Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 8, 2 January 1895 — Page 4
This text was transcribed by: | Na limahana a pau o ka ?Aha Punana Leo, ko Ka Haka |
This work is dedicated to: | ?Anake Lolena Nicholas |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KA LEO
JOHN E. BUSH.
HONOLULU IANUARI 2, 1895.
PUA MOKIHANA SONG.
Hooheno keia no kauila.
E anap@ maila i ka paia Lani.
Ke hii ia mai la keao o pua,
Hooheno e kaua mea liilii,
Ka onohi ua kokola i ka moana.
Koiawe i ke kai lai o ka Iwi
Pua lei mokihana oe kuu lei,
Na iwi ai pua lehua o uka
He lehua lei oe na Lihau
Kikaba i ka nalu o Keawaiki
A he iki ka manao oni malie.
I ke ika malu ulu o Kaulana
Loku ana e kaua pau-pili
Nehe ana i ka luna ao Halona
Ka ma@@ne luhe i ke kula,
I-o wili@@ no kuu kama
Heaha aku no wau eo mai oe
E hike no paa lawa ko lei.
Composep by J. K. M.
Honolulu January. 2, 1895
HE MOOLELO KAAO HAWAII
-NO-
LAUKAIEIE.
Ke Kino Kamahao Iloko
O KA
Punohu Ua-koko.
Ke Kahulileol ʻ a o ke Kuluaumoe o na Pali
o
Waipio Hawaii.
Unuhi m@ M@ M@ no "KA LEO"
Ka huakai hele makaikai a Laukaieie kana Aliikane- Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i mau alakai ma ka aina a me ka moana. Ike ia na lua hohonu maloko o ke kai a me ka aina nei-Hele pu me na ohana ponoi-Hoonohoia o Laukieleula i Dukalani-Ulu ka ieie ma keia mau mokupuni-Lilo i mea hoomanao ia e ka Lahu Hawaii nei.
I ka manawa i waiho ia aku ai o keia mau olelo i mua oua ui nohea la o ka moana, ua huli aku la ua wahine nei a nana ihola iloko o ke kai, a ike iho la oia ke alanui hele a makanikeoe i hele ai i ka mokupuni o Maui a oia kana i ninau mai ai ia makauikeoe.
Aole auanei nau i hoola keia kaikamahine make iloko o ke kahi lua huna?
Nau no wahi a makanikeoe ua moe pu au me ia wahine, aole nae oe i hanai ka hewa me ia ua honi nae olua ae wahi a makanikeoe.
Ma keia ae ana o makanikeoe na ike ia aku la na @la ohelohelo ma ko Kaohaiula mau papalina e puapuai mai ana me he ua koko ala, oia ka inaina wela o ke aloha iloko o kona puuwai e pila ana a mahope iho o keia ninau mua au hai hou ae la oia i ka lua o kona ike kilokilo.
Owai kainoa o keia kaikamahine ka mea nona kahale iluna o ka puu kiekie e ku nei ma ke alo huli i ka@nakani.
Pane aku la o makanikeoe o Kahalaomapuana kainoa o ua kaikamahine ui nohea la ka mea nohea ia ka mea nona ka hale iluna o ka puu la.
He mea pili loa ia kakou ma ka mana o na kupuna nana mai kakou a pau.
Pane hou ka ui nohea aole auanei nona mai a me kona kaikuana na lei hala i haawi mai ai ia oe ma hope iho o kou haalele ana aku ia laua ma ka keka ki ʻ o wai? No laua mai no wahi a Makanikeoe.
Pane hou o Hinahelelani o au mau leihala ala i haawi ia mai ai oe, nolaila mai ka pili mau loa ana o ke ala o ka hala i kou kino a hiki wale mai la oe i mua o makou.
Aole nae he mau hana pilikino i hanaia mawaena ou a me laua he mau mea laua i pili ma ko makou ano mana mai na kupua mai.
Nolaila, aole he mea e aku a ʻ u e hoike hou aku ai i mua o kakou, aole hoi he mea ma waho aku o ka ʻ u hoakaaka ana me ka oiaio ma o@i me ka pololei.
Nolaila, ala au me @u me ko kaikoeke haku lani alii ma muli ou a hiki i keia la.
Ma keia mau olelo a ka Punohu ulaokamoana, e like me kona ike ua pane hou mai la o Kaohaiula me na olelo imua o Laukaieie.
E ou mau haku lani alii, ua mai kai na olelo a pau i hai ia a ʻ e nei i mua o kakou, aka, no ʻ u iho ua oi aku no ka maika ʻ i aole e hookuu hou i ka ʻ u kane e hele hookahi oia mai keia aina aku o kakou e noho nei o kakou pu no i na manawa a pau loa a hiki i ka palena hope loa o ka kakou huakai e hele nei.
A he ike pu iho noia i ke a ʻ unui ke au iki aoia kau manao hoakaka hope i mua ou e kuu haku alii.
Aole i pau.
KA POMAIKAI NUI
He ekolu makahiki o ko maua noho ana, aole i loaa ia maua he hua ohaha mai ko maua puhaka aku a no ia hele ua konoia ko maua noonoo e hoao i ka LAAU HOOHAPAI KEIKI a Kauka Apana e hoolaha nei a i hoolaha mai e kekahi poe i ai mua i keia laau: mamuli o ka hapai ana a hiki i ka hanau ana o ka maua keiki me ke ola maikai i keia manawa.
No ka loaa ana o keia pomaikai nui ia maua, ke hoike aku nei imua o ke akea ma ka hooia ana aku i ka Waiwai io o ke@ laau hoohapai keiki a Kauka Apana; a ke kono aku nei i ka poe apau i hooneleia me keia haawina makamae e hele ae ia Kauka Apana; no ka ai ana i kana laau hoohapai keiki kaulana a e hookoia na ko oukou man@ iini i ka manawa apau.
MRS. MALAEA KAOPUA.
Alanui Rikeke, Honolulu.
Ocet. 15, 3md.
UA LOAA KA POMAIKAI
Ma muli o ka nui o ka poe nana i hoolaha a Kauka Akina, no kona akamai loa ma ka Lapaau ana i na Wahine i loaa na ano mai like ole a ua loaa ia lakou ke ola kino maikai a i oi loa aku hoi i ko lakou hanai ana a hanau a eia na keiki ke ola nei me ka maikai. Ua kono ia e keia mau hoolaha e hele aku i mua o keia loea no ka imi ana i ke ola, oiai he nui no ka huli ana i ke ola i waena o na kauka haole a me kekahi poe eae i ike ia he akamaiaka, aole nae i loaa mai ke ola a ua pau ka manaolana a noho iho la he luahi na ka mai no elima makahiki a ua mailo ke kino me ka emi pu ana o ka ikaika o ke kino.
Ua hele aku imua o kauka Akina a ua nana mai la oia a hoike mai ia i ke kumu nui o ka pilikia oia no ka maikai ole o ke koko a ua loaa mai keia mamuli o ka hanau ana i kekahi mau keiki ua haawi mai la oia i ka laau a ua hoomaka ka inu ana a au pii koke mai la ka maikai i kou ola kino a ua hapai pu hoi ia manawa hookahi ua mau ka pii ana o kou ola kino a hiki i ka manawa au i ike ai ua likeia me kou mau la e noho mai ole ana mamua. Ua hapai au a au hanau mai me ka maikai a eia ke ola nei ka maua keiki me ka maikai aole hoi elike me na keiki i hanau mua ai ka make wale.
No keia loaa ana iau o ke ola kino maikai a me ka loaa ana ia maua he keiki ka waiwai makamae loa o keia ola ana au manao mau he haka kupono ka hoike ana aku imua o ke akea ma ke kono ana aku i ka poe i loaa i na haawina ehaeha a ka mai e hele koke ai imua o KAUKA AKINA, ma kona Keena Kauka ma ke Alanui Hotele 317, e kokoke ala ma ke kihi o ke Alanui Kamika no ka hoike ana aku i kou mau pilikia a nana no e haawi mai i na laau e hoopau ia ai ia mau kaumaha.
Elena Kamala Hiona
Honolulu Nov. 1@ 1894 3 mdly.
HOOLAHA A KA MEA MORAKI I KONA MANAO E HOOKO I KA MORAKI A E KUDALA IA.
I kulike ai me na olelo o kekahi Palapala Moraki i hanala o Charles E. Wilson, o Honolulu, Oahu, ia George P. Townsend, o Honolulu i oleloia i hanaia i ka la 9 o Augate. A. D. 1894, a i hoopaa ia iloko o ke Keena o ka Luna Kakau Kope, ma ka Buke 147, Aoao 478, 479 a me 480.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia ke manao nei o George P. Townsend, ka Mea Moraki, e hooko i ua moraki la no ka haki ana o na olelo a ua palapala moraki la oia keia: Ka hookaka ole ia o ke kumupaa i kona wa e hookaa ia ai. Ke hoolaha pu ia aku nei hoi ke kuai kudala ia ana ka waiwai i hoike ia ma ua palapala moraki la, ma ke Keena Kudala o James F. Morgan, ma Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, ka la 22 o Dekemapa, A.D. 1894, ma ka hora 12 awakea. Penei ka hoakaka ana o ka waiwai maloko o na palapala moraki la. O kela wahi apana aina hoi e waiho la ma Kulaokahua, ma Honolulu i oleloia ae la, i ana ia kona mau palena, penei: E hoopaa ana ma ke kini mauka o Alanui Young a me Piikoi, a e holo ana ma ka moe ana hikina ma Alanui Young @@@S kapuai, malaila aku ma ka moe ana akau 150 ka@@@, mailaila aku ma ka moe ana komohana a ke Alanu Piikoi 210@ kapuai, mailaila aku ma ka moe ana Hema ma Alanui Piikoi 150.3 kapuai a kahi i hoomaka mai ai, nona hoi ka iliaian o 731-1000 o ka eka.
George Townsend,
Mea Moraku
No na mea hou aku i joe e pili ana i keia e ninai ia W.A. Kinnev, Loio o ka Mea Moraki, Helu 318 Alanui @pov22 lmdly.
HEIAU O NA PAIKINI
HE EHA MAKANA KARITAMAKA
Ma ka la 1 Nov, e haawi aku ana au i kikiki me na mahele i ka poe a pa u e kuai ana maloko nei o kou Halekuai a piha ka huna o hookahi kala a pili aku a e loaa no hookahi mahele ano kela a me keia kala aku i kuai ai. E hoomau aku ana au i ka haawi ana i keia kikiki ma na mahele a hiki i ka la 24 o Dec, a ma ka la 26, e hoihoi mai ka poe a pau e paa ana i keia mau kikiki mamua ae o ka hora 12 oia la i helu ia ai na mahele i haawiia aku i akaka ai ka poe i loaa lakou ka huina nui o na helu ki ekie eha no na Makana Karitimaka o na ano like ole eha, elike me keia.
Hookahi Lole Silika o $25.00 Helu Kiekie loa ……………
Hookahi Peahi Hulu " $10.00 " Haaha iho ……………
Hookahi Lole Kakimia Farani $10.00 " " iki "……………
Hookahi Paa Kamaa Ilikikia Farani $6.50 " loa "……………
E hoomaopopo ka poe kuai mai i keia mau Makana, a e malama pono i ka oukou mau kikiki i loaa ai i kekahi o oukou kekahi o keia mau makana e kau aela maluna.
He 200 Kakini Kamaa a oi aku o na Kane, Wahine a me na Kamalii ma na kumukuai haahaa loa.
Kamaa o na Wahine ma ka $1.00 " " "……………
Kamaa " " Kane " " $1.75 " " "……………
He heluna nui o na kii paani a na keiki e kela a me keia ano kuai ia aku ana ma na kumukuai i emi iho malalo o na kumulilo.
He heluna nui o na waiwai o kela a me keia ano i hiki ole ke helu, e kuai ia nei ma na kumukuai haahaa loa.
E kipa mai @ke maka oukou i ka oiaio o kau e hoike aku nei.
M. G SILVA.
ALANUI PAP@ HELU 518 NOV 1 1894, 2mdy
HOOLAHA HOOKO O KA MORAKI A ME KUAI
Ke hoolaha ia aku ka lohe ma keia, mamuli o ka mana kuai i haawiia ma kekahi Moraki i hana ia ma ka la 1 o Sepatemaba M. H. 1892, e George Nakiaua a me Mararea George kana wahine mare, no Honolulu, mokupuni o Oahu, ia Malie Kahai, o Honolulu i oleloia i make i kope ia ma ka Buke 138 aoao 221-2-3; ke makemake nei o J.A. Cummins, ka Lunahooponopono Waiwai me ka Palapala Kauoha i Pakuiia o ka Palapala Kauoha a Malie Kahai i olelo ia i make e hooko i ua Moraki la, no ka hakuia o ka aelike, oia keia: O ka hookaa ole ia mai o ke kumupaa a me ka uku-panee pu i ka manawa i oleloia.
Ke hoike hou ia aku nei ka lohe, o na aina a pau i hoopaia maloko o ua Moraki la, a i hoikeia malalo ae nei, e kuai ia aku ana ma ke kuai kudala akea, ma ka rum i kudala o Lewis J. Levey ma ke alanui Moiwahine, Honolulu, ke hiki aku i ka Poakolu, la 14 o Novemaba, M. H. 1894, ma ka hora 12 awakea o ia la.
Ua hoike ia malalo ae nei na aina i hoopaaia maloko o ua Moraki la, penei:
O kela apana aina e waiho la ma Pauoa, Honolulu i oleloia, a me ke la Apana Aina e waiho la ma Auwaio@imu, Honolulu i oleloia i hoikeia ma ka PalapalaSila Nui Helu 1789, kuleana Helu 3155 ia Makaioulu, i hoolilo ia mai ia Umauma @ io@ e Umauma, kona makuakane, ma kekahi Palapala kuai i kopeia ma ka Buke 30, aoao 296-7, a i hoolilo ia mai Umauma opio i olelo ia ia George Nakiaua ma kekahi Palapala kuai i kope ia ma ka Buke 136 aoao 307-8.
Kuike ke dala ma ke dala gula o Amerika. Na ka mea i kuai mare uku na lilo Palapala.
No na mea i koe e ninau ia Jas. K. Kauha a me Enoch Johnson, na Loio o ka Lunahoeponopono Waiwai me ka Palapala Kauoha a Malie Kahai i Pakuna o ka Palapala Kauoha a Malie Kahai i make, Mea Moraki.
J. A. CUMMINS
Lunahooponopono Waiwai ma o Palapala Kauoha i pakuiia E ka Palapala Kauoha a Maka Kahakai i make. Mea Moraki Hanaia Honolulu, Oct. 24, 1894.
1-month dly.
KAUKA
Yong Kam Pung
APANA
Helu 306 Alanui Hotele
KAUK LOEA O KA AINA PUA
Ua hiki k@ hoola ia kela a me keia ano ma ʻ i, mai ko na kane, wahine a me@ na keiki liilii. O na ma ʻ ihano ua hiki loa ia ke hoola ia, na mai Akemana a me na ano mai no a pau. Pela pu hoi na mai lele, Kolera, Hebera, five lonalena, lepera Maialii ke oki a me ka hoola ana, o@ pu ma na koko ino. Ua hiki i ka ʻ u laau ke hoohemo keiki i ka wa nahunahu me ka poina ole. He laau no kekahi no ka hooponopono hou ana i ka waihona keiki, a i ka wa e inu ai i keia laau me ka malama loa i ka @ula e loaa no he keiki i ka poe i loaa ole he keiki mamua aku.
E Nane mai i Ike Maka
He pomaikai nui keia no na makamaka i hoonele ia me keia haawina makamae. E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai ana a kuka pu me a ʻ u ma na ano a pau e pili ana ka ʻ u oihana@.
E KIPA mai e ka poe hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma ʻ i, a na ʻ u oukou e hooluolu ulu.
KAUKA YONG KAM PUNG
J, na 18.194. 1y-dy@