Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 8, 22 ʻApelila 1896 — Page 4
| This text was transcribed by: | Judy Vierra |
| This work is dedicated to: | Ernest Vierra |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
No Keaha i Hanaia ai?
Maloko o kakahi man Halekuai, mole hoi he haawiia i na kanaka maoli na hookipa ana elike me na hoa kuoi haole. He hewa loa keia. Ua hookaika loa makou e hookipa i na hoa kuai Hawaii ma na ano a pau e like me ia i hoohanaia i na haole. Cia ka mea pono. Ua like no ka maikai o kau kala. Ua kuluma keia manao iwaena o na kanaka, aole hoi he loaa ia lakou na mea kuae elike me ia i na haole. Malia paha he oiaio keia. He hapakue no keike o kekahi poe kalepa i hana ai i keia mea. Aole o makou manao, a aole loa no hoi mamua i manao, na mea pomaikai ka hahai ana i kekahi ano hana elike me ia. Ua kaena iho makou, i ke ano o ka makou mau mea kuai. O keia hoi kakahi o na mea koikoi loa e pili ana i ka oihana kalepa laaa laaaau. E hoopaakiki ana makou e loaa ka mea maikai i na manawa a pau, mahope mai na mea e ae.
OKA UKU ANA IKE KUMUKUAI
I kakau ia ma ka omole a ope paka he mea mau ia no na makahiki i @ a hiki wale i ko makou komo ana mai i ke kahua kalepa. O ko makou makemake e lilo i oihana kaepa nui ka @ nui ka makou. Ua hiki wale no ia makou ke hooko i keia, aole na kekahi alanui e ae, mawaho o ke kuai emi ana manua e na halekuai @. O keia ka makou e hana nei. @ ka makou mau kumukuai e kuai @ e kamoe ana mai ka 10 pa hane@ a ke 30 pa haneri ka emi iho mahalo o ka na halekuai e ae. E haawi ma makou i na hoakuai dala kuike @ 10 pa haneri o ka lakou mau kua ma i niki i ke 50 keneta a pii akui. He hoomakaulii nui keia. Aole maloa i manao ua ike ka nui kanaka Hawaii i keia hoemi a makou, oiai aole makou i hoike akea aku i keia @ mamua ma ka olelo Hawaii.
NA HAAWINA LAAU LAPAAU
E ma’i ana i kekahi manawa? A e @ ana hoi i ke Kauka. E haawi @ mai ana ke Kauka i kekahi palapala o ke ano o na laau. E lawe mai i ua palapala ‘la ia makou e hoopuka aku. E pomaikai ana oe a e kuhikuhi aku ana makou ia oe i ke kumu. Ma na kulanakauhale e ae he hana maa mau ka haawi ana i ke kauka i kekahi uku komisina. He mea oiaio, o oe ana ka mea nana e uku keia uku kaulele. Aole o makou ae e uku i kekalu kauka i keia aku kaulele. E kaki ana makou i na uku kupono, e hoohana ana i na laau lapaau maikai loa, i hoomakaukau ia e ka poe akamai loa i ka loaa ana i na laau lapaau. He mea @ ke Kauka a oukou i hele ai, e @ ma i ka palapala o ka laau ia makou, a na makou e hana aku. Ina a hoopaakiki mai ana e hele oe i ke@ halekuai laau e ae e hiliuai iho @ keia kekahi o na “Kauka uku pa @” a e uku kaulele hou iho ana @ he 50 keneta a peia aku.
Ua ao aku la makou ia oe. E @hana ma ia ao ana. No kou @ ia mau hoaka ana a no ma @ pu iho hoi.
HUIKUAULAAU LAPAAU
HOBRON.
KA HUI LAAU HOEMI
KUMUKUAI
Olelo Hoolaha
NA MAKAMAKA HAWAII
Mamuli o ka pomaikai nui i loaa mai ia’u ma ko’u hanau hou ana i ke keiki, mahope o iwakalua makahiki o ka noho pa ana, ua ulu ae ko’u manao e koike aku i ke kumu o keia pomaikai o keia mau la, penei: He iwaka luakumamalua ko’u mau makahiki hanau iho la ka’u hiapo, aole nae i ola ke keiki. Mai ia wa mai, no ewalu makahiki, e noho mau ana ka ehaeha o ko’u kino,--e nanahu ana ka opu e aaki ana ke kikala, a e loli ano e ana ka wa mai o na wahine, me ka heleiki ana mai o ka wai. No keia kumu ua hele au ia
Kauka Akina Alanui
Hotele Helu 317.
a ua lapaau ia au o ia, a ua hoi hou mai ko’u ola kino maikai, me ka like o ka manawa mai wahine a me ke ku pono hoi. Mahope o kana lapaau ana ua hoowaiwai ia mai ia ko’u puhaka ua a loaa ia’u kekahi keiki kane maikai me ka’u kane mare. Nolaila, ua nui ko’u mahalo ia Kauka Akina, a ke paipai aku nei au i na wahine a pau i poino e like me ko’u noho ana mua, e hele ia KAUKA AKINA, ma ALANUI HOTELE e pili la me Kepahoni, HELU 317, a e hoopau ia no ko lakou pilikia me ka lohi ole a e pomaikai koke no hoi lakou i ka hua hooulu e like me ke kauoha ma ka Buke Hemolele, e hoolaupai i ka honua me ke kanaka, wau no. ko oukou makamaka aloha.
MARY KAM CHUNG,
Alanui Maunakea, Honolulu Mar. 19’
march 19m—3
WAIU MAIKAI
a oukou i makemake i ka waiu maemae, waiu momona, waiu hou, a waiu ono, a i waiu i oi aku i ko ka niu haohao, e lawe oukou i ka waiu mai ke kaa waiu o
---“KIPAHULU DAIRY”---
o ka apana o Waikiki. E hoolawa ana hoi keia wahi Uwi-Waiu ia Honolulu a me Waikiki me ka waiu a ka o ka maikai a me ka pa’ipa’ ole ia me ka wai elike me kekahi poe lawe waiu e aku.
Ua hanai ia na kumulau bipi laha ole, uwi waiu ia, iloko o ka hale me na mea ai kuhikuhinia a ono hoi, elike me ka manu SORGHUM a me HUA-PALAOA a e inu ana hoi i ka wai maemae lua ole o ka panawa wai aniani. Ma keia ua alo ia na kumu a pau o ka ma’i e ino ai ka waiu mai na ai hamu o ke kula a me na wai inu olepolepo kumau. Aole he pilikia e hopohopo ia ai ma o Kipahulu Dairy, o ke Koreia a ma’i e ae paha.
Eia ke hanaia nei ka WAIU BATA, ke hanaia nei ka moa, ka palehu, ka hua moa, a o keia mau mea a pau e loaa ana me ka maemae a me ka hou loa. A he wa pokole e loaa aku no he puaa ililii o na ano maikai loa.
Na na opio Hawaii Ponoi e hookele a e malama nei keia wahi ha nai holoholona i kapaia ke “Kipahulu Farm,” a ke nonoi aku nei lakou i na kuai ana o ko lakou mau hoakanaka o ke one o wi hookahi, e kuai mai me lakou, o “Kipa he wa anei ke aloha i ka ilio.”
Na Joe Richards e kalaiwa nei ke kaa lawe-waiu, e kiai oukou iaia e kiai i kana waiu, a e lilo ana no ia he mea e ola maikai ai o na opio, a e ikaika ai hoi ke oukou mau kino me ka holo pono o ko lakou mau noonoo ana.
HENRY F. POOR.
W. M. BUSH
Kipahulu Farm. Sept. 30, 1895
sept. 30 6mdly.
Laau Bama Kunu
---A---
LOGAN ,
No na Mai Kunu.
No na Ma’i Hano.
Na Mai Punia’
etc., etc., etc.
He laau hope ole keia no na Keik opio a me na kanaka makua.
I hoomakaukau waie ia no e.
BENSON, SMITH & CO.,
jun. 10 tfd
C.E Williams & Son
Helu 611 : Al. Moi
Mauka mal o ka pa Kuai Papa o Lui me Kuke.
Na mea kuai ma na
LAKO HALE a me na Moe
O na ano a pau ma na
KUMUKUAI HAAHAA LOA.
Na Mea Hana Pahu Kupapau a me Ialoa.
Na P hu Kupapau hookomo ia mai iloko nei o ka aina, i oi ae ka nani mamua o na pahu kupapau hanaia maanei no ka $3.00 a pi aku iluna.
Kaa Kupapau no ka hoolimalima a o ka oi aku o ka nani ma keia kuni ma keia kulanakauhale no ka $5.
Na He Kupapau a me na Kia Hoomanao.
Telepone 179.
jun12tfd.
KAUKA YONG
Kam Pung
APANA.
Helu 306 Alanui Hotele.
KAUKALOEA O KAA NAPUA
Ua hiki @ hoola ia kela a me keia an ma’i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii. O na ma’i ha-no na hiki loa ia ke hoolaia, na mai Akemama a me na mai Puuwai a mei ano mai no a pau. Pela no hoi na ma’i lele, Korela, Hebera, fiva lonalona, lepera Maialii ke oki a me ka ho ola ana, pau pu me na koko ino. Ua hiki i ka’u laau ke hoohemo keiki i ka wa nahunahu me ke poino ole. He laau no kekahi no ka hooponopono hou ana i ka waihona keiki ai ka wa e inu ai i keia laau me ka malama loa i ka rula e loaa no he keiki i ka poe loaa ole he keiki mamua aku.
E Nane mai i Ike Maka
He pomaikai nui keia no na makamaka hoonele ia me keia haawina makamae. E hauoli no au keike aku i na makamaka o kipa mai ana o kuka pu me a’u ma na ano a pai o pili ana ka’u oihana.
KAUKA YONG KA@ PUNG.
J. @ 194.1y
HE OLA KA MAI
--- I NA ---
Laau Lapaau a Sequah!
He Nui na Hawaii Ola ka Lumakeke.
He Hoike Maikai Keia.
Aole hoi kekahi laau lapaau i hookomoia mai ma Hawaii nei i kaulana koke i ke ola o na ma’i elike me ka laau lapaau a Sequah.
He nui o oukou i ikemaka i ke ola o ka poe i lapaau ia maluna o ke kaa Kariota o Sequah ma Honolulu nei. Ua kokua ia ka poe i hiki ole ke hele pono i ka pii ana aku iluna o ke kaa. Ua iho mai hoi lakou mai ke kaa iho ua ola ko lakou Lumakeke.
He nui na hoike waha i hoike ae i ko lakou ola. Ua hele pololei mai ka lakou hooiaio mai ka puuwai mai. Ua kupono loa no ka hauoli ana o ka poe i hoolaia mamuli o ka laau lapaau a Sequah, oiai he ma’i paakiki a ola ole hoi ka Lumakeke, e mahalo ana i ka laau i ola ai lakou.
A eia nae, he poe no kekahi aole ana e manao ana he oiaio! E ehaeha ana lakou, oiai kekahi poe lehulehu ua hoolaia elike ai me lakou, me ka hiki wale no ke loaa keia laau e ola ai.
E hamoia ka
AILA HAMO A SEQUAH
malama poho a kahi e eha ana a komo pono ka laau. E komo ana ka aila ma na maka o ka ili a hiki loa i kahi o ka pilikia.
He mea kupono no hoi e ai i ka laau maloko. O keia ka laau nana e hoomaemae ia loko o ke kine mai na mea maikai ole. He kupono e nu ia ka laau
HOOLA A SEQUAH
i ka wa e hamoia ana o ka Aila Hamo a Sequah. O keia ka mee a pohala koke ae ai o ka ma’i.
O ka olelo a ka poe i ikemaka, ha mea hookoikoi ia.
Honolulu, Mei, 1895.
Dr. Sequah
ALOHA OE:--Ua lilo he mea oluolu ia’u e hoike aku i ko’u ike ma ka aoao o kau mau laau waiwai nui. Iloko o na pilikia o ka malama o Ianuari i hala, ua hele hoi au iloko o ka wa ua, a ua loohia ia hoi au i ka Lumakeke pehu. Ua pilikia ia ko’u kino. Ua eha ia au a puni a ua upehupehu hoi. Ua hoao au i kau laau inu a me hamo. Aole i emo ua pau ka ehaeha, ua nalowale ka pehu, a aole i loihi ua hiki ia’u ke hele mao a maanei. Ke makemake nui nei au e hoao ka mea i loaa i ka ma’i Lumakeke i kau mau laau lapaau. Ua ola au i ua maa laau la a e ola aku ana no kekahi poe e aku.
LOUIS BERNDT.
Heahe ae la ka makou e olelo aku ai, koe wale no, ka i aku, e hoao oukou, e ka poe i ma’i ia. Aia no ma ka omole na kuhikuhi piha ma ka olelo Hawaii.
KUMUKU AI HOOKAHI DALA.
Aia wale no o kuai ia ai ma ka Hale Laau o ka.