Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 929, 27 ʻApelila 1894 — KE KULANA O KA HOOMANA A ME NA KANAKA WAIWAI. [ARTICLE]

KE KULANA O KA HOOMANA A ME NA KANAKA WAIWAI.

Aole paha he manawa mai ka luili ana o keia lahui mai kona ano mua malalo o ke au ona lii kahiko, u me na ano ©ko ka laliui Hawaii nolio ana, i ike ia ai ka panoa o na kihapai o ka mahina ai o ka Hoomana Kari&tiano elike me keia e ikea nei ma Hawaii nei a ua pela no hoi ma na ainae, ©ia ana like no. Make ka aina, ika pono o na noho ana elua. ko ke kino a me kauha--ne,- He mea kamahao lba keia i ka ike iho, oiai he mea kaena nui keia na na alakai o na lamaku o ka malana o ke au Karistiano, oia hoi, aoie he aina a ka hoomana Karistiano 1 uahola aku ai i kona mau eheu hoola i laupai ole ai ia aina, ma na mea pono kino a mana mea pono uhane. No keia panoao ka aina,ka make ona kulana noho ana ma na ano a pau, ua hiki ole i ka j makou maka peni ke kaohi iho iku puan i lc v o e aliewa ana ike kumu o keia mau popilikia e uhimāi nei maluna o ko Hawaii, me liekapaeleele la. He mea kamahao loa keia. Oiai aole i manao ia o ka hua o ke ao ana i ka Karisto mau iiuaolelo hoola ka malamalama nana e akkai i ko kakou kai ana, e hoomalu a lioola i ko kakou noho oia keia e uhi mai nei, me he kapa uhi la o ka noho pilikia. ka plooli, ka nele, ame ka piha hopohopo o ka noho ana o ka aina no ka halialia ano e kau e wale mai «ei no ika maka oka poe e hakilo ana i na hiohiona a me na ouli o ka noho ana.

110 ninau nei makou no kealia la keia make ano e o ka aina. keaha la keia panoa o ka ekalesia, a helomuku o ka nolio ana, aia a kakou e iko-nei? E na hoa helahelu, hookahi'no haina o keia īnau ninau a oia keia ua ao hoo'kamani ia ka olelo a ke Akua iwaena o keia lahui, mamuli o ka naau lole lua o na misionari nana i lawe mai ka olelo o ke ola. Ua hele ilihune mai lakou i Hawaii nei e liko no me na haole e auwana olulo a e pae nei ma na kapakai o Hawaii, aina i hoohihi ia e ka lapuwale. Me ke kuko iloko o ka naau ī pae mai ai na kumu-ao, a me ia kuko lakeu i kalaimalu

• ai, a i hoolala ai i na hana 0 alarkrai liewa ia i ka lahui $ haalele i na ano a pau e pono iai kona noho ana. Ua kutf |akea ia ka ipuka e luk 1 : ia ai ' keia lahui e na mai ahulua. e jnahana lapuwale i lawe ia ! mai e na haolo mai ko lakou : aina mai. Mamuli o keia mau ikumuua holopapa ka make |kino a me ka make hoopono i o ka noho ana o na misionari. ;He kalai aupuni-lani ka hana ji hiki niai ai, eia ka he imiiwaiwai ka manaoio maoli e | peepoli mal ana. Ua ko ko lakou makemake, aka kē pae - aku nei ka leo ehaeha o kā ( poe i alakai hewa la i hoo- | punipuni ia, a i oahele ia, a :ua liiki aku ia mea i ka lohe jana a ka Haku Sabaota. Wa* hi a ka lunaolelo i kakau ai, he maii keneturia he umikumamawaiu a oi aku i hala, eia ke hookoia-neia i keia la. Ua like no keia mau la. Oia hoi keia:

"E hele oukou, e iapoe waiwai, e uwe oukou meka ao aku no na ehaeha e kau m.ii ana maluna ooukou Ua popo ko oukou tuau waiwai, ua pau hoi ko oukou kapa aahu i ka mu. Ua ai īa e ka popo ko oūkou gula, a me ko oukou dala; he hoike ka popo o ia mau inea do oukou, a e ai aku i ko qukou io me he ahl la Ua hooilīili oumou no na la makope. Aia hoi, o ka uku o ka poo hana nana i hoiliili «i ma ka oukou luahinaai i paa hewa īa oukou, ke kahea nei ia: a o ke kihea ana o fea poe hoiliili, komo ia ia iloko o na pepeiao o ka Ua noho lealea oukou ina ka honua me ke kuulala loa : ua kupaiu oukou i ko oukou naau no ka la e make ai. Ua hooahewa oukou me ka pepe hi aku hoi i ka mea ,>ono; aole oia i pale aku ia oukou. I nui i ke aho e na hoahanau. a hiki mai ka Haku Eia hoi, ke k:iili nei mahiai i k& hua ohaha o ka houua, e hoomanawanui ana ma ia mea hiki mai ke kuaua mua a me ke kuaua hope. E ahunui no hoi oukou, e hooikaika i ko oukou naau; no ka ua kokoke mai i ka liiki ana mai ♦> ka Haku." Ia makou e heluhelu ana i keia mau olelo a ka haumana a ke Akua, ua hoomanao koke makou o ka pili o keia mau olelo i ka poe i hele mai malalo o ke komisina e hana i ka hana a ke Akua, e likp me Paulo, Petero, a ma na hauma*a e ae a ka, Haku, i hele ai me ke kookoo wale no. a me hookahi walii aahu, a i like ole hoi me keia mau haumana ma ko lukou nei ake waiwai, ake oihana, ake niana aupuni. 0 ka 01010 o na pauku maluiia ae mai ka episetole a lakoho, mokuna elima, pauku I—7,1 —7, he hoike maopopo ana ia i ke ano o na mea i hana ia e na misiionari a me ka lakou mau keiki e noho nei ma Hawaii. Ua oi aku ko lakou manao nui i ka waiwai mamua o ka mea a lakou i liele mai ai e ao, e hoop&kele e hoola. i No ia kumu ua hoo-

limalima lakou i na malihini e noho mataukau e lukii i na Hawaii me na mea make, m© ka nelē o na kanaka maoli i j kekahi mea hopkahi e pale aku ai s no lakou iho. Kej hoohoihoi ia nei na kanaka ; uhane maikai ole e holo mai i i Hawaii nei e noho palaualelo ai, a i pau ole ai ke dala a la- j kou ke kukulu ia nei na aha. paheie lulii dala i hiki ai malama ia keia poe huelo; awahia a ka la e nahu mai ai % J a ke komo kuhihewa pu aku nei na wahine Hawaii i komohia ia e na ano hookamani o , ua poe misioi|ari nei. | Nawai ole no lioi e make | ka aina, oiai he mau kaula i hoopunipuhi iho nei kaiwaena: o keia lahui no kanahikuma-1 malima makahiki. Aole no | ka Oiaio ka mea i make ai o j ka hoomana, o ka aina, o ka | hoopūnipuni o na kumu—ho.: