ponoi o ka i lepo o Hawaii, na iakou ka mana | hana kanawai e loaa alka maluhia j maluna o na mea a pau, K puka pu mai aua he mau olelo hiki ole ke kanalua ia, ina aia he i mau poe iloko o ko Amerika mana ! haua kanawai e kamailio mai, ao ] e 11e kuleana no kokahi mau mana e ae c leomo mai īloko o keia hooponopo no pili lahui ana o Hawaii. Hemea oiaio, aole na ka lahui Hav.'aii keia ano aupuni e ku nei i kukulu, aka, ua kekahi auo lahui e ae nnlalo o ke komohewa ana o kona mana koa e haawi i na k< kua t kela poo kanaka, oiai. aole no la- | kou he kuua ponoi no keia aina ! Malalo o ki ia kumu. be ninflu hooh' wahewa ole na kekahi ke ninau ! i kona hoaloha, aole ka lahui Hawaii ponoi o ka aina e haawi nei na Ina i ke ku m;\u o ka Kepuhalika, oiai ua kupaa lakou me ka lokahi e loaa maopop \ i aupuni ahi ko iakou ma'alo o * " tka hoomaiu ana a kekahi ahi haj nau oka aina, a oia; ko lakou ma- | kemake iī»ko o najmakahi£i ekolu o ka hookahuli aopuni e kupaa nei a hiki i Koia la n»e ka luli %le o ko lakou ma lao iloko oia munawa lorhi o ka noho «ia oh»eha. Nolaila, o ko kup;aa n»e ka lokahi like i hipuu paa ia ai ka Uhui Hawaii iloko o ka uiaoao like o ka lokahi, oia ke ola mau loii.a ka nohwia oiaio o k* lahiu H|[w,*ii n#-

hook&hi mai nialunn 6ka jiohoaHl a bifei i kona mana lahui iioko qj ka poholima o kona t mati makaa%u»a« . eia i&kouapau ke j£Up&s nei ina- i lvna o iia kaola i .kau/oe I0& I ia i kkiehi ee na ii>ana auouni 0 | Ben'titrvia Nui? FaTani me AmerikA. ; He mea makehewa loa ia kakou ke olelo ae. e loaa siw ia kakou hē pono e like me ia i kakulu mua ia al *. 1 1 kinohi. no ka mea ekolu makahiki i hala ae neikaikemaka ia ! ana oia n*9&. aua hoopaa ia he le- - hulehu o ko Hawaii lahui maa hoaloha oiaio iloko qua halepoahao, ; mamuli o ko lakeu ae ole » koma pu a «uamō i tee koikoi ona hana * ; pakaha limanui i hooko ia e ka ao~ ao aupuoj, oiai lak®Q e hakiku £aa t na kolaana a pau q ka hnna kauawai iioko o ko lakou mau lima ponoi iho. Ua hoole na kanaka Hawaii ponoi oka āina 1 keia mauau hoopahele 110 ke komo iloko 0 na haawiaa kupilikii o ke kaumaha a pefo.lakou i ku ooau ai me hooka hi »ucwai ahi ki iīoko o keia ho- ~ ra. i ka wa hope loa e akaka pono ka hopeaa e ukali mai nei maliope 0 Hawaii ai'.puni alii. Eia kekahi o na otelo hoakakai hoopuka ia e ; Mr L.\Ties maluna o ko kakou niuau iahiu ma ke kulanakauhale 0 Wakinekona. O kekahi » na kumuhana e hapsi ia nei i kei.i manawa, oia no na ** elelo i hoopuka la me ka waieleele 0 ka inika e oilelo āiia, ua kuieaaa na koi hoohui aina o Hawaii ia Amenka, no ka uiea, he mau poe inoa kela i kakauinor. no ka kakoo a malama 1 ke kuiuukanawai me ke pa-le i ka hanohano o *kona haa lanui, He oiaio. oke kumu oka aoao hookahuli Jaupnni i kipaKu ai Ika Moiwahine. ua wailjo aku ke Aupnni Kuikawa i kana papa hoike iinua oka mana aupuni Amehka ma AV T akinekona tue na oielo kohu • ole—' f ua hoao iho ka Moiwahine e uhaki i kana hoohiki ma ke kapae ana i keia kumukan&wai e ku nei. Uu hoao i<> n<> ka moiwahinee liana pela, mamuli o na leo koi o kona lahui |»on<>i maina mai a puni ka aiha holookoa, malalo o ia kumu oia i hoao ai v hana pela. Aole makou ii hana iki pela, koe kolakou uhaki. maoli ana 110 i ke kumukanawai uia ke ki|>aku anai ka moiwahine, me kekou ole ia ana om inea liauohano maluna o KaiuUni oia kona pani no ka nohoalii. Ua hooko ia keiahana uhaki k«* nawai a pan, e kipaku ana 1 ko Hawaii lahui kuleana oiaio maluna 0 ka nohoalii nte ka hoike "ole aku a me ke kuka ole aku ia pono Kuleana iloko 0 kapoholima o ka lAhui Hawaii. ka poe n* lakou ka lepo a me ba aiua e kupaa nei a hiki ilo- • ko 0 keia la. | Ua hoike ae o Sen*toa Balauina imua e ka aha senate inehinei, aole loa e ae na kanaka Hawnii i keia kumuhana o ka hoohui ama« a he moa ole no hoi iua no e hoopanee ia aua he ekoiu makiiniki hou i koe, e ike ana ao ka Poli4e* kela