Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 2, 14 April 1896 — Page 3
| This text was transcribed by: | Judy Vierra |
| This work is dedicated to: | Rosalie Vierra |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
NU HOU KULOKU
I keia po e puhi ai ka Bana Republika ma ka Hotele.
O agena Baraunu ka mea nana e kuai aku na aina aupuni i na poe makemake mai a puni ka paeaina.
I kakahiaka lilo wale nei o keia la i ku mai ai ka mokukaua Amerika Peterela mai ke alamoana mai.
Pila-hiohio no hoi ko makou mau makamaka Hawaii o na Hui Mokuni hu pili aina, aole no hoi e hoomakaulii iho kahi iona uuk; he mau la nele keia.
“Poahi launa o ia’la” i na lima o ko makou kamana hana nupepa, o @@@ kela o ka holo keia,” a pela wale aku.
O ka bila helu 9 imua o ka Ahaolelo no ka hoakea ana i na alanui o Honolulu nei, ua hooholo loa ia me hookahi kue ole.
E kukulu ana ka pualikoa Co. E, i puali kinipopo mailoko mai o na hoa no keia kau kikina o ke kinipopo. O na elau-pu paha auanei na laau hili.
E koho ana ke aupuni i Agena Kauka Lapaau no Hawaii ma ke kulanakauhale o Honokouva, no ka nana aua i na ohua holo mai i keia awa me ka ma’i ole. Pololei kela!
Ladana, Aperila 5, oia kekahi pauahi nui i pahola ae ma ke kulakauhale o manila, ua uhipaaia iho he 4,00 hale, a he 30,000 kanaka i hooneleia me na home ole.
Roma, Aperila 6, ua loaa mai he lono o ka lanakila hiwahiwa i loaa i na pualikoa Italia maluna o na kaua me na pualikoa o na kanaka a pau.
O ka poe a pau he mau koena aie ko lakou i ka Buke Lanaau Hawaii, e hoouna mai ia T. P. Spencer ma ke Keena o ka Leo.
Aia ka Bila Kanawai Piliwaiwai imua o ke Komite kahi i paa ia ai, a e hooholo ia aku ana no paha.
Ua hoohololia e ka Aboaolelo Republika ka itamu a lunamakainana Bona i waiho aku ai, no ka haawina o $5,00 kokua i ka Ahahui Kapiolani paka.
Ma ke Sabati i hala, makai o ka uwapo Pakipika, ua baule iho kekahi kanaka mawaena o na pahu, a ua eha loa.
Ua hopuia a paa o Ah Choy he Pake i maamalea ma ke kuai malu ana i ka waina a u @ paa ae ma Aienui.
Ua hookohu ia o C. A. Barauau i noa no ka Papa Ola ma kahi o J. T. Waterhouse i make.
Ua hopaia kela hehena mana i hoala kela haunaele ma ke alanui Ema i ke Sabati i hala, a pakele ai mai wali na auwae o na maki i na Pukiki: he elua palapa la hopu o Nelesona, no hoeha. Ua kuu mai nae ma ka bela he $25 wahi dala.
Ua hoea mai i keia malamalama maloko o ka halewaapa Healani, i ka Poakahi nei, he liko a he keihi kane hoonue puuwai, na Mr. a me Mrs. Lutera. Ola ka lahui ma olua.
O ka poe makemake ana i mau Buke Lapaau Hawaii, e hoouna mai i na kauohu ia makou.
Na lunamakaainana Raikarofa i waiho mai he palapala hoopii mai na kamaaina mai o Puna Hawaii, o ke alanui a ke aupuni e manao nei e oki iloko o ka aina, he mea pono e hooleihi aku iloko o ka apana holookoa a hoea i ka wahine e lelewa i ke kai. Ololai!
He hana Kapakahi
Ma ka nana ana i na hana a ka Papa Ola, ua hiki no ke hoomaopo po ia ke ake nei lakou e hana kapahi amoli no i ka lanui Hawaii, ma ka lakou hana e ikea mau ia nei maluna o kekahi poai ohana, o oia ka’u e makemake nei e hoike aku ia oe e kuu Leo maikai, ma ke ahiahi Poaona i hala, i ka wa i pili mai ai o ka mokuhai Gelika i ka uwapo o ka Hui o HAkapila ma, ua papaia na mea a pau aole e komo aku ilokok o ka hale mokuahi, ua paa i ke kiai ia e na koa, ua hoea mai la kekupako oopa o kahi o Kakela ma, mauope o ke kamailio pokole ana, ua hokomo ia oia ioko o kahi hoomalu me kana wahine kekahi, he hapalua hora ko lakou noho ana a hoi mai la.
Aole oia wale no, aka, he hana e ae no kekahi mawaho ae o keia, oia hoi, i ka wa i pau ai ka hana aka poe Poola ma ke awakwa Sabati. ua kena ia aku la lakou e lele iloko o ke kai e auaua ai i wahi e pili ole mai ai ka mai, a o na wahi lole mai ai ka mai, a o na wahi lole hana o lakou, ua pau i ke puhi kukaepele ia, a no ke aha hoi ka mea i kena ole ia ai o na koa e lele iloko o ke kai a e auau pu hoi me ka poe Pooia, oiai ua komo pu lakou iloko o ke ehuo na ukana mai oluna e ka mokuhai, a o ko lakou mau aahu hoi e puhi kukaepele ia e like me ko na Pooia.
O keia mau hana, he hoike ana mai i ke kapaki maoli o na hana a ka Papa Ola e hana nei no ka pono o ka lehulehu. Owau iho no.
Uku Auhae,
Honolulu, Aperila 18, 1896.
Ka Huina o na Pope.
O ka huina nui o na Pope i mahele ia ao na lahui hoomana iloko o Europa, ua hookohu ia lakeu ma ia kulana kiekie o ka manaoio me keia napa kuhikuhi malalo nei:
Enelani………………………………………. 1 Pope
Denemaka……………………………………. 1 “
Suedena………………………………………. 1 “
Pokugala……………………………………… 1 “
Aferika………………………………………… 2 “
Ausekuria………………………………………. 2 “
Sepania…………………………………………. 5 “
Geremania……………………………………… 6 “
Suriana………………………………………….. 8 “
Helene………………………………………….. 14 “
Farani……………………………………………. 15 “
Italia…………………………………………….. 197 “
Mai loko mai o keia huina, he 11 pope i noho ma ia kulana no 20 makahiki: he 69 Pope mal ka 10 a ka 20 makahiki: he 57 Pope mai ka 5 a ka 10 makahiki: a he 116 Pope malalo ihe o 5 makahiki. O Pope Pio IX., oia wale no ka Pope hookahi i noho loihi ma ia kulana, he 25 makahiki malalo o ka uhimaka o ka manaoio ma ke kulana kauhale kahiko o Roma.
Ma kekahi papa hoike a ka Ekalesia Kumu katolika ma Raoma i ka 1884, aia he 1,164 ka huina nui o na B hopa a pau i hoopaa ia ma ka papa hoomanao o ka Ekalesia, a mai loko ae o keia huina, he 134 Bihopa maluna o na panalaau a puni ke ao nei o ka mana aupuni o Beritania Nui.
I ka 1684, he eha kauaka i hoopakeleia mailoko mai o kekahi o na lua eli gula o Enelani, mahope iho o ka hala ana o 24 la me ka ai ole, a ua nawaliwali loa no nae ke kina hiki pono ole ke hele.
O ka averiga kiekie o na anapuni ole o ka honua nei maluna ae o ka ilikai, e loaa no ia mai keia papahelu malalo iho:
Europa…………………………………670 kapuai
Asia…………………………………… 1,140 “
Amerika Akau………………………… 1,150 “
Amerika Hema………………………… 1,100 “
I ka 1880, ma Nu Ioka, ua hookeai iho la o Dr. Tanver ma ka inu wale no i ka wai me ka ai ole, ua hala iaia na la he 40 mamua o ka hoomaka ana e nawaliwali loa mai ka ikaika mai a kona kino, a me ka haule o na paoua kaumaha he 36. Nolaila, o ka wai ka haawina kupilikii loa e hiki ole ai i ke kanaka ke hoomanawanui ke nele oia ia mea.
OLELO HOOLAHA.
I ka manawa e hiki mai ai o na mokuraahu o ka Hui Mokumahu Waila. ( i kaupalenaia) aole e ae ia kekahi mea e pili aku iluna o ka moku a pau moa na ohua iuka ka aina, me ka loaa ole o ka palapala ae mai ke keena aku; ke ole hoi ua loaa ka ae ia e na luna moku.
C.L. Wight,
Peresidina o ka Hui Moku Wails.
jun12 tfd.
William C. Achi.
HE MEA LAWELAWE MA KE KANAWAI.
BOROKA O NA WAIWAI PAA
A he Boroka o ua Waiwai Lewa.
KAUKA E. C. SURMANN
Kahanaiapaau Geremania.
Keena a me Wa@ @No @ 137 Al. Papa
@@@@@@@@
______________________________________________________
NA WAIWAI EMI.
Kuai hooemi, kuai manuahi, a i ole he haawi wale aku no me ka nana ole ia o na lilo iloko o keia wa hune, a nele hoi o ka aina, eia ma ka halekuai KALAHIKI, penei na kuai ana, no Alapia huluhulu pelu palau o 39 iniha ka laula, he .35 keneta wale no o ka I-a, 30 iniha laula, .25 keneta o ka I-a, na papale kaleponi eleele o na ano a pau $3.00 mamua, a i keia wa $1.00, na papale malino $1.00. E kipa, e komo, e wae nou iho, i ike pono i ka nani uluwehiwehi o KALAHIKI, he ole hoi ka lohe pepeiao. E ike ia kakou hoa kanaka, mai kipa hewa ke aloha i ka manu Kolaka, ua like ia me ka manu Kolea, uliuli ka umauma, o ka hoi no ia i Kahiki, e ia ono ai.
NA IWI PALAOA.
E laa hoi no balaki niho, na aniani lima, na Kahi lauoho, na pahu hihi, a pele aku.
Na Lako Dala!
Na Hua Pupu Momi Maolif
Na Lole Silika,
Hainaka Silikaf
Na Lole Keokeo lapana,
Na Papale Helemeta mama loa
Na Silika Mauu,
Na Pakana Wahine emi no --$1.50
Na Moena Iapana nani,
Na Kookoo me ke au dala,
Na Huewai waiheoluu
Like ole.
Na Pola a me Kilu-ai,
Pa holoi lima,
Na Kiaha i kahiko
Lau ia
Me ke gula
Me na mea he lehulehu wale.
E kipa mai ma ko’u Halekuai ma ka aoao Ewa iho o kahi o Daimana, Alanui Moi.
A BARNES,
Iulai15, 1895. jul15 1mo.
KAI HEE KAI HEE.
KAHOLALOA.
Mamuli o ka noa ana o ke kai lawaia o Kaholalo, mahope o eha mahina o ke kapu ana, ua makaukau ka mea nona ke kai, e hoolimalima aku i ka ohee ana i ka poe lawaia hee, i ke kakahiaka o ka Poakolu, no hookahi dala o ka mea hookahi. E hiki mai ka poe ohee mamua o ka hora ehiku o ke kakahiaka, oiai o ka wa kai make ia a kupono hoi no ka lawaia ana. E makaala mai oukou e ka poe e hele mai ana, no ka mea aole e kahi ia ana no ka poe e lohi ana.
WALLY DAVIS.