Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1382, 22 Ianuali 1896 — "Mamalahoe Kanawaii." KA HUIKALA PUUWAI ALII NO KA PEPEHIKANAKA KIEKIE. KONA KAHUA I KUKALA MUA IA AI E KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

"Mamalahoe Kanawaii."

KA HUIKALA PUUWAI ALII NO KA PEPEHIKANAKA KIEKIE.

KONA KAHUA I KUKALA MUA IA AI E KAMEHAMEHA.

Ka Hakaka Ulia—Koko ma na ~ Kapakai o Pnna. | Ke boopukaia aku nei ka mc« olelo oka Na'i Anpnm Kaulana [ o Hawaii, no ka hoomanao i ko i kakou kulana heluhelu me ka hoomaikeike aku i keia haoauna hou, i- na loli ano nui o Whi mau hana kaulana loa i hoqko ia no ka pomaikai kumu o ka aina a kakou a pau e haaheō nei iloko o keia la, a nmmuli o ka like ole o ka paa kuauhau a kekahi poe e ae me aa i hoopuka ia maloko oka "Makaainana" e kekahi kanaka hohe wale malalo o ka inoa "Paujnakua/* a o D. M. Punini kona inoa* «ponoi; nolaila, ke hoopukaia aku nei ksia moolelo piha no ka hili ia ana o ke poō o Kamehameha ma Puna, a me kona kukala ana i ke .Kanawai Mamalahoa ma Kohala i lea wa i pc| pehi ia ai o Keoua, a na ka lehulehunanae kaupaona like mai i na mea kaumaha ma ka paa moolelo. i He mea hiki ole ke hoole ia he huaolelo Hawaii maopopo ka "Alamalahoe," i kukala ia ma Hilo, aka, aole nae oia ka Kanawai Maluhia ma ka manao e iike me ka Paumakua D. M. Punini i ole- , lo ai ma kona helu mua, no ka mea, ua pepehi ia.he kauaka malalo oia kanawai no' ka hoolaa heiau, a ua koi pu &ku koiia mau koa iaia, e luku-«>puaa ia na kanaka o Puna no ka hoeha an« iaia, nolaila, heaha ke kohu kehcc| puka ia kela mau huaolelo no ke ola ana o Kainiki ma? Eia hou kekahi kumu kanaiua t ina he €< Kanawai Maluhia" io ka "Mamalahoe,** alaiU» heaha ka kumu i pepehi ia ai o kekahi kanaka kiekie iloko o ka aina ma ia hope koke iho no? Owai o keia mau Kanawai elua na huaolelo pololei no| ke "Kanawai o ka Maluhia," ina he pepehi ka&aka hōu no kekahi i hana ia mahope koke iho no oia manawa? Ke noi nei au ia oe e Paumakua, oiai ka'u moolelo e hoakaka aaa, e hooiaio mai oe ikapili o

ke "Kanawai Maluhia" maluna o "Mamalahoe," oia maolike Kanawai a Kamehanieha i kukala ai ma kona i&oa kaulana, a pakele na poe kaneka kipi maewaewa me ke kahua kumu ole e hana ai pela? I ka manawa o EamehameLa a . me na 'lii e noeho ana ma Kaipa- ; ieoa, Hilo, Hawaii, ua malama ae oia me kona mau kahuna, he ana- ; ina kuka i ka po o Kane, no ka hoolala i ka papa hana. e hoala ai i hale heian no ke akua ma keka- i kahi kahua o Kanaokapan, ma ka aoao hema o ka mnliwai. o Wailuku, e pili pu la me Kaipalaoa. O keia papa hoolala a Kamehameha i waiho i waiho'aku ai imua 0 na Kahnna, na hoohelo lokahi ia e hooko i ka manao o ke alii e like me kona makemake, a ua- kapaia ka inoa o keia heiau o Kahaleioleolo. v i Ua kukuluia ka hale o ke akua i ilo£o o ka wa pokole, -a i ka paa ana o ka heian me ka makaukau ! 1 kekahi man mohai, na ike ia he ! hookahi hemahemā nni koikoi i koe, oia ke kino kanaka e /al aku ai ilnna ona laau ohia olokea i kapaia he Lele. No keia hemahemai hoikemua ia ae la, na olelo iho la o Kamehameha i kekahi o kona mau kanaka koa ukali ponoi, e holo ana lakou maluna o na waa kanlua makai o Keaukaha ia wahi, no ka mea, na kokoke mai na ia e kau- . wila ai ka Hale Heiauana i kuknlu ai no ke Akua, a i kumu e mana ai ka manaoio.akua, he mea pono e lapaau ia kela hemahema nui iloko oia man la pokol© hookeai o ke knkulu Hale hoano no ke afcia. ( Apopo Kuupau aku.)