Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 879, 19 Pepeluali 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unuhiia e Mose Manu no "KA LEO."

Hele ka wai hele ka ala i ke keiki Makanikeoe, O ka hao a ka wai nui, aole opala koe.

Ke ninau iho la paha oe e ka mea heluhelu i kahi o keia mau papahi lei lehua a Makanikeoe me kona mau hoa e lei ala, e puana iho oe e ka mea heluhelu i keia mau lalani a hooheno ae ma ke ano leo himeni. Maemae Lihau po i ka lehua Kupu kelakela i ke alo o Malama, A no keia Lihau no hoi ka mea e kaulana nei, Kau aku ka manao no Lihau Ka lehua neepapa i Keaeloa Mea ole kou loa la e Hawaii I ka haulani a ka ihu o Kinau. O ke kaikamahine puukani ia o ia kuahiwi e noho ana i ka welelau pali, ka mea nona ka inoa i hai ia ae la. Ma keia makana i manawalea ia mai ai e ua ui noho kuahiwi ala o Nahonoopiilani, nolaila, na ulu hou ae la ka manao ia Makanikeoe e kii iaia e lawe pu ma keia huakai, pupuu a hooleiloa noho ana ua Makanikeoe nei i kahi o ua nohea noho kuahiwi la; a e like no me ka hana maa mau o ka hiu a wela lawe a lilo, ua lilo hou keia kaikamahine o Maui, nolaila, e hoomanao kaua e ka mea heluhelu, akahi o Kawelonaakalailehua; elua o Kauai hookahi o Oahu nei, ekolu o Molokai a hookahi o Maui a ke hui ia lakou a pau loa he ewalu ko lakou huina nui, a ua hiki hoi ia kaua e ka mea heluhelu ke olelo iho ua kupono keia mau lalani mele: Papa ka ohu o malu o Pokahi Makaukau ka upena lawaia a ke kupa Hoala na puni he ia manu, Hei ma ka akau ulu ma ka hema Ohi hapuku o Makanikeoe Ka hele hoi a ia olali la pau pulu aohe lau kanu

Ma keia wahi e kamailio pokole no o Lihau me kona kupunawahine me kana hana. Ma keia lilo ana mai la o Lihau ia Makanikeoe, ua haohao koke kona kupunawahine i kana moopuna nolaila, ua loaa koke no iaia he ike no kana moopuna Lihau, aia ke lawe ia la maluna o ka ili o ke kai e ka mea hiki ole i kahi mana kupua ke ukali mai mahope o ke keiki ua hele wale a lehia ma kana hana; Ma keia ike ana mai la o ua luahine nei, ua hookuu mai la oia i ka makani Kaumuku o Papawai, ku kaea o ka moana me ka manao e hoopoino i ka mea nana e ahai nei kana moopuna, aia nae ua puhipuhi malie wale ia mai no ia e ke keiki nona ka makani, a wili ae la na welelau makani i kahi hookahi a ume ia ae la iloko o lewa a lilo i puahiohio. A ua pane ae oia me kona leo malie, ua oki, e noho malie oe ilaila o kou kulana kupono no ia, mai pii mai oe maluna o'u, a lilo ka manao o ua luahine la i mea hoohokaia e Makanikeoe. Hoike o Makanikeoe iaia iho imua o Kawelonaakalailehua, me kona mau kaikoeke Kaana me na kaikamahine a pau. Kana mau olelo ao ia lakou, pae lakou ma Kahoolawe oia hoi o Kanaloa. E ka mea heluhelu, ma keia wahi o ka kaua nanea e nana kaua i na olelo ao a Makanikeoe imua o kana poe a pau i lawe mai ai. Ia lakou a pau e hoolulu ana maluna o ka ili kai ma kahi e kokoke aku ana i Molokini, kahi mokupuni uuku hoi mawaena o Kahoolawe me Maui. Ua hoohuli ae la o Makanikeoe i ko lakou alahele moana no Kahoolawe ka mokupuni hoi o kela o na mano a pau, oia hoi o Kamohoalii, nolaila ua pae aku lakou ma kahi i kapa ia o Kaulana kahi i noho ai o kekahi kanaka kaukaualii o Kinimaka i ke au o Kamehameha III kahi hoi e huli aku la e nana i ka Laeokealaikahiki. Ia lakou nei i pae aku ai malaila ua hoike ae la o Makanikeoe iaia iho ma kona ano kino kanaka maoli me kona hiehie nui, ke hele ala a aikamanu iluna, ka ua mea o ka ui me ka nani, a ke hele aku la e like me ka La o Lehua, ma keia ano, ua huli pono aku ka nana ana o na kaikamahine a pau iaia a me kona kaikuahine,