Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 5, 17 ʻApelila 1896 — Page 3
| This text was transcribed by: | Maryann Acker |
| This work is dedicated to: | Jess Benson |
KA LEO O KA LAHUi.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Hiolo ia ai ka Paalii. Ua hai ia mai makou e kekahi mau poe hiki ke hilinai ia e ku ana kekahi heluna o na poe wahine haole mikanele mawaho iho o ka Hale Leta no ke kali leta, ua lawe ia aku ka lono mua loa o ka wawahi ia o ka Paalii ma ke kauoha a ka papa Kuhina o Kakina, oia ka lakou i hooho ae ai me na leo o ka hauoli i keia mau huaolelo:
“E hoomaikai ia ka Haku! O ke aupuni Hawaii, e lilo aku ana ia malalo o ko kakou malu ma keia hope aku.”
Hoike a. S. Paka,
Ke Poo o ka Aha Kuhina i
ianuari 17, 1893.
N. O ka ninau hoohui aina, aole paha ia he ninau i waiho ia aku imua o ka hale ahaolelo ma ke noi a ka lahui Hawaii?
H. Aole, he kue loa na kanaka Hawaii ia kumuhana, koe wale no ka hana kuikahi me Amerika ma o kekehi man pomaikai e hiki ana ke loaa.
O ka mua loa o na hana nana i hooulu keia kuoe, oia no ka bila opiuma, ka elua, oia ka bila lotere; a o ka ekolu, oia ka hoao ana o ka Moiwahine e kukala mai i kumukanawai hou i ka Poaono, ianuari 14, 1893.
N. O keia iho la na kumu nui o ke ala ana o ka haunaele?
H. Ae; a ua hiki ke hooiaio ia aku, mamuli o ko lakou hiki ole ana ae i ka la hookuu ahaolelo i ka Poaono.
(Ma keia wahi o Samuel Paka i waiho aku ai ia Comi Baraunu he palapala i kakau inoa ia e Loio Kuhina A. P. Peterson. No ke ahiahi Sabati mamua ae o ka la i ulu ai ka haunaelo. Ma ke kipa ana aku o ka elele mikanele L. A. Kakina a me Kuhina Kalaiaina Kolopana ma kona wahi noho. A hoike aku la i na hana malu e hoomakaukau ia nei e ka aoao hoomaemae ma o kela Komit@ 13, a me ka ae mua ana mai o Kuhina Kivini e hoolele ia mai na pualikoa Amerika no ka hoopakele i ka lakon hana ku kanawai.)
Eia no olelo o na loia la i waiho ia aku imua o ke Kominina Amerika no kela halawai malu, a na hoopuiwa nui ia kona manao.
(NA LETA.)
Sabati, Jan. 15, 1893.
Hora 6:30 ahiahi. Ua kipa mai la ma ko’u home o Mr. L. A. Kakina me ko makou hoa Kuhina J. F. Kolopana. Ua pane mai la ka inoa mua. He makemake kone e launa kamailio pu me au, a ua ae aku au i kona manao.
Wahi ana i pane mai ai, uamalama ae la na Komisina 13 he halawai i ka po Poaono (oia ka la hookuu ahaolelo), a na hoopuka lakou i ko lakou manao lokahi, he mea pono e hoopau ia ka Moiwahine mai ka noho alii aku, a kukulu i aupuni kuikawu.
Wahi hou a L. A. Kakina i pane mai ai ia’u, e hoolele mai ana o Kuhina Kivini i ka mana pualikoa Amerika o ka mokukaua Bosetona iuka nei o ka aina. no ke kokua i ka poe hoohaunaele, ma ka hookahuli ana i ke aupuni. Ua hoopaa muamai no o Kivini i na olelo, ina e kukala ia ko lakou aupuni kuikawa maloko o kekahi hale e ae o keia kulanakauhale, e ike koke mai no oia ia lakou, oia ke aupuni o na makaainana e noho nei ma Hawaii.
Mahope o keia hoomaikeike ana mai a Kakina, ua noi mai la oia ia’u me Kuhina Kolopana, e ae aku maua i kona manao ma ka aoao o kela papa Komite 13, na maua e kakau i ka
palapala noi ia Kivini ma ko maua inoa, e haawi mai i na kokua ana no ke kukala ana ia aupuni hou e kulai i ka Moiwahine. Ma keia kumu i hoopuka aku ai maua i ka manao hope loa—Aolemaua e hana pela.
- P. Peterson,
Kekahi Hoa o ka Papa Kuina.
E holo ana maluna o ke kaa kuilalua kekahi iapana me kana wahine ma ke ahiahi sabati i hala ma Lihue. ua paiwa ae la ko laua lio i ka holo pupule ana ae a kekahi kamalii Geremania iwaho o ke alanui, ua hulipu ke kaa, a kiola like ia laua me ka loaa o na eha kukonukonu i ka wahine, mamuli o ka hookui ana o kona poo me ka pohaku kae alanui. Ua hopu ia kela poe kamalii, a ua ae ua makua e uku i na @ lapaau kauka o ka wahine.
O ka poe makemake ana i @. @ @ Hawaii, o hoo@@@@@
….APERILA….
| Sabati……………………… |
| 5 | 12 | 19 | 26 |
| Poakahi……………………. |
| 6 | 13 | 20 | 27 |
| Poalua……………………... |
| 7 | 14 | 21 | 28 |
| Poakolu……………………. | 1 | 8 | 15 | 22 | 29 |
| Poaha……………………… | 2 | 9 | 16 | 23 | 30 |
| Poahma……………………. | 2 | 10 | 17 | 24 | .. |
| Poaono…………………….. | 4 | 11 | 18 | 25 | .. |
NU HOU KULOKO
Apopo e waiho ai ae ai anua o ka hale ka bila kanawai Sabati, no ka pomaikai o na poe i kakau ino palua ihe nei.
I keia Poakole ae e haalele ai ka mokukaua Peteralia i keia awa no Kapalakiko.
Iloko o ka ahaalelo i ka Poalua nei, ua hooholo ia ka baila auhau ma kona heluhelu elaa ana, me ka hoakaka i ka nui no na makaliki a ke kanaka e uku ai no na auhau kino alunui me kula, mawaena no ia o na makahiki he 20 a me ke 60.
Ua hoopalau aenei o J. S. Walker opio, keiki a kekahi o na hoaloha kahiko o Hawaii nei, oia o J. S. Walker, ka Luna Hooiaio i ke au Moi, he Kuhina Waiwai, a he Peresidena no ka Ahaolelo no kekahi mau Kau; me ke kaikamahine mua a W. H. Konuwela o Waikapu, Maui. Ua holo aku ua kaikamahine opio la no Kapalakiko i ka la inehinei ma ka Auseteralia, a hulihoi mai iloko o eono pule, alaila o ko laua noho pu no ia iloko o ka berita maemae o ka mare.
Ua hala aku o Luna Nui Price o ka hui keaka Hawaii i Kapalakiko ma ka auseteralia, no ka hoao ana e loaa hou mai kekahi poe keaka.
E haawi papaaina manawalea ana o T. H. Davis i na keikikula o ka hoomana elna o ka halepule Enelani Sana Anaru i ka la apopo ma ka apana o Ewa.
O ka hele kahea pauahi ka hiko o kakou, ua pau aenei ia mau pono, a ua pani ia aku e ke oeoe o ka Halekukui Uwi la o Honolulu nei. He heailona keia no ka holomau.
V. V. Akepoka, aia no oia ma Kapalakiko, a ke ano oluolu ae ka mai mana oia i hoomailo i kekahi manawa loihi i hala aenei. C. W. Akepoka, ke hoomau la no oia i ka oihana loio ma ia kihinakauhale nani.
Ua hala o Milikaa Moi ma ke la aoao mau o ka @ i keia kakahiaka, he kamaaina oia no Kana ua nono aloha ia e na malamaka i ike iaia. I keia ahiehi e @olewa ia ai kona kino.
O ka poe @ pau he mau @ aie ko la@ i ka Buke Laraau Hawaii, e @ mai ia T. P. Spencer @ @ @.
Puolo Keiki Make
Mahope koke iho o ke awakea inehinei, ua telepone ia ae ka halewai no kekahi keiki make i loaa aku e lana ana iluna o ka wai o Alanaio kokoke i ka uapo, a penei ka moolelo o ka loaa ana i kekahi wahine:
E hele ana keia wahine maluna o ka napo a ike oia i kekahi puolo maluua o ka wai i wa-hi pono ia, ua komo he manao haohao iloko ona no keia puolo ano e oia kona wa i kii aku ai a lawe mai, a loaa iho la ke kino make o kekahi keiki uuku ua haukae ke kino i ke koko.
Na keia wahine i hoike mai ka lono i ka halewai, a hoouna koke ia aku na aliimatai e lawe mai i ke kino, a na kauka Emekona i hoao iho e loaa na kumu o ka make , aole he loaa pono.
Eia ke hoao noi na makai kiu aupuni e maopopo ka mea nana ke keiki, a me ke kumu o kona make mainoino pela.
Kahiko Lede Iapana
O na kahiko nani o ka wahine Iapana, oi na ita@ ano nui i kona wa ola, ma ka hoomakaukan man i kona kulana leda ma keia papakuhikuki malalo iho:
He $200 ka lilo kuai no kona lole hookipa, me ka lilo pine pmau maluna o kona poe, he uku kaulele hou ia. O kona helehelena, e ka-hi ia ua kuemaka me ka pahiumiumi, a pena ulaula ia na lehelehe me ka pauoa, a me ka pauda keokeo hoi ma na pa palina. Aia a hooko pololei ia keia mau rula, alaila, ai iho la kona wa e kia pololei ia ai no ke kowa kekee ole o Berina.
Pehea la ka poe wahine Iapana o lalo o ka lio poniumui, he uhai no paha i keia kanoha a ka ahaolelo.
KAUKA E. C. SURMANN
Kahunalapaau Geremania.
Keena a me Wahi Noho: 137 Ai. Papa
9 A.M. – 11 P.M.
Na hora hana: 2 P.M. – 4 P.M.
7 P.M. – 8 P.M.
Telepona 181,
April24. 1m—dly.
Olelo Hoolaha
I ka manawa e hiki mai ai e na mokumahu a ka Hui Mokumake Waila (i kau@) aole e ae ia kekahi mea e pii aku iluna o ka moku a pau mua na ohua iuka ka aina, me ka loaa ole o ka palapala ae mai ke Keena aku: ke ole hoi ua loaa ka ae ia o na luna moku.
C. L. Wight.
Peresidena o ka Hoi Moku Waila
Jun12 @.