Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 884, 26 February 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unuhiia e Mose Manu no "KA LEO."

Ka Papaaina hihiu a Kamohoalii. i lawelawe ia e na Pihi huhu o ka moana [mano]. Me kona hoomakaikai ana i na malihini i kona mokupuni. Kana makana i na malihini.

Ma keia wnhi i noho iho ai na malihini me na manao pahaohao no keia hana a ke kamaaina, a ua uhi iho la maluna o ka lewa he ao nui ulaula me na kahiko nani o ka lewa, a ia mao ana ae, aia lakou a pau iloko o ka Punohu ua koko kahi i noho ai, i pio ia iho e na anuenue e halii paa ana iluna o ka ili kai, aole hoi he mea a lakou e olelo ae ai, i ka ua mea o ka nani, a mai poina oe e ka mea heluhelu i ke mele inoa o Kauikeouli K. III. E hele ana o Kalani A ka la i Onouli Ku na punohu—e Ka ua koko i ka moana. A mamuli o ka eleu piha o Kealakoiula, oiai na malihini e noho ana, ua kahea ae la oia i na kupee anuenue a pau o Kahoolawe me na mea ai like ole o na mea a pau, o na mea ai o na ano a pau o na mokupuni eha, i kii ia ai e na elele i hoike ia ae nei mamua, aia i keia mau mano na kupee me na paua a ua makahehi hoi na kiionohi o na malihini ma keia mau hoohiluhilu a ke alii nona ka lokomaikai, aia nei lei hala me ke kaunaoa me ka ilima ke kahiko la maluna o lakou a pau, a ke inu nui ala i ke awa kau laau o Puna, a ke haupa ala i na ono a pau me ke lii nona ka lokomaikai, a ke hookau iho la o ka noonoo i ka poe inu awa me he mea la e pane iho ana i keia huaolelo: Kulu kahi kona newanewa Kahi awa o ko'uko'u Ma keia manawa a lakou nei e ai ana, aia o Kealakoiula ke hoonee nei i na mano ma ka aoao Hikina o Kaholawe, e huli aku la e nana ia Hawaii ma kahi o ke one pae olulo o Kanapou, mai laila aku no

ka lae o Kealaikahiki, a huli hou aku la lakou no kahi a lakou i pae mua aka ai ma Kaulana, a hoea hou aku la lakou ma kahi o ke alii nona ka aina. O keia huakai kaapuni a lakou e ai nei maluna o ke kua o na mano, he papaaina ia i ike ole ia e kekahi poe mana kupua, e like me keia, a oia ka lakou i haawi aku ai i na mahalo ana he nui no ke kamaaina a o ke keiki kaili la o Lehua, ua kaawale okoa aku oia ma kahi e mai kona mau hoa aku, a o Makanikeoe wale no ka mea launa aku ma kona wahi e noho pu nei me ke alii Kamohoalii. Mahope o ko lakou ai ana, ua olelo aku la o Makanikeoe i kona kaikuahine Pupukanioe me Kaulaaihawane e haawi aku i wahi lealea imua o na kamaaina na poe hoi nana lakou i hookipa. I loa no a kuu iho keia mau olelo a Makanikeoe, me ka hakalia ole ua uhene aku la o Pupukanioe ma a mamua ae hoi o ka lealea ana, he ani wale ana ae no na lima o Lihau noho ana na papahi lei lehua ma Olowalu mai, kahi i olelo ia elua la Konohikilua ka la ia Olowalu, oia popohe no ia la a kau ana iluna o na poo o na mea ia laua na lealea. Ia Pupukanioe i oni ae ai; aia hoi na lima ke kahi au la a ke lawe ala hoi o Kaulaaihawane i na welelau lima me ke kapalili ma kona waha, ua puana like ae la laua ma ke ano pa la-i. O oe ia e ka wahine ako pua o Malio E ako ana i na lehua o Hopoe I na kipona lehua a ka manu Ke haiamu la iluna o Kaauwana I kipona ia e Kaualulehua Kiheahea i ka lau laau Puapua iluna o Kawaikapu Kapu ka uka no ka wahine No ka wahine noho kuahiwi no Laukaieie E hahai ana e like me ka leo o ka manu Aole e like me ka leo o ke Kahuli Ka mapu hanaiia i ke ahiahi Ka hone lailai i ke kuluaumoe Moe ana hoolono i ka inoa E ka wahine pili lau-i; lau akolea Owau keia o Pupukanioe Me Kaulaaihawane. I keia mele oli pu la-i no a laua nei e kilipoipoi ana ma na lima, auwe no hoi ka hone e. O ka hone paha ia la ke kapeku la ka hiu o na Mano a ke ala ae la na lala o ua poe kupue nei o ka moana, a he wahi ano pahaohao paha kou e ka mea heluhelu no ka paa like o keia mele ia Kaulaaihawane, ua loaa iaia ka ike no keia mele, mai a Makanikeoe aku, ma kona mana, e like me kona ano mau. E kala mai e ka mea heluhelu a oili pulelo hou aku i keia pule ae. Aole i pau.