Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 719, 2 June 1893 — Page 1
This text was transcribed by: | John Reppun |
This work is dedicated to: | Riley Marie Torres |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II. HONOLULU IUNE 2, 1893 HELU 719
HE NANEA KAMAHAO
-NO-
MAIKA
-
KE KEIKI
Hapa Ilikini a Hawaii hoi.
-
KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA’U LOA AI – A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO – A ME KA LUKU IA ANA O KELA NUI KEAKA A LI.
-
Hoohauoli ia ka puuwai o na poe o Kaleponi i ka loaa o ka hui pepehi kanaka o Conegokena ma Pepehi mainoino ia na ili keokeo. He $25,000.000 ka uku makana ke loaa o Maika. Kau hou ka weli i ko Kaleponi poe no ka eueu hapa Ilikini. 20 kue ia Maika 1. Aole oia he kanaka, he akua. Lele i ka pali kiekie me ka lio. He noho paipai ka ho kua o ka lio ahiu no Maika. Hui o Maika me na Ilikini iloko o ke kahi a-na nui. Mare hou o Maika. Lilo oia i moi. Hui ka makua me ke keiki. Ka loko ia nana o ka Hui Keaka a Li. ka loaa ana o kekahi keiki Hawaii oiaio opio ia Maika, ka ili poo o na ili keokeo ka mea e pii ai o kou kulana a me ka hopena o keia moolelo. Good bye.
-
Hanana ko kuli i ihulua palu @a – aole no i pau pono hou ae keia mau olelo hoonaukiuki a ua hapa ilikini nei; kamumu hou ana no kona waha me kekahi pai mahanahana i oi ae ka welenia mamua o ke pai mua i loaa aku iaia, a oia kana i ike iho ai; ua piha loa ua piha kakamahine nei me ka inaina no kana mau hana hoomaukiuki no ia kumu; ua hoopau iho la oia i kana mau olelo hoonaukiuki ana a haule aku la oia hiamoe, a @ paiwa ko laua hiamoe ana i ka hoala ia e ko laua luaui makuakane, e paina i ko lakou aina kakahiaka ua aia ino ae ia ua mau opio nei, a ko@@@ awewe iho la i ko laua niau a@@ a i ka paa ana o ko laua mau @@@ ua kaulana pono aku la na make @ ka kaua eueu me na mina aka ana ma kona mau pap@lima imua na maka ano hookokoe o kana aloha me ko laua pane leo ole aka o kekahii kekahi, ua hoomaoho iho ia no ua hapa Ilikini nie i ke ano o na helehelena o ka hololio kamahao; oia hoi, ua hoomau no ua nohea nei i kona inaina iaia, oia kana i pane aku ai i nohea nei.
Ea, nawai hoi oe i hanai iho nei i ka apa, e inoino nei kou mau helehelena maikai?
Ua palua a pakolu ka ia nei noke ana aku i ka ninau, aohe wahi mea a pane iki mai o ua hololio kamahao nei, aole loa aku hoi ka hoike ana mai o kona mau helehelena me na nanaina oluolu ana oia mau no ke ano pi-na o kona mau helehelena, me ka hookokoe ana mai o kona mau kuemaka, a oia no ka wa a ua eueu kolohe nei a kaua i pane aku ai me kona manao la, o laua wale no@ke lohe ia mau olelo ana.
O ke ano mau no hoi e ka lio hou ke hoomaka ia no e kau, o ka hoomaka iho la no ia e -. Ua kahamaha ia na olelo a ka kaua eueu mamuli o ka hooho ana mai o ka leo o ko laua makukane i ka ninau puapuahulu ana mai.
Owai! Owai keia lio hou i kau ia a piena au e kuu keiki e kamailio nei?
Ia wa i huli ino ae ai ua Hapa Ilikini nei a ike mai ia i ko laua makaukane e ku aku ana ma ka puka, a oia kana i pane hoomeamea wale aku ai no.
Aohe, i hookamailio wale ae nei no au i ka lio hou o kau wahi i hele mai nei iaia nei, no ka ia nei piena loa hoi i ko’u hoopaani wale aku no la.
O ka huloaa iho ia o ko wahine, he puni oia nei i ka paani, a he puni wale nae i ka huhu.
Heaha no kona mea hoohaehae wale no ia’u.
Aole oe e eha ika leo e kuu kaikamahine, mai pono no hoi paha kau huhu ana iaia, i na oia i pepehi iho nei ia oe, i na hoi paha ua pono kau huhu ana, nolaila, e hoopau olua i kena mau nana uko ole a olaa, e hoi ae kakou e paina i ko kakou aina kakahiaka.
Ia wa i eu like ae ai lakou a komo like aku la no ka rumi aina, me ka mau no o ka hookokoe o na maka o ua nohea nei, a oia ka kaua eue i hoopa aka a@ i kona lima ma na papalina o ua hololio makahao nei, a ua like loa na lima o ua Hapa Ilikini me he pauku hao wela i enaena i ke ahi ka ua mea o ka piena launa ole o ua nohea nei, me ka hoike maoli ana mai o kona @@@ helehelena i ka piha inaina, me kona ke @ ana mai.
I ka wa i aui niai ai o ka makuakane o ua nohea nei a ike mai la i na helehelena huhu o kana kaikamahine, oia koaa wa i pane mai a.
Ea! Ea!! Ea!!! E hoopau koke oe i kou huhu e kuu kaikamahine a @@ o’u makemake e ike hou i kena maa hiohiona maluna o kou mau papaiina.
Ma keia wahi o ko kaua moolelo e @@ makamaka heluhelu e kala mai oe i ku mea kakau nei ma ka hoani ana ae i kau kilohi ana ma ke@@hi ala okoa, a e waiho iki kaua e kuu makamaka heluhelu i ke kamailio ana no ka kaua eueu.
Aole i pau.
HE MOOLELO KAILI PUUWAI
-NO-
MATIEIRA
-
Ka Hookolo Meheu Lua Ole
-KA-
Olali o na Alahele Hoopaha’oha’o
-KA-
Punawai Kupua o Alemoni
-KA-
Huewai Ili Batenisa
A ME KA
Luahine Maka Kupua
-
He Moolelo Kupua no Arabia.
-
(Kaauia no Ka Leo)
-
Ua puana like mai la na kiai a pau, aole makou i ike ia kupua, aka, aia nae oia iloko o ka muliwai make kahi i lana ai maluna o ka waa.
O keia mau kukai olelo mawaena o na kiai a me Debolo, ua lohe pono loa aku la o Hero Mineta.
Oia ka kona naau e apoapo ana me ka pihoihoi nui, oiai ua haupu koke ae la oia no kana ipo aloha ana hoi i haalele aku ai e noho kiai lala a hoi aku.
I kela wa, me ka hookaulua ole iho, ua pane aku la oia i kana haia wahine, auhea oe, e noho malie no oe, e hoi ae au i ke kane a kaua, oiai ke ike nei au e pilikia mai ana paha oia, oiai ua haalele hookahi aku nei au iaia.
Eai nae ka’u akuoha ia oe, @ noho auanei oe a i puka mai ka ninau a kuu makuakane no’u hai aku oe aole au e hoi hou mai ana me ia oiai ua hana aloha ole oia ia’u.
E noho no h oi oe a na’u no oe e kii mai, aole oe e make, a aole no hoi au e poina ia oe.
Ae mai la no ho i ua haia wahien loaa hoomaka aku la no hoi o Hero Maneta e puka.
I keia manawa hoi aia o Maifra ke holo ala iwaena o ka moanawai, aia hoi o Debolo a me kona mau kini ke kuku aku la mauka.
Malalo o ka mana i loaa ia Debolo, ua ooloku au la na ale ahiu maluna o ua moanawai la pii mai la na ale nunoi me he kuahiwi la, pa mai la hoi na makani mai na kukulu eha mai, a hui ae la ua mau makani la maluna pono o ua muliwai la, puehu liilii ae la na wai iluna me he uwahi la, no kekahi kuapele nui, aole e hiki ke ike ia aku kekahi mea kino maluna o ua muliwai la.
Wawalo ae la na leo ahiu ona ale e poi ana ma o a maanei, me ka pii ana hoi iluna a ilalo me he pali kuhohola.
He mea oiaio e kuu makamaka heluhelu, aole kekahi hana weliweli i hanaia e ka mana o Debolo maluna no kela muliwai manua e like me keia.
A he mea oiaio no hoi, aohe mea kino e hiki ke ola malun ao kela moanawai, e laa ka pii ae o na ale a uhi pu iho iluna o ka waa uuku o ka kaua Matifire, a piho iho, he mea oiaio, o ka waimake oloko o kela muliwai ka mea nana e ako koke ae i ke ola makamae a ka kaua Matifira iloko o na sekona pokole loa, a lilo oia i luahi na ka make mainino.
Aka, o ka kaua Matifira, aia no oia ke paio ala me na ale ahiu o ka moana, e pii ana iluna a e iho ana ilalo.
Aole no he lana o kona manao no kona oia, o ka make wale no ka mea imua o kona maka.
E waiho maile iho kaua e ka mea heluhelu no ka kaua opio Matifira e holo ala iloko o na ale kupikipiki-o me ka hoomanawai, a e huli ae kaua a nana aku no na hana a ka nohea Hero Mineta.
KAUKA
Yong Kam Pung
[ APANA.]
Helu 81 Alanui Maunakea.
-
KAUKA LOEA O KA AINA PUA
-
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma’i, mai ko na kane, wahine a me ko na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma’i e pili ane i ka maka, pau pu ia i ke ola. O na ma’i koko inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puui wa a me ke kino, e hoola ia no me ka maalahi. Pela me na ma’i hui’i @@@ maloo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei oia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka hi ahuhau.
E KIPA mai e ka poe hooluuluuia me na haawina pilihua ka ma’i a na’u oukou e hooluolu uku.
KAUKA YONG KAM PUNG.
mar 29 – 2 monad
HUI ALAHA OAMAINA
O OAHU
Papa Manawa
Mai a Mahope o Okataba 1, 1892
NA KAA
A. M. A. P. M. P. M.
Haalele ia Honolulu 6:15 8:45 1:45 4:35
Hoaa i Honouliuli 7:20 9:57 2:57 5:35
Haalele ia Honouliuli 7:30 10:13 3:45 5:42
Hoea I Honolulu 8:35 11:55 4:55 6:50
NO KULANAKAUHALE MOMI IHO
Haalele ia Honolulu 5:10 p.m.
Hiki i Kulanakauhale Momi 5:48
Haalele ia Kulanakauhale Momi 6:55 a.m.
Poaono wale no
Koe ka Lapule
Koe ka Poaono
Sept. 28 tf-dly.
OLELO HOOLAHA
-
Oiai e kaawale aku ana au, [D. Keawemahi] no Iapana, ke hoolaha ia aku nei na mea a pau ua hookohu piha aku au ia S. K. Kane a me Henry Waterhourse, oia kou mau Hope oiaio no ka hooponopono ana i ko’u mau Waiwai paa a me na Waiwai Lewa a pau, a o ka poe a hau he mau. Aie ko’u ia lakou, e waiho ae i ka lakou mau Bila ia laua, a o ka poe a pau e paa ana he mau waiwai no’u, e hoihoi ae ia laua.
D. Keawemahi.
May 15, 1893 2wk dly.
-
Elia Kaululaau
-
Kauka Hana Niho
-
Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha oile iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau maka Hoopiha ana i ka niho me ke Gule Kala a mea e ke paha. He akamai lua ole i ka Hana ana i na Niho Kui o no ano a pau.
He Mikioi ka Holoi ana ina Niho lie palanehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho e na ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.
O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Kaikini Kauka Hana Niho: mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa e na Papa Ole i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.
E keia kakou Hoa Kanaka o hipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.
K@@na Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moa me Betela Puka komo e pii ae iluna o ke Keena ma Al, Meil
Mar. 6 - tfd