Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 977, 6 July 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unnhiia e Mose Manu no 14 KA LEO. % Ka lealea hope loa a na kaikamahine o Kauai ine ke kaikamahine alii Kalehuamakanoe Haule oia me ,Hnlawe. Kona ] naauauwa ana i ke aloha a hiki i kona makeana. Lilo o Kaulaaihawane malalo o ka Lautaieie malamf ana me Makanikeoe. E like me ka! inanaoo Laukaieie j A tna keia mau hana keikr Hiilawe nei, ua nui - wale na olelo; hoomalielie a kona mau makua iue j kona hoa luhi oia mau la, he wahi j manawa pokole ka maliu ia mai, a j mamuli o keia ano, ua hoomaka o, Kalehuamakānoe e lealea hulā mai; imua o kana aloha, i noho aioia; mauka oia wahi, ua pahua ia mau j mea a pau imua o Hiilawe. No ka j manao o ka ui o Kauai, o ke olioli | a me ka hula na mea nana e hoo-; pau a hoomama ae i ke aloha, eia ka auanei aole. nolaila. ke hooma- : nao ae la no r>aha oe e ka mea heluhelu i na olelo a ka ui opio me kona kaikunane i hoike ia ma na j helu mua ae nei f he mea oiaio; na \ loaa pono mai la ua keiki Hiilawe nei i ka popo auhuhu a Makani- ! keoe; nona kekahi inoa kauiana o i Aneekapuahi. I na paha i like o Hiilawe me Napuaihalemano kai mea i imi i ke kumu i pau ai konaj aloha i feana wahinei haalele ai. ma kona ao ana i ka huia a ike a; lilo kona aloha i mea ole ma nui o na wahine i Wa iaia. a i k)i hou aiai ka hana o ka wahme, aole wahi ī ea a maliu aku pela no o Hiilawe i kii hou aku ia īa Kauhiaiha wana me he inea la, ua kapono koia wahi hua olelo kauiana o Hawaii noi. K ho>t > oo iu:i V. »v.i Ho svdatie kou uiakua. Oia ka mea i pakui kola 01010 k:rhiko. "Hi- waa nahaha i kooka." K ka mea heluhelu, e hooliuu kaua ia Hiilawe e naauuuwa oia, e k

| 'iuli hou ae bat?a a nana afeu i ka lua o ka bo nui o Kaulaaihawane me makai o ipiamali o ka makemake o ka mea 'nor»a keia moolelo. Ma ka lua o ka.po lea o Hala'lii, ua nee ae la na mea a pau malalo o Waipio ma kahi 1 o]eio ia. I ka akoakoa ana mai o na mea a pau ma Pakaalana, ua noho iho la ke anaina nui me ka puai wahi leo ole ae on? mea a pau; oiai, e tali ana i ka mea nona keia nanea ma ia ahlahi, ua hoomalamalamaia na paia pali nia na aoab o ke awa - aw'a o Waipio eea ihoiho kuikui me nn kapuahi-a loa. Aia i keia wa o ua po nei, ua ike ia ua paihi kau ao oie ka lani, a ua ike la aku la o Ihikalani hale e oni mai ana me he ao opua la, me kana fr.au milimili lani alii, aia hoi maloko o laila o Kaulaaihawaoe i me kana kane, he ku 1 ka nani a me ka uiumahiehie i papahi iho \ '; . maluna o na mea iūoua ua do nui nei. Ika manawa i kuene pono iho ai ka noho ana o ke anaina holookoa a pau, ua lilo na lealea i mea olioli na na kaikamahine o Mauna- j loa Molukai, no ka mea, lilo na ! lealea.mua o ka po īa laua, o Mao- ' helaia me Kaioiohia 'na eueu ola kuahiwi. x ! Aia i keia wa o ua po nei, ua ike ia ua paihi kau ao ole a ua ike īa aku la o Ihekalani hale e oni mai ana me he opua ala, me kana mau milimiii lani alii, aia hoi maloko o laila o Kaulaaihawana me me kana kane. he ku i ka nani a ! me ka ulumahiehie i papahiiho! maluna oua mea nona ua po nei. I ka naanawa i kuene pono iho : ai ka noho ana oke anaina holoo-' koa a pau v ua īilo ua lealea mua o ka po ia maohelaia me Kaialohia u« eneu o maunalo Moiokai, o keia ■ :l ka po 101 aku ka lealea oua mau | eueu ala o Keahikuoiele o Hina. | A 110 k i n\n o ka lealea ma ia po ua nui na leo piha uwa a haaiele I wale o ka ioeui'.ohu. | A na ia imui 100 i kuu a i lawe j aku i na leo uwa ma uka o IMu, ;v i iilo : nio.i hoouhihua i;i Hni;iWo mo ; k« t. i uiaa nuikuu a mo kau i ut o ! i Kaoai a he ua ho!o hou mai ' Iv ua ilii-Hwe uei uiai uka niai me k.;' !!\'"i »h rt 010 in v oiol.) kau«>li; ; mai o koiui hoa nio kona mau īua* j ki'a, via hlo ke mo amo ka pou'i i} uiea olei ua Hiilawe nei hiki ana-i kahi o ke kahua leaiea, ;;ole ana mea e makau ai ui ia po.