Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 670, 27 Malaki 1893 — Page 3

ʻaoʻao PDF (885.27 KB)

This text was transcribed by:  Meleanna Aluli Meyer
This work is dedicated to:  Jay Kepo'ikai Pricher

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA HOOPII

A KA

MOI WAHINE.

_______

Ua waiho mai nei o Liliuokalani i keia Hihia Imua o ka Lahui Amerika.

______

Imua o ka Lahui Amerika-- Mai a Liliuokalani Mai.

____

KA MOIWAHINE I HOOPAU IA O Ko HAWAII PAEAINA.

______

La hoike a ka Moiwahine mai Kona pii ana ae a noho i ke Kalaunu, a hiki i ka manawa o keia hana nui i hanaia no ka hoopau ana Iaia --Hoakaka i ke ano o ke noi ana aku a Kona Lahui Iaia i Kumukanawai Hou--E hanaia e like me ko Kaleponi -- Ka Ninau a pili ana i ke kipe--Hoao ana e kapaeia ke hookaheia ana o ke koko -- Aole oiaia o na olelo  e pili ana i ka Maluhia ole o ke Ola a me ka Waiwai ma keia Pae Aina-- Olelo Nane o ka Iliohae, ke Keiki Hipa a me ka Hoopono.

------

Ua hooholo Au i Ko'u manao e hoopau i ko'u noho hamau loa ana, oiai e noonoo ia ana keia hana me ka lana o ka manao e hooponopono ia ana keia ninau maluna o ke kahua kalaiaina wale no:

Ua konoia au mai Ko'u wahi hoomalu mai, mamuli o na olelo hoopunipuni a me ka hana ino ana me na olelo niania i hoopukaia No'u me ka hoino ana i Ko'u inoa a me Ko'u kaulana, e ka poe e manao nei ma ke ano he kulana Luna Aupuni kuka ko lakou, a i ike pono hoi lakou i ko lakou manawa e kamailio ai. Aole wa i manao ma keia e hoole i ka lakou mau olelo i hoopuka ai, no ke mea, he Moiwahine Au.

He wahine au, a wahine Hawaii hoi, he keiki na keiki mai a na makua i apo me ka manaolana no ka noho ana Karistiano. Ua ao ia makou e hilinai aku maluna o keia kahua me ka malama ana i ka pono, ka hoopakele hoi o ka mea @aki ole ke pale nona iho e like me ka wahine, e lilo hoi keia pono i kahua alakai no kekahi Lahuikamaka e makemake ana o lakou lokahi e heluia mawaena o na Lahui kanaka Karistiano.

Aka i keia manawai, ke ike nei makou, aole pela ka hana a na Luna Aupuni o kela Lahui kanaka.  Aole loa lakou i lawe i ke kulana o ka noonoo ana i ka lakou mea e olelo ai mamua o ko lakou hoopuka a leokaulana aku la me ka hoipoino ana i ko'u inoa, he wahine hoi i hiki ole ke pale nona iho, a e ka lokomaikai a'u hana aku ai ua hauoli lakou, a i ka pau ana au @@@ mai a hoohenehone ia'u.

 

 

Ke manzo nei au o kei poe kanaka e noho Luna Aupuni nei no ka Lahui kaulana o Amerika, ma ka olelo akaka ana ae aole no poho o lakou ka poe Amerika oiaia, ke manaoio nei au, aole e apono mai ana ka Lahui kaulana o Amerika no na hana i hanaia iho nei, e keia mau Luna Aupuni maanei nei i ok lakou komo ana mai e hoohuikau me ka Moi, ona wabi Pukoakoa o Hawaii nei, a hiki i ka mana wa i lilo ai he nana nui, a i ka manawa mua loa i hanaia ai kekahi hana ano nui, oia iho la ka manawa e hoopau ia mai ai oia mai ka Noho Alii mai, a o okona Lahui kanaka hoi ua paa ia lakou.

____

MAHALO.

______

 

Nui ko makou mahalo ka ike ana i ka papa inoa o na Lede i komo i ka Hui Hawaii Aloha Aina a ne Lebe.  O ka poe makahanohano no a pau i mare i na kane haole, kekahi i komo pu mai he hookahi wale no wahine i kanalua mai, a o kona Kaikuana no hoi kekahi e l@le lua nei.

_____

KA HOPENA

______

 

Ua manao wale ia o ka komo mau o na mamo misionari e hookahuli aupuni, oia kekahi kumu e kipaku a e luku hou ia ai o na kanaka Karitiano a me na kumu ma Kina, Iapana, a me Aferika ma keia hope aku, e like me ia ma Iapana i ka 1814 a me Madegaseka o ka 1835, a me Kina i keia mau makahiki i hala iho la.

_____

POE ALOHA AINA.

_____

Ua hoike mai kekahi o na kanaka Hawaii i hoopuaia mai ka hana Aupuni mai e hana nei ma Kuloloia Holokeahole Honolulu malalo o kekahi Lunahana Pukiki. Ma ka Poaono nei Maraki 25, us lawe aku la keia Lunahana Pukiki i kekahi pepa kakauinoa no ka hoohui aina, umua o keia mau kanaka Hawaii Aina Oiaia, no lakou keia mau inoa.

Alapaki Woodward, Keaka, Kimno, Peter, Kahaule, Kanui, a me Kuhia no ko lakou kakauinoa malalo o keia palapala.  Ua hoole lokahi keia poe kanaka Hawaii.  I ka pau ana o ka nana ma ke awakea Poaono, ua ukuia mai lakou a pau a hoikeia mai la, au hoopauia oukou mai keia papa hana aku.  Ua huli ae le ka poe aloha Aina, a hoi aku la me ka naau olioli, no ka loaa ana ia lakou o ka hanahano o ka hoopauia ana mai ka hana aku no ko lakou aloha i ko lakou aina Makuahine.

Ka haawi aku nei KA LEO O KA LAHUI i ka mahalo ia oukou e na hoa alo ehuehu o keia mau la iloko o ke kupilikii. Umia ka hanu a papahi i ka Lei o ka Lanakila.  Na keAkua e hoopomaikai ia oukou a me ka Lahai Holookoa.

________

He helewai ka na wahine ma ka Ariona Hall i ekia auina la.

 

 

KA HUI HAWAII ALOHA AINA

________

 

Ena hoa makaainana Hawaii,puuwai laahia a aloha aina, ua hiki mai ka wa e ike ai kakou ia kakou hoakanaka, a mai puni hei aku i ka pelo hoopunipuni a me ka mali leo a ne Iuda Hawaii a me na wahine huleilua e hele aku ana e paipai ia oukou e kakau a komo paha iloko o na hui hoohui aina. I ike ia no kakou he hoa kanaka i keia i ko kakou noho Aupuni Kuokoa ana, aka , haule ae keia noho'na, he ilio kakou i ka manao o kekahi poe. Eau, e huli, a e lokahi e na Hawaii aloha Aina.

______

 

Ka Hui Aloha Aina!!!

O Na Wahine Hawaii.

_____

 

E weheia ana he Halawai Nui no na wahine Hawaii Aloha Aina a pau, maloko o ka Ariona Hall, makai iho o ka Hale Mele hou; ma ka hora 2 o keia auina la Poaikahi, Maraki 27 1893.--

______

Ua makemakeia na wahine opio, na ui me na makuahine o ka Lahui Hawaii, e hiki ae ma keia halawai no ke kuka ana no na manao aloha aina, me ka hiipoi ana no na manao aloha aina, me ka hiipoi ana i ke kuokoa mau o keia Pae Aina.

He hana oi kelakela keia a na wahine Hawaii e hana ai no ka makee ana i ka Aina, kona Hae a me kona kuokoa mau.

Ua kaulana ka Moiwahine Elizabeta o Enelani no kona aloha nui i kon aina hanau A oiai e paio ikaika ana Kona Lajui me na enemi maloko o ke kaua weliweli, ua hoopuka ae la Oia i keia mau hopuna olelo kaulana loa oia no keia:-

_____

E Kuu Lahui, ke ike mai la oukou  he kino wahine Ko'u , aka nae, o Kuu puuwai, ka puuwai ia o ke kanaka koa wiwo ole!"

_____

 

E na wahine Hawaii puuwai aloha aina; e hoohalike me Elizabeta o Enelani, a hana wiwo ole aku no ka pono o ko oukou aina oiwi, mai hoi hope, mai kunana, mai hilahila no ka hana ana i ka mea e pono ai ko oukou aina; he mea hanohano loa keia no na wahine, na makuahine nana e hooulu i ka Lahui e noho ana maluna o Hawaii.

_________

E hoomanao i ka uwalo a ko oukou Moiwahine Liliuokalani no ko kakou aina i ke Aupuni o Amerika; a eia hoi kekahi e nana i ko ke Kama Aliiwahine Vitoria Kaiulani au ana mai i kela kai kupikipiko o ka Atelanika, no Kona aloha i ko kakou aina a me ko kakou Lahui; a e hoohalike kakou ma ia mau haawina o ke aloha no ka kakou aina.

E ko na Waikiki, Palolo, Manoa, Makiki, Kuiaokahua, ho Pauoa, ko Nuuanu, ko na Kapalama, ko Kalihi, a me Moanalua, a me ko Kapitala holokoa, e liuliu ae, a no ka Ariona Hall ka pahu hopu.

MA KE KAUOHA.

Honolulu March 27 1892

 

O WAI KA POLOLEI?

________

 

Olelo kahi nupepa Hoohui Aina e holo loa ana kekuikahi hoohui aina a Kakina ma! Aia ka hapanui  ma ka aoao apono i ke Kuikahi! Hoole Ka LEO O KA LAHUI aole; e holo ana. Ua ko io no. Aole i holo.

Olelo Ka LEO O KA LAHUI e hoihoi hou i amai ana na ka Lahui Hawaii e hooholo i ka lakou manao no ka hoohui a me ka hoole.  Ua ko no.  Eia aku no na Komisina a hoea mai i Hawaii nei.  Hooia mai nei au wahi nupepa nei e hiki io no hoi, olelo kahi Kuokoa hoohui aina, he Peresidena hooikaika o Harrison e holo pono ke kuikahi, aka, olelo mai nei aohe makemake o Peresidena Cleveland e hooko i ka Harrisona ano pupuahulu, aole he wa  maikai e ninau ai i ka manao o na poe Hawaii!  Ae pololei KA LEO O KA LAHUI  malaila!

Olelo mai nei o Iosepa Kahunapule, aohe ana palapala mai nei mai a Peresidena  Cleveland mai, e pili ana i ke koko balota o ka lahui ma ka ninau hoohui aina! Aka, aia ke Komisina Alii e koi ana pela, a oia ke kumu, e like me ka olelo a Cleveland.  Pololei KA LEO O KA LAHUI i na wa a pau loa.

_____

Ka Ipukukui Hoomalamalama.

__

He mea alakai pololei na kukui i ka moku i kon hookomo ana mai iloko o ke Awa ku moku e lik eme ko Honolulu nei, a pela no hoi, he nui a he lehulehu o na tausani ipukukui malamalama i ho'a ia, mana wahi kupono, e kau ai, i mea alakai pono i ka moku a komo iloko o ke awa me ka palekana.

Aka, in a nae i kauia ke kukui ma kahi kupono ole, alaila, e hahai ana ka hookele moku i kona ala holo ma kahi a ke kukui e a mai ana, a ili aku la ia moku a poino, mamuli o ka lawa ia ana ae o ke kukui malamalama, a kau ia ma kahi kupono ole, i mea e hele hewa ai ka hookele ana i ka moku.

Ua pili keia olelo hoohalike o ke kukui malama,  i ke kanaka i hoonaauao i a piha ike.

Ua liko oia, i mea hoomalamalama i kona lahui, kona aina, a me kona Aupuni. 

Ehiki no i kona ike, ke alakai pono, a ke hookele aku i ka lahui a komo iloko o ke kulana o ka maluhia.

Aka hoi, ina ua loliloli wale ke kulana o ke kanaka piho ike; a ua ano e mau kona manao, aole kua-kahi, alaila, he mea no ia, e alakai ia ai ka lahui i o ai nei, a hiki aku i kahi e huikau ai ua manao, a ili aku la iluna o kahi pukoa o ka poino. 

O ka hoonee ia o ke kanaka ke,

 

i kela a i keia aoao kalaiaina. he me ia e hiki ole ai i ka lahui e paulele aku maluna ona.

Ua maopopo kona kulana he loli wale, he loli kahua ole, a he mea hoopilikia loa i ka poe e ake ana e alakai ia lakou.

Mamuli o ke kupaa mau me ka nee ole, he kumu ohohia mai o ka Lahui Beritania maluna o ko lakou mau alakai Aupuni Kalaiaina e like la me ka Haku Beaconfield, Haku Salisbury a me Gladstone.

_____

NA OLELO HOOKANO A IOSEPA KAHUNAPULE O HANA.

_____

Kakauia no KA LEO O KA LAHUI.

E ka Lahui Hawaii Aloha Moi akahi no au a ike pono i kekahi wahi Kahunapule hookano o kaolelo e like me Iosepa o Hana; nana i hoolahi ae nei ma kahi nupepapuka la Kuokoa e olelo ana o ka moiwahine i manao ai e haawi mai i Kumukahawai hou mamuli o ke noi ana a kona Lahui, he hana kumakaia lao ia e poino ai ka Lahui?

Kupaianaha, a he lua ole ka olelo hookano a keia wahi kahunapule kookamani makemake hookahuli aupuni, a kokua i na hana lima nui a na Mikanele Kalawina a lakou.

Ke hoomano nei au ia oe i hono mai ai i ke Kau Ahaolelo iho nei o A.D. 1893, a pii ae ai oe a kamailio me ka Moiwahine Liliuoakalani, maloko o ka Pa Alii, a ia'u e noho kiai mai ana, lohe ponoi aku no au ia oe. e ao aku ana oe i ka Moiwahine, e pono no OIa e kukala mai i Kumukanawai hou.

Pehea la oe e hoike nei i kou anoKahunapule lolelua a muhee, a hookano kau olelo, a hoahewa ana i ka Moi, au ponoi no hoi i ai aku ai e kukala mai i Kumukanawai hou? Ana ke pelukua nei oe, mamua hoi he oloa loa kau ao ana.

E nana e na Hawaii ike  Kahunapule hookano, lauwili me ka hookamani.

 

Ke koa kiai.

 

_________

HOOLAHA A KA LUNA HOOKO KAUOHA I KA POE AIE.

_______

Imua o ka Aha Kaapuni o ka Apana Kaapuni Akahi, ma ka Hooponopono Palapala Hooilina.  Ma ka Palapala Hooilina a Maria O'Sullivan i make. O ke mea nona ka inoa malalo nei, ke hoolaha aku nei, ua hookohuia oia i Luna Hooko Kauoha no ka Palapala Hooilina a kauoha hope loa a Maria O'Sullican i make ma Honolulu.  A ma keia ke hoike aku nei oia i ka poe he mau alo ko Maria O'Sullivan ia lakou, e waiho koke mai iaia i ka lakou mau koi i hooiaioia ma na bila aie pololei ma ka Halekuai o E. O. Hall & Son (Mikaholo) iloko o eono maluma mai kei la aku, a e hoole loa ia hoi na koi ke hala keia manawa.

ABERAHAM FENANDEZ,

Luna Hooko K@eha o ka Palapala Hooilina o Maria O'Sullivan i make,

Hanaia i kei la 20 o Maraki, 1893. mar27tfd.