Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 698, 4 Mei 1893 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

JOHN E. BUSH,

Lunahooponopono a me Puuku.

POAHA MEI 4, 1893

 

OLELO HOOLAHA.

            Eia ma ke Keena o KA LEO O NA LAHUI kekahi mau Buke Inoa o ka Hui Hawaii Aloha Aina. He wa kupono keia o na Hawaii Ponoi e hoike i ko lakou Makee Kuok@@ ko lakou Aloha Aina, a Alona Kuokoa.

MA KE KAUOHA,

J.K. KAULIA.

Kakauolelo o ka H. H. Aloha Aina.

 

HE MANAO AKEA I KA LAHUI.

            Mamuli o ko ka Hon. John E. Bush hoi ana mai  nei, ka Ona ponoi o na Nupepa A OIAIO  a me KA LEO O KA LAHUI; Nolaila, mai keia la aku, ua waiho aku au i ko'u noho Lunahooponopono ana, a me ka noho Puuku ana no ia mau pepa; O na kauoha nupepa a pau loa, na kakau manao ana a me na hookaa dala ana, a peia aku, e hoouna pololei ia mai ma ko Hon. Jno. E. Bush inoa.

JOSEPH NAWAHI,

Honolulu, Mar. 27, 1893.

 

HE HUAKAI MAKAIKAI.

            Ma ke kakahiaka Poakolu nei i holo ai na Elele o na Hui Hawaii Aloha Aina, no ka makaikai ana i ka mokukaua Naniwa.  Ua ole o ia o keia kekahi moku ikaika e ku nei ma ko kakou nei awa i keia la, a ua piha hoi i na lako kaua, a me na pu o kela a me keia ano, a me na topido. He huakai no hoi keia e hoike mai ai i ka maka o na Elele i na mea hou, a me ka holomua o Iapana ma ka aapo ana i ke ano ike a me ka holomua o na mea kaua o na aine e.

            I ka hiki ana mai o ka Peresidena Joseph Nawahi, oiai na Elele e kali ana ma ka Uapo o Burua, ua kahea mua ia na Elele o ka Mokupuni o Hawaii e kau iluna o ka waapa o ka mokukaua Nani Wa, ko Maui mai, Molokai, Oahu, Kauai. I ka pau pono ana o na Elele, ua hemo aku la ko lakou waapa, a pili mai la ka waapa mokuahi no ka Peresidena a me na hoa e ae, i ko lakou makaukau ana, ua emi mai lakou a loaa ka waapa o na Elele a kolo ia aku la no ka Nani Wa. I ka pili ana aku o na waapa i ka moku, ua lele aku la na Elele a me ka Peresidena a pii aku la no luna o ka moku.

            I ka pau pono ana o na mea a pau iluna o ka moku, ua hoolaunaia aku la ka Peresidena Nawahi i ke Aliimoku e               no ka hookipa apa             Elele. Ua lawe ia aku na Elele iloko o ka runi hookipa a hoolauna ia aku la me na Aliimoku kiekie o ka Nani Wa.

            Mahope o ka hooluana iki ana ua lawe ia aku la na Elele e hoomakaikai i na mea kaua o ka moku holookoa, ua nui ka hauoli o na Elele i ka loaa ana o keia manawa maikai ia lakou, o ka ike ana i keia moku a me na pu nunui e kau nei.

            Ua hoike ia mai he 40 paha ka nui o na mokukaua Iapana i keia manawa, mailoko mai o ke@a huina he 15 mokukaua i kapili ia ma ka pa kapili mokukaua o ke aupuni o Iapana ma Yokosuka, Iapana, a o ke koena aku mai na aina e mai ke kapili ia nei no he mau mokukaua ma keia pa kapili moku, a e hoolana ia ana i keia makahiki.

            Aia ma ke kulanakauhale o Osaka ka hale hana pu, pauda, a pela aku, no ke aupuni o Iapana, o keia ke kulanakauhale helu 2 o ka nui o Iapana.

            Eia hana ia nei ma Pelekane he elua mau mokukaua o 10,000 tona o ka mea hookahi a e paa ana paha oloko o 3-4 makahiki.

            He elua mau moku kiakahi o ke aupuni o Iapana, i keia manawa he 4,0000 tona a oi iki ka nui o ka mea hookahi, ua aneane papalua ia iho ka nui o ka mea hookahi i ko ka Naniwa.

            Iloko o ka manawa e komo ai o Iapana i ke kaua me kekahi aupuni, ua hiki ia makou ke hoolako ia makou iho me na pu, poka, a pela aku, me ke kapili ana i mau mokukaua hou aku.

            Ua holo mua loa keia lahui ma ke kulana o ka ikaika kaua, a ke hoopii mau nei i ko lakou mau moku kaua a me na lako kaua o ke ano hou loa. Ua hoike mai na alii moku i ko lakou mau hoomaikai ana i ka Peresidena a me na Elele Hui Hawaii Aloha Aina, no ko lakou kipa ana aku e ike i ko lakou moku a me lakou. Ua panai ia aku ia haawina ma ka aoao o na Elele e Mr. John Richardson me ka aoao o na Elele Aloha Aina.

            Ua pumehana ka launa ana mawaena o na Elele a me na Alii Moku.

            He hookahi hora me ka hapa ka loihi o ka makaikai ana, a huli hoi mai na Elele.

 

He Launa Oluolu ana.

            Ma ka huakai i ke Komite ehiku o na Elele o ka Hui Lala o ka Hui Hawai Aloha Aina, i hele aku e waiho imua o ka Hon. James H. Bount i ka "memoriala" a na Elele i hooholo lokahi ai, e hoike ana i ka makemake maoli o ka lahui Hawaii ponoi, ua loaa na launa a me ka hookipa oluolu ana ia o lakou e ke Komisina mai ke Aupuni Amerika mai. He mau ninau kekahi i pahola ia mai imua o ke Komite, a ua loaa koke no hoi ka haina no ia mau ninau. Oiai ke Komisina Blount i hele mai e imi i ka oiaio o na mea i hana ia ma Hawaii nei, a me ka kumu a kumu ole o ke noi e hoohui-aina aku o Hawaii me Amerika, a me ko ka lahui Hawaii ponoi e pili ana i keia hana nui a na keiki misionari a me ko lakou mau paa lako i lawe ae nei na lakou e haawi ka aina, ua manao makou, aole i maikai loa e kuu akea ia na olelo iwaena o ke Komisina, oiai he olelo pilikino ia me na hoa, a he mea hoi e lilo ai i kumu haku-epa a imi hala a kekahi poe i like ole ka manao. Ma ke ano nui nae, ua hiki ke oleloia, he maikai ke ano a he wahi no o ka manaolaaa me ke kulana hoopono o ke Aupuni Amerika, a me ke an hoopololoi o keia keonimana, e hana ia ana ka pono me ke kaulike.

 

            Ke Puhiohe a na Keiki Hawaii.

            I keia ahiahi e paani ai ka Bana Lahui Hawaii ma ka Pa o ka Hotele Hawaii. He puhi ana keia a na keiki Hawaii e hoonanea ai i na malihini i hiki mai i Honolulu nei, a me na ohua e ku mai ana i keia mokuahi lawe ohua mai Kikane a me Aukalana mai, E hiki nui ae ana na hoa-o ka Aha Elele o ka Hui Hawaii Aloha Aina ma ka Hotele, a e hoohui pu ae kakou e hoolaukanaka me na hoa o na kuaaina mai.

 

PUALIPAHA AUANEI KA HAU NUI I KA HAU IKI.

            I ka la 17 o Ianuari, ua lawe kohana ia ae la ke ea aloha o Hawaii nei, a lilo aku la malalo o ka mana o kekahi poe kakaikahi.

 

            I ka la 19 mai, ua holo aku la he mau komisina ili keokeo, no Amerika, me kekahi kuikahi hoohui aina, a i ka hiki ana ilaila, ua hoihoi nui ia ae a pae i Waikiki; hoea mai he nele.

 

            I keia mau la mai nei, ke hoea hou mai nei, he olelo hooholo, e kauoha ana i ka oihana makai, e hopuhopu i ka poe e paipai nei, e hoihoi hou ae i ka Moiwahine ma ka noho'lii, a ia aku la imua o ka Aha Hooko, o ka pane i loaa aku ia makou, A-o-le pororei teia hana.

 

            I ka lapule iho nei, oili mai ana he poe kiagona me na buke, e lawe hele ana ma na kauhale, e pi@piele ai, me na olelo waiwai ole, hele pe-la.

 

            I kela la aku nei, he kahuna pule e koi ana i na hoohanau e ae aku i ka hoohui aina, o ka pane aole hiki, he Moi keia, pe-ale-ale tera. Maitai.

 

            I kahi la mai he ili keokeo a-na aina, e koi ana i kekahi poe kanaka Hawaii e ae aku i ka hoohui aina, i nui ke dala, a waiwai ka aina, o ka pane. Aole! Aole loa!! Duru hanahana, maitai naminami, pororei pane.

 

            Apr. 29. Hoolaha kuai Aina Leialii, aole makemake ia, hoop@@lua na kanaka, ekaeka ka maunu, nanakee ka ia. A-tea roiroi-bua tata tema rota.

 

            Ma keia mau hiohiona maluna ae, ua hiki ia makou ke hoomaopopo, ua pali ka hau nui, i ka hau iki.

            O ka Hau-Nui, oia no ka poe ma ka aoao ake Hoohui Aina, a o ka Hau-iki-oia no ka Lahui Hawaii oiaio.

            Ke ike ia aku nei, na puali ua Hau-Nui nei, i ka Hau-iki-a no ia kumu ke uhu-a-anei i o a ia nei, i kahi e maha ai; aole e hiki, eia la ua-le-i-Kohala--eia i ka nuku ia e kau nei.

            Aloha wale ke kumukaia, i ka hoi hou i hope e mihi, ai, ua hala ka wa o ka mihi, oiai, aohe ka la ana ilaila.

 

BANA LAHUI HAWAII.

            Ua oluolu i na hoa ka Bana Lahui Hawaii i ka haawi ana mai he anaina Puhi One hoohanohano i na Elele o na Hui Aloha Aina o ka Pae Aina holookoa ma kahi o ka Hon. Joseph Nawahi Peresidena o "Ka Hui Hawaii Aloha Aina" ma Kapalama (Maunakamala) ma ka hora 4 P.M. o keia awakea Poaha.

            Ke haawi aku nei KA LEO O KA LAHUI i kona mahalo ia oukou e na Aloha Aina Oiaio no keia manawalea ana mai o oukou i na Elele Aloha Aina, a oiai hoi oia aahu hookahi no ia a oukou e komo pu ala, aole hei oia wale o ka lohe pono ana o keia poe kekahi mea nui, i hoi aku a hoike aku i ko kakou mau hoa makaainana i ko lakou lohe pono ana i ka nani lua ole o ka mea Kani a Lohiau a me ko kakou lokomaikai ia lakou. O ka Lahui holookoa iho la no ia o oukou e na keiki aloha aina.

            Mahalo a nui no keia lokomaikai o oukou e na hoa inea o keia ma la kulolia e nee nei.

            E hele ae e na makamaka a pau ma keia anaina hoonanea, oiai na kakou no keia.

 

HE ALOHA AINA OIAIO.

            Malalo o keia poo, ua ike makou i na kalai manao ana a ka mea i piha ka puuwai me na manao lokoino, o ka hoowahawaha i kona aina makuahine, a me kona lahui, a me na'lii: a hilikau pu ae la iluna o na haipule io, e like me E. S. Timoteo, a me O. Nawahine.

            Aka, iwaena o kona kukulu manao ana, ua ike ia keia mau mamala olelo malalo iho penei.

            Ke ike nei no nae kakou i kekahi poe Hawaii oiaio, he kupaa ma ka aoao o ka pono, eia no lakou ma ka aoao o ka Moiwahine.

            Nolaila, e ike ana ka lahui holookoa, mai o ao o ka aina, ua ike no keia poe he hana hewa ka Hoohui Aina, eia nae paakiki wale iho no, a i keia wa, ke pukaamaka mai nei na olelo, o ka poe Hawaii e ku paa ana mahope o ka Moiwahine, oia poe kai pono, a o lakou ma kai hewa.

            Ua maopopo mua no ia makou ia mea, na ka oukou hana no e a hewa ia oukou, aole na kekahi mea e ae.

            Nolaila, e ka makamaka, i na ua ike oe me kou uhane maikai, o ka aoao pono keia, alaila, hoi mai kakou ma ka Aoao o ka pono; i pau ai kou mau hala i ke kala ia.

            Eia hou kekahi o kau mau kukulu manao ana, i hei hou i ka upena a ka Lanalana.

            Ke ike nei makou i kekahi poe maikai loa, aia lakou ma kela aoao e like me. E. S. Timoteo ma, O. Nawahine, a pela aku.

            Ina pela io, alaila, haele mai kakou ma ia aoao, oiai hoi, he mau haipule io lakou, aole he pule ma ka lehelehe, aka, mailoko loa mai no, o ka puuwai.

            Nolaila, e pono kakou e alualu ma ke alanui o ka maemae aole ma ke ala o ka popopo.

            Eia hou ua olelo mai nei, o Aloha Aina ole wale, penei:-

            Ina e loohia ka moku i ka ino, a kahuli, alaila, e kua aku i na kia wale no ka mea e pono ai.

            E kapa mai paha auanei kekahi poe ohua i ke Kapena he aloha ole i ka moku, o ke oki ana i kona mau kia e nani ai.

            Ma keia ua loaa pono ia makou ka puana a ka moe a oia keia.

            Ua hoopilipili mai nei o Aloha lehelehe i ke Aupuni e like me ka moku, ua pololei kau olelo, @  ke oki i na kia ka laau lapaau.

            Aka, i ka hapa hope, ua ike ia penei e kapa mai paha auanei kekahi poe ohua i ke Kapena he aloha ole i ka moku, a pela aku.

            Oia ka makou e hauoli nei, oiai hoi, o ke kapena o ka moku, oia no ka Moiwahine Liliuokalani, a no kona ike i ka poino o ka moku, nolaila, makemake ai oia e oki i na kia, i lana ai ka moku, a kukulu hou hio i kia hou, i a@alike kona kulana, me ka ikaika o ka moku. Nolaila, ma keia, ke hooia mai nei ka aoao hoopiholo moku, aole loa i hewa ke Kapena, i kona manao ana e oki i ke kia o ka moku, he mea ia e ola ai na ohua a pau.

            A o ua kia hou la i makemake ia ai oia no ke kumukanawai hou, oiai hoi ua ike ia no ka nui hewahewa loa o ke kia mua [kumukanawai] nolaila ke kumu poino mau o ka moku [aupuni].

            Nolaila ma ka aoao e kukulu ai i kia hou [kumukanawai hou] aia malaila ka lahui e ake nei e ike aku e kukuluia ana. Nolaila o ka pono a me ke kaulike oia ka makou e ake nei.

ALOHA AINA OIAIO.

 

            E makaala ae e na lala o ka Hui Kalepa o Pauoa i ka halawai ma keia ahiahi Poalima hora 7 P.M.