Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1349, 4 December 1895 — NA LETA. [ARTICLE]

NA LETA.

Aole m ill maiuna 0 makon ke koikoi o oa aliewa ana no keia ma» manaoi hoopukala malalo & keia poo, aka, c ili uo la maiuna ona poe nana i kakau '.mai ' 4 ; ■ "Mamalahoa Kanawaī."

IKE KANA WAI 3IAKIA LAA-j ! HIA ILOKO 0 K'H KOKO I j KUKALA IA E KAMEHAMEĒA KA NUI.

Ma ka Makaainana o ka pule i hala, Nov. 25, ua hoopuka ae ko— kukulu e hoole ana i ka inoa pololei o ke kanawai hoopakele "ola" i kukala ia e Kame"Mamalalnpe" makahi oka "Mamalahoa," wahi ana me na hoomaikeike huikau e kukulu ia ai he manao kahua ole malalo o na ninau poliihihi o keia ano. Wahi a ka Makaainana tna kukulu manaō: "Mamalahoe | • Kanawai—E hele ka elemakule, • ka luahine, ke keiki a moe i ke I ala. Ua hoopuka mua 'ia keia i mau olelo e Kamehameha uiaho- | pe iho o ka hili ia ana o konapoo |ma kekahi wahi aekai * o Puna. jUa hili mua ia kona poo mamua | o ka paa ana o kona wawae iloko 0 fce ahua pohaku." 'O keia hoike hepe naolelo papa'u loa i hoopuka ia e ka Maka--1 ainana, ina he mea hiki i kekahi I kanaka hupo haalele ke manaoio j i kela mau olelo. No Kameha-! [ meha ka moolelo hikl oleke hoo- ! paapaa ia, he Samekona maopopo i ! kona mau lim&-hao iloko o ia j !*mau la, ahe pos kanaka lawaia i kela o Puna i lielu ole ia ko la- ] kou kulana ikaika e ku imua 0] ke koa kaulana, mamuli* o ko laj kou hohe wale a holo i ke alualu ' a kekahi kanaka kino hookahi | iloko o kela po. Ina ua hili ia ! kona poo mamuao ka paa ana o | kona wawae ilokop kela lua, hs- - aha na kumu hiki ole iaKameha- | melia ke hopu linaa aku i kela ka- ' naka me kana hoe, oiai ekn aea | oia me ka hoeha ole i ia? Owai ! ke kanaka hiki ke manaoio i kau 1 olelo?

| Eia ka'u pane no kou hemahe- ' ma i ka lioopuka auA i kahuaole- ; lo "Mamalahoe" mamuli o ke I kuhihewa, penei: j O ka huaolelo "Mamalahoa," oia ka huaolelo moepuu o ka ; Nahoahoa ana o ke poo o Kamei hameha i liili ia i ka mamala-la- | au, oia lioi ka hoe. He kohu ele ! kArh»aolel(> "Mamalahoe" e lilo ! i oleloialak;u kaulana iloko o ka i wa kaua, hooliloia ai:a l> a ! apana laau r kahua alaj kai e huikala ia ai kai hewa kie- : kie i haua ia no ka hpopakele. I . kumu hoohalike- kupono na ka- , kou e ike ai i ka rula alakai o na i aupuni kana o ka honua raai kaj hiko mai, ua palapala ia me ke j kohu eleele o ka imUa, — 14 0 " 'ke j kulu koko mua loa e kahe ai mai • ke kiuo aku o ke kauaka, h« kuj kala kaua ia ma ka aoao o ia au- : puni,"; Nolailā, o ke koko ka j mea e ikaulana ai na niuau pili j" lahui me na kahua lanakila, | a maluna oia kahuaJe ku nei' na ■ anpuni o Europa ime Amerika mai kahiko mai a Kki iloko o-ko-

iaW • ;■ Aole na Kameh&meha i boo§riika ponoī ac kela $iau huaoleīo ( jUtfaxoalahca Kanawai;'* aok no mahope ilio o ka MH ia aaa> o kpna poo i hoopaka ai oia i kela olela kukala, aka, .bā maaawa okoa mai; a&le makaaekai aPona kahi i piholo ai kona wawae iloko o ka mawae ,pohaku, aka, he Wahi okoa aku iuka oka pahoehoe, oia ka ili aina t> Papai e ' piii pu la me Paukuopahu. j Eia na olelo hikimua i'puka ai kela olelo kaula&a imua o Kamehameha, (ke kapae ziei au i ka mea naua keia oleio uo kahī wa aku), penei: i "E Kaiani e! Ua e,hn oe!!" "Ae," wahi-a Kamehameha e uumi nei ika eha me ke koko e hiolo ana mai kon'a poo mai. '•Ae; akahi no a puni ko aina e k,e Alii; ua eha oe; a loaa ko Kanawai Makia Laahia he "Mamailoko mai o ke hoko ou e Kalani'—tia Nahoahoa ko i poo." Eia na olelo hikimua i puka ai ka olelo makia imua o Kamehameha no ke kukala: f'Mamalahoa Kanawai; He Ola E hele ka eiemakula, ame ka lua ■ hine, ame ke keiki a moe i ke ala, aole he mea nana e pepehi. Ku ka maia a palaku ilunā, o ke kumu, aole mea nana e kii.-i Ku ] ke opu-ko a hina ilalo o ka*- honua, aole mea nana e uha*ki. Pela ko Kanawai Makia o ka Mamala-hoa-ou e Kalani, ke puka ia kukala no ka manawa niua iloko o ka wa kupilikii, aia he haawina kamahao o ke Ola ke ukali mai 1 kou mau makaainana,ia wa pilipu oka hanu no ka pepahikanaka." Mamua o ko ? u hooki ana i keia manao, he ninau ka'u ia oe no ka pomaikai oka lehulehu: Iluna anei o ka pahoehoe pohaku kanaka ole o Puna kalii a Kamehamehal i kukala t aj i kela olelo kaulalna oke Ola? He kai a\a hohe -wale anei o Kamehameha i ka hakaka,'a ae'iaia iho e hili ia konalpoo i kekahi pauku laau, ina eku ana oia me kona eha ole e likie me kau e olelo nei? Owai kalinoa pakahi o kela poekanaka ana i alualu ai a hili ia kona poo? I THOMAS P. _ Honolal.u, Dec. 2, 1895.