Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 700, 8 May 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA PA-U O LILIUOKALANI

 

(Hakuia e ka HON J. M. KAUWILA kope ia no KA LEO O KA LAHUI a me  KA OLELO e ka Elele Aloha Aina o @ana Hawaii.

 

S.T. P@onua.

@ Ka pa-u lau lehua o Liliuokalani

          Ka Akea ka Mamo ke Kaunaoa e

          I lawe'a mai e ka makani moani

          I hoomau i ke ala ko Hilo kini e

@. Kakua o Liliu i ka pa-u wai palupalu

          Kikahakaha lau i ke one o Hanakahi

          Ka pa-u mua kuku ia e Hinaakeahi

          Hoopulu elo ia e Kauakanilehua

2nd. Ka pa-u lau hinano iluna o ka hala

          I kapalapala ia i ke ala o Puna

          I hooluu loea ia e Nuakele e

          A oki ka pa-u puolo wai a ka ua

3rd. Ka pa-u lau olapa iluna o ka laau

          Olapa ka pa-u o Liliu nei ka pihe

          Nakolokolo lua nakolo i na moku

          Ka mahalo i ka nani o ka pa-u o Kalani

 

NA LETA

 

          Aole o makou makemake e lawe i ke @ikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe kakau manao.

 

(Kakau ia no Ka Leo o ka Lahui)

NA LEI LEHUA O HILO.

 

Mr. LUNAHOOPONOPONO.

 

          Aloha oe: He nui na hana puuwai eleele e hana ia nei iloko o keia mau la, a oia iho keia- Ua kauoha ia mai na makai i keia mau la iho nei, e hoihoi aku ina hookohu no keia mau kumu: he hooko ole ina manao o ka hoohui aupuni. Ua hooko na makai, a eia ka mea epa elua maikai i hoopau ia, a o ke koen@ ke kalia nei a mahope, akahi epa.

Kakau i ka Hoohui Aupuni.

          Aia o ka poe kakau i ka inoa i ka hoohui aupuni, alaila, lilo i makai, a loaa na kokua e ae. Eia keia, o J. Kahoomana, ua kakau oia no ka hoohui, a ma ia kumu, ua hookuu ia kona pokii kuahine i loaa i ka mai Lepera. He mea oiaio loa keia; elua epa.

          Eia iho no he nui a ka launa ole na hana epa a ka haole.

Hui Hawaii Aloha Aina.

          Hora 3 p.m., ia 3, akoakoa na @oa nui ka hauoli no na olelo hoolana a Henry Carter, a ma ia kauoha, eia mai ke hooko ia akula: Oia hoi e pane kela a me keia i kana pane i ke Komisina ma ka leta. A o ka mea hauoli loa oia ka puuwai lokomaikai o Mr. Carter i ka makana koke ana mai i na lilo poo leta, wa-hi, kanana, ma kona aoao [$10] umi dala. Huro na hoa o ka Lei Lehua no ka hauoli nui, a me ka loaa wale mai o na makana, Hae Hawaii kau aoao, nui ka olioli o na hapanea a me na kamalii.

Paina Luaau.

          Eia na Komite Eleu o ka aina. @ hana nei, a Poano he paina makana hoohauoli ma Mokuola, no ka hauoli i ka mea haiolelo na ke@ a me keia. Ua makana ka L. @ J.T. Bakes he puaa nui momona. Mahalo piha.

Hoaa na Makua.

Ma ka po Sabati iho nei, ua holo aku mai ka poli aku o makua J.H. Nihoa o Miss Kiki, a e ole ka imi hele ana o papa loaa aku ua wehe pu ka aiihi, oia no ka uku o Papa ma a me mama ma i ke ao i ka mea ino, a mai noho a hoomahui hou.

          Ma kea e kuilima pu aku kaua kaua e L. H. me na keiki o niu hua me@ala.

          LEI LEHUA O HILO.

Hanakahi, Hilo, May 4, 1893

 

KA HAINA O NA NANEHAI I KOE

 

Mr. LUNAHOOPONOPONO.

 

Aloha oe:

          Ke noi aku nei i kou oluolu e ae mai ia'u e pane aku i na ninau maloko o KA LEO O KA LAHUI, oia hoi ekolu haina nane.

          Nanehai 3- Ina paha e kapaeia na Kanawai mau o ka Poai Lani o ke ao holookoa, alaila ihea la e waiho ai ka honua nei?

         

          O ka haina, aole wahi no laua e waiho ai.

 

          E nana ma Hoikeana, Mokuna 20: Pauku 11; Penei e heluhelu ai: Ike aku la au i ka Nohoalii Keokeo Nui a me ka mea e noho ana iluna iho, holo aku la ka Honua a me ka Lani mai kona alo aku aole i loaa hou kahi no laua.

          O ka Nanehai Elima:- Heaha la ka mea e moe ai na maka i ka wa e pule ai?

          Ua pono na haipule a pau e moe na maka i ka wa pule, no ka mea i na e nana na maka i ka wa e pule ai, alaila, e ike ana na maka i na mea ino, e hana ino ia mai ana, a lilo ka manao ilaila, a haalele i ka manao io pule, a lilo ka pule ana i mea lapuwale maoli.

          E nana i ka moolelo o Aberahama, i mohai aku ai imua o kahi mehameha i ke Akua. I mea e ike ole mai ai kekahi poe e ae o ke Akua wale no kai ike mai, i na o na kanaka pu kekahi ma ia kuahu, a me ka mohai a Aberahama i hana ia ma ka Mauna o Moria. i na ua lilo ka hana a Aberahama, i mea ole loa, a pela no e lilo ai na maka kaakaa elua i ka wa pule, i mea ole loa.

          O ka Nanehai 6- O ka hiona i ike ia no ka moeuhane, he mau hoakaka anei ia o ke ola uhane o ke ao, maluna ma ka Lani?

          O ka haina, ae.

          E nana ma Hoikeana Mokuna, 22: Pauku, 1 a ka 9. no ka mea aole au e helu pau aku ana i na pauku a pau, aka, o ka manao nui nae o keia olelo a Ioane, he moeuhane keia, nolaila, maloko o keia mau Pauku 9, o ka Mokuna 22, o Hoikeana, a me na kuhikuhi aku mai keia mau pauku, alaila, e maopopo ana ia oukou, o ka hiona o ka moeuhane, i hoakaka ia penei ke ano, he mea ia e ola ai ka uhane.

          Nolaila, ke haawi aku nei au i kou mahalo nui ia oe, e ka mea na na keia mau haina naauao, i na paha ua loaa a loaa ole.

Kou oiaio mau,

D HOAKIMOA.

          No Waipunaiei. Hilo. Hawaii, kakau ia ma Pe'eula, Honolulu, Mei 1, 1893.

 

MAI KA UA KANILEHUA MAI.

 

          Ma ka auina la Poakolu Mei 3, noho ka halawai o ka Hui H.A.A. i hoomaluia e ku Peresidena Nui Mrs. Ululani Baker.

          Hoomaka na hana o ka halawai me ka himeni ana ia "Paa kuu manao aloha, Paa mau paa mau. &c." Pule ia e ke Kahunapule o ka Hui; pau ia, heluheluia he mau leta no ka Hui, mai ka Elele Henry West mai, a mai Hon. J. Nawahi mai, a mai a Mrs. Kilimana mai, ke kakauolelo o ka Hui. H.A.A. o na Lede o Honolulu.

          Mahope oia mau mea, ua haiolelo mai ia imua o ka Halawai o Henry Carter, he haole Amerika a na T.K. Natanaela i mahele mai ma ka olelo Hawaii. He mau manao waiwai nui kana i haawi mai ai no ka pono a me ka pomaikai o na Hawaii ponoi. Ua olelo mai oia, he mea pono no i kela me kia o oukou pakahi, e kaka leta aku ia Jas. H. Blount ke Komisina Amerika i hoounaia mai, e hoike aku i ko oukou manao ponoi, no ko oukou aina, ke Kuokoa, ko oukou Aupuni, a me ko oukou Aliiaimoku, a pela aku. Nui ka mahaloia o kana mau olelo mua o ka halawai i piha pono i na kanaka, a hu i waho.

          Ua olelo mai oia, "he kanaka Amerika au, aole o'u makemake i ka hoohui aina. O ka mea mua loa a ke kanaka e hoomao ai. O ke aloha aku i ke Akua, a oke aloha i kona aina hanau: a o ke kanaka e haawi ana i kona aina ma ka hoohui me kekahi Aupuni, he kanaka kipi oia i kona Aina." Nui ka hauoli a me ka mahalo o ka halawai i kona mau manao.

          Mahope o ka pau ana o kana haiolelo, ua hookuuia ka halawai me ke mele ana o ke anina ia "Hawaii Pono-"

          Ma ia ahiahi no ua haawi makana ae la ua Henry Carter nei, he mau huina dala he Kanalima; he umi dala no ke kuai Wahileta, pepa kakau, a me Poole'a, no ka poe e manao ana e kakau leta aku ia James. H. Blount; a he kanakolu dala i kuaiia no na Hae Hawaii liilii, i mea haawi wale aku i na kanaka Hawaii. Nui keia manawalea a ka malihini. Hoea pu no ka olelo, hoea pu mai no ka i'o o ka olelo, i mea hooiaio, a na hooko ia keia mau mea

          E haawi ana ka Hui H.A.A. o Hilo nei, he wahi papaaina luau, no ka hoolauna a hookipa aloha ana mai ia Henry Carter, makai o Mokuola, i keia Poaono ae Mei 6, ilaila @ anaukai pu ai ua keiki A merika nei me ua ui wiolu o Hilo Bay: a he puaa nui momona ka ke Kiaaina Beka i haawi ae ai no ua papaahaaina nei a ka Hui, malalo o na hooponopono ana a na ui maka palupalu o ka Ua-Kanilehua.

          Ma ka la 1 o keia malama, i hoopauia mai ai kekahi mau makai ku mau o Hilo nei, mai ka noho makai ana oia o D. Kaihenui a me Umilo@; a no ke kumu, no ke kakau ana i na moa no ka Hui Aloha Aina, a he hookahi i hoihoi okoa aku i kona hookohu Makai, no ka hoihoi ole no i ke ano o ke kulana.

          Ke onou aku nei ka nupepa kumakaia i Hilo nei, a me kahi buke kumakaia a Rev. C. Bihopa, Rev. S.B. Olekona a me W.R. Kakela ma, me ka manao paha he mea ia e huli ai ka Lahui Hawaii mahope o na ino a lakou. Aohe makemake ia, he ino, a he powa ka oukou mau hana i ka Lahui Hawaii.

KANILEHUA.

 

NA ELELE KOMITE O NA HONOAPIILANI.

 

          Ma ke kakahiakanui Poalima nei o ka pule i hala, ua kipa ike aku na Elele Komite o na Apana like ole o ka Mokupuni o Maui ia Komisina Blount, a ua apo ia mai lakou me ka pumehana; Ua ninau a mai na Elele i ke kulana, a me ka manao kanaka o kela a me keia Apana a lakou i hele mai maluna o ka ninau hoohui aina.

          Ua pane aku na Elele he kue i ka hoohui aina.

          Aole he poe kanaka Hawaii hoohui aina iloko o ka oukou mau Apana?

          He poe kanaka Hawaii no, he kakaikahi loa nae.

          O ko makou mau manao ano nui aia ia iloko o ka makou memoriala i waiho ia mai ai ma kou lima: I kipa mai nei makou e haawi aku i ko makou mau hoomaikai hoi a me ka hoomaikai ana ako makou mau hoa makaainana ia oe Mr. Blount.

          Ke lawe nei au i keia mau hoomaikai ana me ka hauoli nui i ko'u launa pu ana me oukou, ke minamina nei au i ka loaa ole ana he manawa kupono e kukai olelo ai me oukou, mamuli o ko oukou hoi koke ana i keia kakahiaka no ko oukou mau home.

          Ke pahola aku nei au i ko'u mau hoomaikai ia oukou a pau loa. Aloha oukou.

          Ua lulu lima pu hou na Komite me ka Mea Hanohano Balana me ka pumehana loa, me ke aho he mau hoaloha i noho @ihi no kekahi manawa.

          Nui ka mahalo a me ka hauoli o na Elele Komite i ka oluolu maikai o ke@a Keoni@ Amerika Oiaio, a ua hoike mai kona hiohiona i ke kulana o ke kanaka k@ a he kanaka hoi nona kona manao ponoi, me ka hiki ole ke onoonouia a puni wale mai ina manao o ka poe e hoi@ o nei ia oe e Hawaii.

          Ua hoi na Elele Komite me ka manaolana hauoli no keia ouli a lakou i ike ai.

 

          Ua makemakeia na Kiure haole a pau e maki ae no ka Hale Aupuni i ka hora 9:30 A.M. o ka la apopo.

 

          Ua ulele puupuu ae ke Keiki o ka Pohina Uakea me kekahi hapahaole makai o Ulakoheo i ke ahiahi Poaono nei, a ua pau koke mamuli o ka uwao ia.

 

          Ma ka Monowai o kela pule aku nei, i kau aku ai ka hookohu o I.A. Kakina i Kuhina Noho ma Wasinetona, Amerika. E aho ia, makepono ka au ana i ke kai, a ola hoi ka noho hale.

 

          Aia ma ka huikau o ka Mahiko o Makaweli, Kauai, nona na limahana i emi ole iho malalo o ka 2000 he 9 wale no kanaka Hawaii e noho hana ana ma ke ano limahana no keia mahiko. Nui io no ke aloha o Balauwini ma i kanaka.

 

          Ma ka hora 4 o ke ahiahi Poalima nei, i hopu ia ai o Mrs. Mary Sutherland malalo o ka hoohuoi ia ua aihue ia mai kahi waiho opiuma aku o ka Halewai he 206 tini. Ua kokuaia keia wahine haole e kekahi haole malama maluhia o ka Halewai. Ua hookuuia ka lawehala malalo o ka bela.

 

          Ua pau aku i ka hoi kekahi mau Elele Aloha Aina i ka pule i hala, a eia no kekahi poe i Honolulu nei, a ma na mokuahi o keia la a me ka la apopo e pau loa aku ai lakou i ka hoi no ko lakou mau Anana i hele mai ai. Ke haawi aku nei makou i ke aloha, a e kupaa hoi oukou a hiki i ko kakou lanakila ana.

 

OLELO HOOLAHA.

 

          Waiwai ua haule, a ua loaa i ka mea nona kainoa malalo iho nei.

          Ke hoike ia aku nei ka lohe ina mea a pau. Eia ma kuu lima kekahi E ke-paalima a na Lede, ua loaa ia'u ma ka uapo mokuahi o ka Ona Miliona Spreckels, ma ka Poalima nei, Mei 5.

          O ka mea nona keia waiwai, e kii koke mai iloko o na la he 15 mai keia la aku e puka aku nei keia Hoolaha, a hala ia mau la, alaila, e manao ia no, owau ka ona oia waiwai.

          I ka wa e kii mai ai e uku pu ia mai na lilo a pau, a e hooia pu ia mai he@ ke ano o na waiwai maloko oia eke, me na hoakaka pololei ana, e ninau ma ke @ o Ka @

 

MRS. HANAK@ @

Kawaia@ Mei 8, 1893

 

@