Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 688, 20 April 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Ka Po Lea o Hala'lii.

Hoike@ke Nui a ka Hui Keaka Hawaii Ponoi.  ma ka Hale Mele Hou.

            I keia ahiahi Poaono.

            No ka nui loa o na noi i hiki mai e wehe hou makou no ka manawa hope loa i keia Poaono ae e hiki mai ana.

            Ua ae makou i keia mau noi a e kuupau ia aku ana no ka manawa hope loa.

            Ka @ona nani Lua Ole o ke Kaikamahine Ui o Paliuli Laieikawai  Ka Ui Nohea Lua Ole i mailani ia maluna o ka Eheu o na Manu.  a o ka wahine o ka liula.  Kaonohiokala Ka Ui o Kealohilani a me ka Laua Hoao Ana.  Kahauokapaka a me Malaekahana.  Na Luaui o ka Ui Laiekawai a me ko Laua Hale.

            Aiwohikupua.  E hee ana i ka Nalu o Puna, a me kona mau Kaikuahine Maile a me ko lakou pokoo

            Kahalaomapuana.  Ke kauoha ana o Aiwohikupua i kona mau koa e kii e kaili mai ia @aieikawai ma ka ikaika--ka hakaka ana o na koa me Kihanuilalumoku, ka moo e kiai ana ia Kaieikawai a me ko lakou pau ana i ka @mu-ka ia.  A me Kona lilo ana ia Poliahu.  Ka Wahine Noho Kuahiwi o Maunakea iloko o kona Kapa Hau.

            Kauailiki.  Ke Kaeaea o ka Aina Kaili La.  He Nanea Walohia iloko o na La e Noho Alii ana o Kauakahialii a me Kana Aliiwahine Kaililauokekoa.

            Ka Ike Mua ia ana o ka Moku o Kapena Kuke  Kona Hoomana ia ana ma ke ano o Lono--Kona Pepehiia ana a Make.

            He nani na hana i haawi ia mai e keia Hui Keaka Hawaii ma ka po o ka Poaha i hala, a me he la e papalua iho ana ka eleu a me ka mikioi o keia i ko ka po mua.

            Na ka Bana Lahui Hawaii e hoonanea mai ana ke Anaina me ka Pahu Kaeke a me ka Hano Kaulana a Lohiau

            E hole ae e na mea a pau i ike ole a i ike ia Laie@kawai ma ka po i hala i ike pono i na hana Hookalakupua oia au i hala.

            Uku Komo: $0.50, $0.75, $1.00. apr19 tfd.

 

Kiui Paa i ka Maka-ha.

            He lono kai ahoi ia mai ia makou i na nae he oiaio, eia ke kiai mau ia nei kekahi mau alanui o ke kulapakauhale nei e na koa kumau o ke aupuni, a ma ka waenakonu o ka Poalua nei.  ua ki pa-e-a-lo ae la kekahi koa i kana waikipoha ma ke kihi o ke alanui Rikeke a me Moi, a ma Ewa iho paha o ka Hale Mele, heaha ke kumu o keia kiai pa i i ka makaha?  Heaha ke kumu o keia hoomaunauna@ @ i na p@ka o ka lehulehu i ka puahiohio.

            Owai ka enemi nana e hoopahulu nei i na kea kumau i keia mau po?  Ua ala mai anei na uhane o na ilina o Koula a me Kawaiahao a kai huakai ma keia mau alanui.  i ki pinepine ai keia poe i ka lakou mau pu, me ka nana ole i ka pono o ka poe e hiamoe ana ma ko lakou mau home.  Na ouli pahaohao ia o keia mau la e hele nei.

 

Owai o Hawaii Olalau?

            Maloko o ka "La Kuokoa" o ka Poakahi nei, ua ike ia iho ka mamao o Hawaii Oiwi, a makou hoi e kapa aku nei o Hawaii Olalau, ka mea i piha kona mau lehelehe i ka io puaa o ka Hoohui Aina, a ke helu papa mai nei oia i na pomaikai o ka hoohui ana me Amerika oia hoi "e hao ana kakou i dala a me ke gula me ke kopala, e pau ana ko kakou nohohune ana, elike me ko na la i hala ae nei, ka uwe pinepine o ka lahui i ka ilihune; e kaana pu ana na kanaka, na wahien a me ka keiki iloko o na pomaikai aiwaiwa o ka hoohui aina," a pela aku.

            Nui ko makou hauoli i ka ike ana i keia manao, i na hoi he oiaio, e pono no makou e hoike akea aku i ko makou manao maluna o keia kumuhana haawi aina, a i mea hoi e maopopo ai i ko makou mau makamaka heluhelu, ka waiwai io a me ka ilihune haalele loa o ka lahui.

            Aia i ke Kau Ahaolelo o ka M. H. 1876 a i ole, 1878 paha, ua lawe ia ae iloko o ka Ahaolelo o ko kakou aina.  ke kahua a me ke kumu o keia @ he hoohui aina.  ma o ke kuikahi la e kaena ia ana e ka poe waiwai oia mau la, oia hoi ka "Panailike," a e ai ia nei hoi e ka poe waiwai o keia mau la.

            Aole loa i poina ia makou ka inoa o na kanaka mua loa nana i kapa i kela kuikahi Panailike, he kuikahi popopo, he hoohui aina a pela aku, a me ke mea Ia, o na paia eehia o Aliiolani Hale ka hoike no ia mau kanaka kaulana a kalaiaina oia au, oia hoi ka Hon. G. W. Pilipo o Kona Akau ka mea i kapaia e kona mau makaainana, "ka Liona o Kona Akau," a me Jos. Nawahi o ka Paiaala o Puna.

            Ua hoike keia mau kanaka elua i ko laua ike kalai aupuni.  e hoole ana i ka pono o ka hooholo ana i ke kuikahi panailike, me na hoakaka naauao ana.

            Aka, ua pahua ia mau olelo waiwai nui, i ka nui o na hana poholalo, na kipe, a pela aku, a ua ike ia, ua hookauwa ia ka Moi Kalakaua malalo o na hoounauna ana a hai, no ka pomaikai o ka hai pakeke a me ko hai noho kuonoono ana, a@a@u aku la i ke kai no Amerika, a ua maopopo ia kakou, ua aloha io mai la kela aupuni nui mamuli o ka hoikaika kino ana o ke Alii, a ua hoi mai oia me ia pomaikai no kela poe kakaikahi e noho ulakolako mai nei iloko o ka aina.

            Ua ike a ua hoomaopopo kakou, aole o ka lahui Hawaii kai hao i ka dala me ke kopala aka, o na Ona mahiko, na Ona Banako Nui, na  Hale Kalepa lehulehu, a pela aku.

            O na kanaka Hawaii, he oia mau no ko lakou kulana, @like me ka wa mamua aku o ke kuikahi, a pela no a hiki i keia la, Aole loa i haawi wale mai a Hawaii Oiwi, a Hawaii Olalau hoi i kana kopala i kekahi o kona @o a koko ponoi hoi, a he Hawaii ponoi, e hao aku i kona pomaikai loaa wale mai malalo o keia hana, aia ka, a kakauinoa aku, ae aku, a apono aku paha e hoohui aina, alaila hanee mai ka puu o Puoina ilalo, ahu wale ke gula a me ka daimana e huna ia nei e ka moo, [poe hoohui aina] uwa kakou a haalelel wale wale, aumeume a pau na wahi welu lole i ka nahaehae i ka nui o ka pomaikai o keia mau la.

            I na o na pomaikai lehulehu keia o ka hoohui aina, elike me keia e ohikau ia mai nei, he mea makehewa ia kakou ke pulalo aku i ko kakou ae.  o papapau pu auanei kakou i ka haule i ka lua hookahi o ka pilikia.

            Oiai, ua maopopo no ia kakou ka helehelena o keia kanaka nona ka inoa kapakapa o Hawaii Oiwi, he kanaka oia na hai e malama, a o kona mau hiona nanaina, he hookalakupua oia no ka uahi pi'o i ka wao, a no ka pono ka o kona ohana i kuai ai oia i kona kino a me kona uhane, e kumakaia i ka aina a kona mau makua a me na kupuna i haawi mai ai nana e ai uahuha a hiki i ka palena hope loa.

            No makou iho, a me na hoa makaainana mai Hawaii a Niihau, i aloha io, i pulama ia, a i makee nui ia, ua maopopo ia lakou, o ka poe wale no e hooko ana i ka makemake o keia poe pakaha aina, a hookahuli aupuni ke pomaikai ana aole o ka lahui Hawaii, o ka poe kakaikahi e ai ana i ka apana barena a me na waiu bata a keia poe, o lakou no ke pomaikai ana, aole o ka lahui holookoa.

            Nolaila, e na Hawaii aloha, kulia imua, na ka pono e hookaulike i ka kakou mau hana.

 

Kahunapule Hoohui Aina.

            Ua hoike ia mai o kekahi Kahunapule o ka Mokupuni o Kauai, oia ke Komite a na haole hoohui aina o Kauai, a hoouna ia mai nei i Honolulu nei; I kona hiki ana mai nei, ua halawai iho la oia me kekahi o na keiki o ke Alanui Moiwahine: ua hoike mai la oia penei, aole he hoihoi ia o keia ke Coiaina ia makou i na haole, aia a he kanaka Hawaii alaila, loihi ke kamailio ana, nolaila e hui aku ana au me koeke, no keia mea, i hookau ia iho ai ka hana maluna o'u a he kipu wale no kana i ka hoeuli, i loaa iki ai ne wahi kanaaho.

            Ua hoike pu ia mai no hoi he kakaikahi loa no na Hawaii i kakauinoa ma ka hoohui aina o ka Mokupuni o Kauai.

            Hele mai la ianei nei, a haalele aku la na hipa, i na he kahuhipa manao nui keia i kana mau hipa aole oia e ae e haalele ia lakou.

            O ka mea nae i oi loa aku ai o ka lapuwale o keia Komite, he Kahunapule oia, ua ao mau mai oia.  mai alunu oukou mai pakaha oukou mai kuko ino oe i ka waiwai o kou hoolauna a pela aku.

            I ku iho la nae kahie i ka oiwi, aole he olelo aku ia mau mea palahalaha na lima i ka mea poepoe a ka haole, komo i ka ini pakeke, manao iho la ua hala keia la, he pomaikai ili wale mai keia.

            Ua poina loa paha i ka olelo paa loa, e aloha aku oe i kou makuakane a me kou makuahine a pela aku, o ka makuahine nui o na kanaka a pau oia no ka aina.

            Ua poina auanei oe e keia Kahunapule i na olelo o ka Baibala.  He mea kupono i na hoahanau o kou kihapai e kipaku loa mai ia oe, e like me ka hana a na hoahanau o Hana ia Iosepa.

 

Aohe Iahe Mea e Hilahila Ai.

            O ka Hana Aloha Aina a na Wahine e hana ai; he mea ia e haaheo loa ia ka lakou mau kane.

            Ua hoopuka mai kahi nupepa puka la Hoohui Aina, o ka Poalua nei, Aperila 18; malalo o ke poo manao hoohenehene e kau ana@  "Ahu ka Hoka i Kapakai;" i kakauia e na manao opu lokoino o na Iosepa o Hana; a e hoike ana keia mau kanaka kahunapule hookamani, a me kakau nupepa hoopunipuni; @ olelo ana i na mea hakuepa wale, i hoopuka ole ia mai o ke kanaka Hanohano o ke Aupuni o Amerika i hoouna mai ai i Komiaina i Hawaii nei.

            Ma na mea a makou i lohe pono ai, i pane ia mai ia makou, aole loa he mau huaolelo elike me ka olua e na Iosepa e wahahee nei.

            Aole i h@ohoka mai ke Komiaina ia makou, ua kii kino mai ke Komiaina a hookipa ponoi aku la ia makou ma kona @ale ma ke kulana o ka hookipa ana o na aina naauao, a ua hoike aku makou imua ona, i na mahalo a me na hoomaikai ana o ka wahine Hawaii i hoonaauao ia, elike me kahi ike uu@u i loaa ia makou.

            A oiai makou e lawe pu ana i ka makemake pookela o ko makou mau haku aloha aina na wahiane ponoi o ko makou Lahui Hawaii i aloha nui ai, alaila, e hiki anei i kekahi kane e like me olua e olelo mai, ua hana makou i kekahi mea e hoohilahila ai i ka makou mau kane?

            I na ua hoao mua ka makou mau kane aloha aina e hele imua o ke Komisiua Blount e nonoi, a e waiho aku i ka makemake o na makaainana aloha aina o Hawaii, e like me ka makou i hana ai, alaila, ua oi loa ka maopopo, ua kokua aku makou i ka mea a lakou i makemake nui loa ai.  A aia la mahea ke kumu e hilahila ai ka makou mau kane?  Aole ia he mea e hilahila ai no makou.  E lohe mai ko olua mau pepeiao, ua haaoli ka makou mau kane, i ko makou hana kino wahine ana.  no ka manao aloha aina oiaio.

            E hoao ae olua e kahea i halawai wahine Hoohui Aina na olua, i pau hoi ko olua kuhihewa e na Iosepa, malia paha o olua ke hoohilahila ia ma ia hana e na kane, aole hoi o makou o na wahine.  Ka Wahine Aloha Aina.  Honolulu April 18, 1893.

 

Hanaio ke Aloha Aina.

            Ke hooia aku nei makou me ka apono loa; ua loaa ia makou na kane ka hanohano pookela lua ole, mamuli o ka hana Aloha Aina a ka makou o ka hana Aloha Aina a ka makou mau wahine i hana ai no ka pono o ko makou aina, ko makou Lahui, a me ko makou Moi.  Na Kane Aloha Aina.  Honolulu, Apr. 19, 1893.

 

Olelo Hoolaha.

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia @e papa loa ia aku nei na mea a pau, aole e hele maluna o na aina o Kahikinui a me Auwahi i lilo mai ia maua malalo o ke kuai a me ka hoolimalima a lawe aihue i na manu Pelehu, Pikake a me na ano manu e ae apau loa @ hele ala maluna o ua mau aina nei.  A ma keia hoolaha ke ae aku nei mana @ haawi aku i uku makana he $25 i ka mea a mau mea paha nana @ hoike mai ia maua, a hookolokolo, a hoopai ia e ke kanawai no ka lawe aihue i kekahi o ua mau ano manu nei, e hoike mai ma ko maua Hale Kuai ma Wailuku.  Ua kapu pu ia no hoi na kanaka a pau, aole e hele maluna o ko maua mau aina kula no ka lawe ana i na Bipi, Lio a mau Holoholona @ ae, me ke noi mua ole mai ia maua a i k@ mana Luna paha, oia o Frank Freitas @ noho ala maluna o ka aina.  A Enos & Co.  Wailuku, Maui, Feb. 9th, 1893.  feb9 @m@w.