Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 722, 10 July 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

            NA AHAILONO.

_____

 

            Ua @@he mai makou he keiki mi@@@ ke alakai o na koa i kii ai e hooili kaua ia Koolau a me kana wahine.  Ua hoi mai nei oia, a me he mea la oia ka mea iaia ka pu kuni[??] oia a me William Kamana na ahailono, o na mea i hiki mai i kakahiaka Kapule nei.

_____

E MAHALO IA NA HANA PONO.

_____

            I ko makou wa e lohe ai i kekahi kanaka e hana ana i kekahi haua e papai ai i ka inoa o kona lahui, ua hiki ole ia makou ke kaomi iho i ka mahalo nona. a i na he wahine kekahi, ua palua ko makou mahalo. He mea pono no ka mahalo i na hana no ka pono a kela a me keia mea [??a] ai. Nui ko makou mahalo ia Davida, ke kahu hipa. i kona hele ana e kinai i ka enemi o kona aina, oiai aole oia i hele aku e hana wale, aka na hana aku oia no ka pono o kona lahui a me kona one hanau. Ua hoopomaikai ia kana hana e ke Akua, ma ka hoopio ia ana o ka poe manao ino, a hoolanakila ia ka poe pono maluna o ka hewa. Pela no o Wasinetona a me kona mau hoa i hoopilikia wale ia; ke heluhelu makou i ka moolelo o keia poe, a hoohalike ae me na kanaka Hawaii palu kuha o kakou, ua ku ka hoohalikeia o keia mau ano kanaka, me ke kulana o ka aeko a me ka manuaipilau, a me ko ka liona a me ka puaa.

 

_______

KIPU MA KEPOHONI

_______

            I ka hora 9:35 o ke ahiahi Poaono nei, ua lohe ia aku la ka leo o kekahi pu i ke kani ani mai, ma ka aoao ma Ewa o ke ala@u Kamik@.

            O ka mea nana i hana keia kipu, oia no o Nawa, a o n@ mea i kina, oia no Ioela (Kalaiwa kaa) a me Haili, W.

            Ua ki ia laua iloko o ka hale o Keoki, ua ku aku o Ioela ma ka aoao Akau o ka umauma, malalo iki iho o ka waiu; o Haili hoi, ua komo aku ka poka maloko o kona waha, a puka aku la malalo iho o kona papalina akau. a ku aku la ma kona poohiwi.

            Mahope iho o keia ki pu ana, ua naloale aku la o Nawai, a o na mea hoi i ka pu ia, ua lawe ia i ka Halewai.

            O Ioela, ua hookuu ia no eia. a hoi no e kalaiwa kaa. a o Haili, ua lawe ia i ka hale mai Moiwahine, a o Nawai, ua hopu ia oia. a hoopaa ia ma Kalakaua Hale.

            A e kali ana no kona hopena, a kala @@niele e hoike mai.

_________

 

HE KOHU OLE KA NIELE ANA

_____

 

            Ua @oke mai makou, ua niele ia o Mr. Kaahu i ke kumu o kona haalele ana i ka Oihana Makai. a me na mea e pono ai ka lawelawe

[column 2] ia ana o na pa kuniahi me ka poka pahu; ua pane aku oia i keia mau ninau penei:

            O ke kumu o ko'u haalele ana i ka Oihana Makai, oia keia, aole o'u makemake e hele i Kalalau. oiai hoi, aole au he alakai no ka puali makai, aka he makai wale no wau. O ka lua, aole no wau i makemake e hele i Kalalau, oiai, aole he mea nana e malama i ka'u keiki, a me ka'u wahine.

            O ka'u pane no ka mea e pili ana i na Pukuniahi. i ka hiki, a me ka ole ke lawelawe ia me ka poka paha. aole au i ike oiai, ua haalele mua au i ka Oihana Koa, i ka wa no o ke Aupuni Moi, a no ia kumu, aole loa a'u wahi mea i ike e pili ana ia mea.

            Ninau hou. aole anei o  oe ke kanaka makaukau loa i ka lawelawe ana ia mau pu? Oiai. ua hoike ia mai, o oe ke kanaka i ike i na mea e pili ana i keia mau pu.

            Pane o Mr. Kaahu. pela no. he makaukau ko'u, i ko'u wa ne e noho ana [@or apa] iloko o ka oihana koa. a i  kuu wa i haalele ai. ua pau ia ike o'u.

            Ninau hou, pehea, ua manao anei oe, ua pau pono na mea a pau o ka pukuniahi i ka hookui ia?

            Pane, peia ko'u mano. oiai. ua kani ka pu, ke ki ia me ka pauda, a no ia mea, ua pau loa na mea a pau. aole mea i koe.

            A he nui aku na ninau i ninau ia ia Mr. Kaahu, aka, ua pane aku oia i na ninau a pau me ka moakaka. a hiki i ka pau ana o kona ninaninau ia ana.

            O keia maluna ae, o ko makou lohe keia, a oia ka makou e hoike nei.

            I na he oiaio keia. alaila, ua komo iloko o makou ka haohao, me ka ninau ana. heaha la ke kumu nui o keia ninaninau ana, ua hana anei o Mr. Kaahu i kekahi Karaima, a i ole ia, Feroni paha, i kuleana ai ka minaminau ia ana.

            I ko makou lohe ana, ua hoomaopopo makou, he okoa ka puana a ka moe i makemake ia ai; oia ke kumu o ka mele ana.

__________

 

NA LETA.

_________

 

            Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia @o e ko makoa poe kakau manao.

________

 

            Hospital. Kalawao. Iuly 6, 1892.

            MR. LUNAHOOPONOPONO:

                        Aloha oe:

            Ke kai il@a pu aku nei kau kau wa nei me oe. a pau hoi e hoike a imua o ko kaua mau hoaloha.  oia hoi ka'u wahi mea hou o ke Pa@alaau nei.

            Ke ano o ko makou noho ana, eia makou ke lapaau ia nei e Dr. M. Goto, ma ka Hospital o Kalawao nei kahi hoi i noho mua ia e na mai@. eia makou malaila e lapaau ia nei.

==        Ma na hope o ka mahina o May i hala a ke hele i ka lua o ka mahina [column 3] na lapaau ana o ke Kauka. maemae na lapaau ana a ke keiki o Iapana, ke noho nei makou na ma'i ana i lapaau ai me ka maluhia a me ka malama ioa i na rula a Kauka Goto, na rula ikaika loa, oia keia:  Ka inu rama, awa, opiuma a me ka launa ana me ka wahine, i na e hai ana keia mau rula a ke kauka e kipaku ino ia apa oe. 

            Ka nui o pa ma'i ma keia pa mai he 30 mai ka poe @o a ka poe opio, ua kapu ka hele ana i kahi o na ohana o kahi i ae ia no makou oia wale no na Halepule a pau ka pule hoi polalei no ka pa mai nei, aole hele ma kahi e. pela iho la ko makou noho ana, e nana mau ana ia makou, pela no na kauka i amana ia mai e ka Papa Ola, oia o Dr. Oliva & Dr. Morrizt, a na laua ka hoike ana i ka Papa Ola, e hooia i ka loli o ko makou mai oia iho na mea hou.

            No Damian Home.

            Ma keia pa mai aia malaila na keiki a me na kanaka makua he nui na pilikia e make mau ana i na wa a pau, nui ka make ma keia pa ua ike no na kauka ke kumu o ka make nui, o na keiki no ka inoino o ka ea, aia ma kahi o na Hale e ku nei aia no ma ia wahi ka poe make he tausani ka nui, pela ka ike a keia kauka Goto, aole e ola loihi na keiki, pela iho la na hunahuna materia, nui no na mai hou e komo mai nei ma ia pa mai, ua lawa kaua, e lawe aku me ke aloha pumehan.

                        J.B.M. KAPULE.

_________

 

Ekolu Koa i Make a Hookahii hoehaia.

_____

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Iwalani. ma ke awakea la Sabati nei, Iulai 9, @loaa mai ai na nuhou hope loa mai Kalalau mai.

            Ma ka la 4 o Iulai, ua ku i ka pu laifela kekahi koa mawaena o ka lae a make loa @o, na Koolau keia pu i ki mai.

            Ma ka Poakolu 1-5, ua ku hoa i ka pu kekahi mau koa a make loa a hookahi i eha i kakaa i ka pali me na haole elua i ka ai i ka pu; na ho:ho 'ia mai ka mea i eha ma Honolulu nei maluna mai o ka Iwalani. a e na poe ekolu hoi i make. ua kanuia ma Kalalau.

            Aia no o Koolau iwaena o ka pali kah@ i noho ai me kana wahine a me ka laua keiki: na ki ia ka pukum@@ ma ua pali la me ka manao ia e pololei ana ka poka i ke ana eia uae ua hu wale aku ia no i ka pali o Kalalau, a aole he wahi i manuheu aku o ke an@ o @@ @@eu la. He ana hohonu loa keia pela @@ hoike mai a ka poe kamaaina

            Ua kia@ @a na wahi @ pau i manao ia ai e loaa ana ona wai a me ona ai lokou: a wahi o kamaaina, aole e pilikia o Koolau ia mea

[column 4] oiai, ua kamaaina oia ia mau pali, a e loaa ana no ka wai a me k@ ai iaia ke iho mai i ka po.

            Ua haawi pio mai na mai, kela poe mai 5 i hele mua ai ma kekahi mau awawa e aku, a ua pau mai nei lakou i Honolulu nei.

            Aole no he ki wale mai o koolau. aia no a ike mai kela e pii aku ana e kii iaia oia kona manawa e hapai ae ai i kana pu raifels punahele a hoouna mai la i ka poka me ka pololei loa i kona enemi, a lele ae la ke aho a waiho ne kino lepo e hoi aku i kona wahi mau, maikai no ka manao o keia kanaka, aia no a hoohana ia aku alaila hoohana mai no hoi kela.

            E holo poloei ana ka mokuahi Bihopa i Kalalau i keia la, pela na lono i hoike ia mai, a e lohe hou ana kakou i na nuhou mai ka Bihopa mai i kekahi mau la no o keia pule.

_____________

_____________

 

Na Leta e Waiho nei Maloko o ka Haleleta a hiki i June 30 1893.

_____

KIKIHALE.

Leikaimana

Kamalokai Kaia

Keala Kaia.

 

KAWA

Keohomaewaokalani

Kamanui.

 

KULAOKAHUA.

Mrs. Halaki

Kapukini.

 

KAPAUHI.

H.K. Kauaohilo

Manele

Lonoikahaupu.

 

WAIKAHALULU.

Wahineheleloa

K. Kealohanui

S. H. Kuiani

Lahela

Naoiwi.

 

HONUAKAHN.

Louisa M.

 

KUNAWAI.

D. Kailihupe

M. Kalakala.

 

WAIKIKI

Maka.

 

MANOA

M. Kalahanohano.

 

HUEHUE

Apikaila Kepani

Meaole

J.K. Keaweheulu.

 

            Na Leta i hoihoi ia mai na Mokupuni mai.

Awaheakalani

Keaupuni

Kalapouli

Kaopuola

Mukini

Geo. Hekelekele

Kahuakainui

Napela

S. Kaahu.

 

HONOLULU.

Lupua Kalua

G.B. Kaaa

Meliaka

Keliimaewaewa

Kaimihanu

Punua

S.D. Nuuhiwa

Laumaewa

Ala@i

John Keaha

Malaea Kalani

Lonowahine

A. Hooipo

Wahalama

Kahala

P. Kahinakua

Rebecca Keawe

Abbie Kamalii

Mailou Poopoo

D. Keliimoku.

            O ka poe ua lakou ua Leta maluna ae e ninau mai ma na Leta i Hoolahaia.

                        J.M.OAT.

                        Luna Leta    Nui.

july @@-div.

 

[column 5]

 

OLELO HOOLAHA.

            Ua makemakeia na lala a pau o ka Papa Alakai o ka Ahahui Lalaiaina, e akoakoa ae i ka Poa ha, la 6 hora 2 p.m., ma ke lakou koena halawai mau; a o na lala hoi a pau o ka Ahahui Kalaiaina ma ka Poaono, la 8, hora 10 a.m., no ka noonoo ana i kakahi mau kumuhana ano nui.

                        S.H. MEEKAPU

                        K.H.K.H.

            Iulai 3, 1893.   jul 6 2 tsd

___________

 

OLELO HOOLAHA LIO.

             E ike na mea a pau ma keia hoolaha. Ke hoike ia aku nei, eia ma ko'u lima kahi i paa ai o kekahi lio k., puakea 3 wawae keokeo kiko keokeo ma ka lae.  I kuni ia i ka hao kuni ano e akau. Ua paa wau i keia lio no ka makahiki hookahi, e kii koke mai ka mea nona keia lio me ka uku pu mai i ko'u mau poho a pau no ka malama ana. I na e kii ole mai, a hala ka malama hookahi, alaila, lilo loa keialio. ia'u.

                        KAULA KAAI.

            Pulehuiki, Kula, Apr. 27, 1893

            may 10 1mw.

_______________

 

HE UMI (10) APANA AINA HOME KAIKAI NO KE KUAI.

_____

 

            Aia he Umi apana aina Home maikai loa no ke kuai aku e waiho la ma Kalia Waikiki, Oahu, mawaena o kahi o Hon. Chas. L. Hopkins a me Mr. Macfarlane a i keia mamua o ka aina o G.W. Keaweamahi.

            A oia no na apana aina pa hale lnani loa i koe iloko o ke kulana kauhale nei.

            He oluolu loa ke kumukuai. He maikai ke kuleana, Na ka mea kuai mai e uku no na Palapala.

            No na mea i koe e ninau ia William C. Achi Honolulu Maraki 27, 1893.

                                    tf.

_______________________

HOOLAHA IMUA O KE AKEA.

_____

 

            E o'u mau makamaka maikai o ke one oiwi o Kakuhihewa mai Hawaii a Kauai o Mano, eia au ko oukou hoaloha oiaio, ke hoike aku nei imua o oukou i ka mea oiaio e like me ka manao maikai i kono ia mai e kou hoaloha, a na oukou no hoi i e kilohi pono iho, a oia keia; oiai au iloko o na la a ka ma'i e noho ana. he ma'i hoi e noho pu ole ai me ka lehulehu a me kekahi ano ma'i e ae no hoi e pili ana i ko'u kono, ua nui no hoi ko'u kau malia a me ka'u kane no ka nui o na pilikia i iliaho maluna o'u nolaila ua imi aku la maua i kahi o ka pono, a ua loaa aku la keia Leong Keng Pong Kauka L. Akina, ma Alanui Hotele helu 40, ma hana mau lapaau ana ia'u a na loa a mai no hoi ka lanakila a pau no hoi ke kaumaha o ka naau, a ua haawi hou mai oia ia'u i ka pomaikai o ko mana noho ana i ka laau hoohapu keiki a na ko no ia mau lawelawe ana a keia kanaka me ka noeau loa a ua loaa @ maua ia hua maikai iloko o na la i noho ioihi ai n@a k@pale ia ana aku o na pilikia mai u'a aku, nolaila e o'u mau hoaloha oiaio i loaa i na pilikia a i hoonele pu ia hoi no ia kua laha ole, e hele ae imua ona i pau ka pilikia a hooko ia mai hoi ka makemake o ka ole ka lohe pepeiao, e hele imua o Akina i pau kuhihewa.

                        Me ka oiaio

                        LONELE NANA @?

            may26-ln@.