Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 8, 22 ʻApelila 1896 — Page 1

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

PUA MIULANA

Auhea wale oe e ka pua ohai

Ilaila wai ike i ka nani

Ka nohea a’u i kaena ai

Aohe hea i like me oe

Akamai i ka imi na o ka pono

Kea mai nei Kaimana Hila

@@ pili no Kaalawai

I alawa iho au o Kaunakea

Kela wai kaulana o ka aina

O ka lele mai a ke ao maluna

Me ha la o kuu aloha kekahi

Haina ia mai ana ka puana

E ono pua lawa kuu lei

Eia mai au kinai pi’i

Ke kapa hau o Maunaaihi

Hiki mai ka halia i o’u nei

Me he la e i mai ana

Auhea kuu lei Roselani

Lana mai kou manao

Na’u oe a mau loa

A hiki i ka pua aneane

Kaina ia mai ana ka puana

Eono pua lawa kuu lei

Hakuia e J.W. Waimapunapuna

BEDERA,

Ke Keikialii o Peresia;

-ME-

GURANEA,

kE kAIKAMAHINEALII O SUMATERA.

-----

Ka Nohoalii o ke Kaikialii Opio i kukulu ia maluna iho o ka ikaika o Hookahi-haneri Wahine;

Ka Olelo Hoohiki i ulaki ia mamuli o ke Aloha Wahine.

-----

I ka makaukau ana o na mea a pau ua ku ae ka moi no ka hele aku ma ka aoao o ka papaaina me ka pane ana iho i keia mau olelo:

            “O ka manawa keia o ka ai e ka Modame a e oluolu e e lawe oe i ke poo elua o ka papaaina me ke kanaka nana e rula nei na okanan aina holookoa o Inia.”

            Ua ku like ae la na mea kino elua a komo no ka rumi paina kahi e ku ana o kekahi pakaukau loihi i luuluu i na mea-ai ono ke kalo iholena me ka paakai.  noho like iho la laula ma ia wahi a hoolala i ka manawa paina awakea me ka puai leo ole mawaena o laua.

            Ua haawi aku ka moi i na anoai kamailio lehulehu pili kuloko e ninau ana i kona inoa kona aina nanau kona nanaina kamahao mai kekahi ohana kiekie mai a e  noi aku ana iaia e oluolu oia i hoopu-a iki mai i kona leo waiolu o ke ohohia no ka hoolawa like ana ia laua iho e hipuu paa loa ia iloko o ka berita o ke aloha hemo ole imua i na ano kikiao makani ikaika a pau.  O ka luai leo ole mai ka wahine opio mai oia ke kumuhana ano nui e hoouluku nei i ka moomoo aloha o ka wahine o ka moi, a hoopuka ae la oia iaia iho i keia mau olelo me ka lea mama,-

            “He wahine pepeiao kuli anei oia mai kona hanau ia ana mai?  E ae anei ka Mana Lani Kiekie i hoohua mai i kekahi wahine ui opio a e uhai na kina’una’u o ka ma’i pepeiao-kuli maluna ona e like keia wahine?  Aloe o’u manaoio ua hiki ke hooko a hana ia kekahi mea like maluna oia mea kino e like me ka haawina i haawi ia maluna o keia kaikamahine opio, ina oia ka manao hiki ke koho.  O ka mea apiki loa ke haawi ia ka olelo hoohol hope ona he papaiao kuli io oia he hiki no  iaia ke lohe i ka’u mau olelo a pau e kamailio aku.  aka, o kona puai leo ana mai iaia mai”.

NIAGARA;

Ka Wailele kaulana loa o ke Ao nei.

-----

Moolelo Kupanaha Hoopakele i kekahi mau Hikini

-----

Maluna aku o ka wailele e kahe nei a iwaenakona hoi a ka muliwai e ku ana ka mokupuni Garena o 900 kapuai kona loa imua pono o na muliwai a pau e kahe mai ana mai na lokowai nui ehu mai o Superioa, Mikikana, Hurona a me Erie.

            O ka wai e kahe nei mai na muliwai lehulehu aku ma ke alahele hookahi no ka mokupuni aia kona kahe ana ma ke ano maluhia aleale ole no kekahi mai mile loihi mamua o ka hiki ana mai i ka mokupuni.  Aka i ka wanae o ka wai e kaalo ai ma na aoao elua o ka mokupuni oia ke kahoaka-kii kupanaha loa e ike ia ai ke ko-amino ana o kona ikaika he ikaika huki ole i ke kupaa o kekahi mea ole i ke kupaa i kekahi mea kina ola me na wawae ke hoao oia ma na aoao o ka mokupuni, oiai ka wai e amino ana me ka ikaika kupanaha loa e hiki ole ai i kakahi ukana nui ke paa.  ina he mau kanaka na poe makemake hoao e ikemaka i ko lakou ikaika huki ma ka huki ia ukana e pae ma kekahi aoao o ka honua aina.

            Ma keia wahi o ke amino e holo awiwi nei ka wai oia ka mea hiki ke olelo ae me ka hoohewahewa ole ua like ka helehelena kahe o ka wai a hiki i ka haule ana ilalo o ka lunawai nui akea e like me kekahi lole keokeo aai ke nana aku.  O ka mea oi loa o ke kamahao i ka maka kanaka ke ike aku.  oia no kahi o ka wai e lele nai ai iluna i ke kiekiena kiekie. ua like me kekahi punohu a wahi kuakea o owaka mai ana kona ahi iloko o ka pouli keokeo lele mai la ka wai me ka ikaika launa ole e owili ana i ke akea i ka wai nui i lele mai i ka wa hookahi ua like me hookahi wai i omilo ia iloko i kekahi ha wai mai ke kulana kahe akea a i ke kulana kahe aweawe mau laila aku haule hou ilalo o ke kiekiena no ka luawai nui me he hoohaki papa-wai la e lele ana i ka wa hookahi.

( Apopo ike i ka waianuenue.)

-----

WEHEWEHE MOEUHANE.

-----

            No ka ohe oia ka pahuhae i pulelo ae ai ka hae kalaunu o ka ohe he mea oi iloko ona ke naha nolaila aia no he mea oi aku e pili ana i ke kalaunu no ka mea ke hoike nei o Mamalahoa he wahi la no nu pio e lanakila ai ke holo ilaila a pela e ike ia nei ka hae kalaunu i ka pulelo ana ae ilaila.  No laila o Mamalahoa ko ke kalaunu heiau kahi ana e haawi ai i kana mau huapule.

            No laila o na mamala liilii a pau o na manao o ka lalii ua houluniu mai la oia a hikiikii iho la iloko ona e koho oia i ka aoao ana i ike ai he pono a e koho ana paha a me he la o kona aoao mau loa aku paha ia.

            He mea pono ke nana ia’o Mamalahoa kahi i haule ai ka hae ka hae kalaunu. O Mamalahoa he aina keia i olelo ia.  O na pio a pau e hole ana a komo iloko o keia aine i loaa ana ia lakou ka lanakila.  O keia iho la kahi i kai ai o ka hae kalaunu a o ka Halealoo hoi aia iluna o ka heiau kahi o ke kanaka e kau ia ai i ka Lele oia o Kukoae.

            Nolaila, i ka nana ana i ke kahua i ka hae kalaunu i kau ai aia i kahi o ka palekana: o ka pahuhae mae ka mea ano e no ka mea he ohe oia.  A nolaila o ka ohe ina ia e naha ae ana aia he oi iloko ona.

Apopo no.