Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 663, 16 Malaki 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

KA HUI HAWAII ALOHA AINA.

KE KUMUKANAWAI

 

Oiai ua ike ia ae nei ka loli ano nu ana o  ko kakou aina he mea hoi e manaoia ai, e hoopilikia ia ana kona Kuokoa ame na Pono Kivila o kona mau Makaainana, a me  na Kupa, a no ia mea, he pono e kukuluia ona Hui manao lokahi a makaala mawaena o na kanaka a pau e aloha ana i ka Aina, me ka nana ole i ka Aoao Kaliaina a Moanaoio Hoomana paha, Noliala:

            E hooholoia.  O makou o na makaainana kupaa a me na Kupa A;oha aina, a makee maluhia hoi o Hawaii nei, no ke iai makaala ana i ko makou mau Pono Kivila, ma keia, ke hoohui nei makou ia makou iho ma kekahi Ahahui, malalo o ke Kumukanawai mahope ae nei.  penei:

INOA.

            PAUKU 1-O ka inoa o keia Ahanui, oia “Ka Hui Hawaii Aloha Aina.”

KA HANA.

            PAUKU 2-o Ka hana a keia Ahahui oia ka malama ana a me ke kakoo ana, ma na keehina hana maluhia a kue kanawai ole, i ke kulana Kuokoa o na Pae Aina o Hawaii, a ina he mea hiki ole ke malamaia ko kakou Kuokoa, alaila, o ka kakou hana oia ka hooikaika ana i a hana kue ele i ke kanawai a me ka maluhia e hoomau ia ai ka Pono Kivila o na kanaka Hawaii a me na Kupa makaainana.

NA MAHELE

            PAUKU 3-Aia iloko o keia Ahahui e kukulu ia he hookahi Hui Nui ma Honolulu i kapa ia “Ka Hui Kuwaena,” (Centrayl Boady) a mai loko aku ona e kukulu ia ai i mau Ahahui lala  ma na Apana Koho o na Mokupuni.

NA LALA

            PAUKU 4- (A) O na Lala o keia Ahahui, oia na kanaka Hawaii  maoli o keia aina, he 20 makahiki a oi aku i makemake e hoopaa ialoakou iho malalo o na komuhaua o keia Ahahui, ua kupono ia e lilo i mau hoa, a lilo hoi i mau lala mamuli nae o ke kakau inoa ana malalo o keia Kumukanawai.

            (B) O na kanaka a pau o na Aina-e, e noho nei i keia wa he mau Pono Eiviia ko lakou iloko o keia aina a i loahi pu hoi, na manao e kakoo i na kumuhana a keia Hui, a i makeake e hoopaa ia lakou iho no ua Hui la, ma ke kakau inoa ana malalo o keia Kumukanawai, e lilo no lakou i mau hoa Hanohano (Lala) no keia Ahanui.

NA HOONOHONOHO ANA

PAUKA 5.-O ka Hui Nui Kuwaena (Central Body) o Ka Hui Hawaii Aloha Aina” oia ke noho mana maluna o na Ahahui lala o kela a me keia apana koho, a e lawelawe ia ana e na Luna Nui malalo iho nei, penei:

            1-Peresidena Hanohanao, 1-Peresidena, 2-Hope Peresidena, 1-Kakauolelo, 1-Pauku a me 13 mau Hoa Kuka, a o lakou a pau, oia ka Aha Hooko o 19 lala.  O keia mau luna a pau he poe kanaka hawaii maoli, a e koho ia lakou ma ka Balota, no ka manawa a e hoakakaia e na Rula o keia Ahahui.

            E koho no na Ahahui Lala o na apana koho i ko lakou Lunahoomalu, Hope Lunahoomalu; Kakauolelo a me ka Puuku, a e koho i hookahi Elele i waholelo no lakou e hele mai ai imua o ka Ahahui Nui (Hui Kuikawa) ma Honolulu, a ua loaa i ua Elele la ke ku leana e hele ai ma na halawai o ka Aha Hooko a me na halawai o ka Ahahui.

NA LUNA HANOHANO

            PUAKU 6.  O na kanaka o na Aina E, e lilo ana i mau lala, e kohoia lakou e ka Aha Hooko no na kulana hanohano e like me keia:

1.       Peresidena Hanohano

2.       Hope Peresidena Hanohano

2. Kakuolelo Hanohano

7. Hoa Kuka Hanohano oia ka Aha Kuka (Advisory Council ) e noho pu a e koho me ka Aha Hooko.

NA HANA A NA LUNA.

PAUKU 7. O na hana ana Luna Nui, ua like no ia me na hana maa mau e pili ana ina Hui e ae e like me keia ano Ahahui, a e hoakaka pono ia ana hoi ma na rula e aponoia ana ma keia  hope aku e ka Aha Hooko.

NA HALAWAI.

PAUKU 8.  Na halawai o ka Hui e kahea ia no ia e ka Peresidena, ma ke kauoha a ka Aha Hooko, a o kekahi mau oa paha he 10;

            E kaheaia na halawai a ka Aha Hooko e ka Peresidena ma ke noi a kekahi mau hoa 3, o a Aha Hooko la;

            O na hana o na halwai a pau o ka Hui a me ka Aha Hooko e alakai ia no ia e na rula o na anaina maikai, a e na rula maa mau o na Ahaolelo.

KIPAKU ANA.

            PAUKU 9. O kela a me keia hoa o ka Hui a o ka Aha Hooko paha, e hana ana i kekahi hana e kue ana i ka manao a me na hana a keia Ahahui, e kauohaia no ia e ku imua o ka Aha Hooko, a ina ahewa lakou iaia, e kipakuia no oia mai ka Hui aku.

NA HOOLOLI O KE KUMUKANAWAI.

            PAUKU 10.  O na hoololi a me na pakui ana mai i keia Kumukanawai, e hana wlae ia no ia ma ka hooholo ana a na halwai mau o ka Hui.

            Aponoia ma Honolulu, i keia la 1 o Maraki, 1893.

Persidena Hanohano                                                   J.A. Cummins

Peresidena                                                                   J. Nawahi

Hope Peresidena                                                         J.K. Kaunamano

“         “                                                                   J.W. Pipikane

 

 

HE HOOHENO NO PAULO NUMANA.

He inoa kaulana no Numana

Pukuniahi o ka Pakipika

I ne-i nakolokolo aku nei

Ko leo maluna o ka Aiko

Lohaloha na hulu i ka ekekeu

Ua pipili paa ia i ke Kepau

O ka hao no a ka makani Kona

Aohe manu koe i ke kuahiwi

Aia ka palena i Nupepeki

Aina lawaia i ke Kohola

 

Ua ku pono aku i ka Aiana

Ma ka opi mahamaha o ka Laikuela

Kaanini kela i ke alo makani

I ka noke a ka hau o Alika

Ilaila ike pono iho ke Kuhina

I ka hana a ka Honu o Polihua

Nana i pauma pii Haupu

Ike ai na hua nee i ke kai

ua kei aku nei na Kolea

Eono o’u ulakolako

Hoolai ana i ka liko Ohai

I ke kula lehua o Kanoenoe

I ka lohe ana aku o Numana

Ua pii ka mamae i ka iwihilo

I ka ike ana iho i ka epa nui

Na’manu Kinihene hulu like ole

eia mai no ka oiaio

O ka leo kaulana o ka lahui

Lalau mai nei ke Kuhina Nui

I ka Elele waha ole a ke Kuini

I ka alawa ana iho naka haalulu

Ua holo e ka lia i ka puuwai

Me ka manao iho a e pee poli

I ka hua momi nani a o Hawaii

Mai komo i ka eke o ka Pokapia

Ka uwepa hoohee nuku omole

Hoohana e ia mai ka Uavila

Ma ka leo kauoha a Kilivalana

Ekolu Nunu lawe olelo

Nana i ahai puni ka nonua

He anapu ana aku ma ka Hikina

Malamalama aa ma ke Komohana

Holopuni aku nei i ka Akau

Ike i ka poai anu o ka Hema

Haina mai e ka Iwakiani

O Kalani Kawika pua laha ole

Haina mai e ka Iwakiani

O Kalani Kawika pua laha ole

O ka hana ana ia a ke Topido

Poka ahi wela a o Hawaii

Noii nowelo imi akamai

Na mea kamahao a o Nu Ioka

O ke kolopa ia nana e unei

Naueue ai na pali paa

I ka eueu a o Kakuhinewa

Aohe mea koe ma ke kuono

Ahuwale i ka ohe hoonui-ike

Ike ia na kukulu o Kahiki

Na kaei olu o ka honua

I ka ipu piha i ka naauao

Olali o na kai ewalu

Ua ola Hawaii ua lanakila

Ua puka i ke ao malamalama

           Haina ka puana o kou inoa

           Numana i ka waha o ka lahui

            Hakuia e

                        Miss Kekoaohiwaikalani.

           Puahaulani Hale, Mar. 13, 1893.

 

He wehi Maluaka o Anoipua

 

Aia i Maluaka o Anoipua

oa pili oe o ka pua Lalana

Ua lana ka manao haku koi loko

Paila Kolohala i ka Waiapo

Waiwai no oe ua sila ia Aohe ou kau a e hemo ai

Hooheno ke ala o ka Lalana

Eia i ka pole e mapu nei

O ka wehi kaulana malu lau niu

Kahiko ana hoi i ke onapna

Onaona ke ala a o ia pua

Ka apu ana mai kupaoa

A oe poina ko lei Loke

Ko wehi o ka ua Kukalahale

Hala aku e ka la o ka inaina

E hoi e pili me ke aloha

 

He aloha e ka olu lau niu

A ka pua Lalana e walea ai

I walea maua me kuu aloha

Kuu hoa haihai lau olelo

He aloha e ka pua o ka Lalana

Manai ia hoi e nei puuwai

O ka wai nei ua lana malie

No hone malie i ka po lai

Ua lai ka nohona a ke onaona

He hoapili mau no Anoipua

He pua hoonani mau oe no’u

Ahe kahiko hoi no kun kino

O ka papahi lei pua Lalana

He oia mau ia i ka iwihilo

Haina ka kuana a i lono ia

O ka pua Lalana a e o mai

           Haku ia e

                        Puuwaialoha

Honuakaha, Mar. 14, 1893

 

HOPUUIA KA POE AIHUE.

           O kela Aihue ma ka hale noho a Ale Kakalaika a makou i hoolaha mua aku ai, i hana ia me ke koa loa me ke akamai, oiai o Ale a me kona ohana ma Waikiki ia po o aihue ia ai kona Hale.

           O.W. Larsen, ka mea naoa i imi iho nei ka meheu o keia poe aihue, i manao ia aole loa e loaa ana.  Ua huli iho  nei ka oihana makai o Honolulu nei i keia poe aihue, aole nae he loaa o ka aihue.

           Ua kuka pu o Ale Kakalaika me W. Larsen no keia aihue, a waiho aku la o Ale i ka hana ma ka lima o Larsen, no ka imi ana i ka mea a mau mea nana i Aihue kona hale.  Ua hoomaka o Lassen e lawelawe ma keia hana i ka Poaono o ka pule i hala, ma ke ahiahi Poakolu nei ua hopu oia i keia poe Alexander Harris, George Sommers a me Charles James ma ka inoa kapakapa o Gus, no ka aihue ana ma ka hale o Ale Kakalaika.  Ona inoa elua, he ako hulu lio ka laua hana, a o ka inoa hope, he palaki kamaa kana hana, he poe paele wale no keia poe a pau loa.

           Ua kauoha mai o Lassen ia Sommer e pii aku e ako i ka hulu o kona lio, ua pii aku oia, malaila ma ka Poakolu nei, a iaia malaila, ua hoike aku la oia i ka moolelo oiaio o na mea a pau i hanaia no keia aihue me kona mihi pu ana aku, a hoike aku la oia i kahi i waiho ai ke koena o na waiwai i aihue ia a e lakou.  ua loaa aku koia mau waiwai i koe elike me ke kuhikuhi ia ana ua kanu ia malalo o kekahi wahi hoa ahi iloko ka halo o Harris  ma Kapameo.  Eia lakou ma ka halewai i keia manawa.  Ua loaa hou no na waiwai i aihueia.

 

I ka hora 2 p.m., o ka la apopo e haulani aku ai ke Ahiwahine Kinau no kona mau awa mea mau.

 

KA HUI HAWAII ALOHA AINA.

 

           E malama ana Ka Hui Hawaii Aloha Aina, ma ka Ariona Hale (makai iho o ka Hale Mele Hou) i ka lakou Halawai mau ma keia ahiahi Poaha hor 7 ½ P.M.

           Ke’ono ia aku nei na kanaka Aloha Aina apau e hele mai i keia Halawai, i maopopo pono ai ia lakou ke kahua i kukuluia ai keia Hui, o ka Hon. J. Nawahi ka Peresidena o keia Hui Aloha Aina.  A mai hoohemahema e na makamaka i keia Hui.

 

MAI MOLOKAI MAI.

          

           Ua kipa mai ma ko makou nei Keena, kekahi kupa o ka Mokupuni o Hina, a hoike mai la i keia mau mea hou.

           Mamua o ko’u haalele ana aku nei ia Molokai, i ka pule i hala, ua hele aku au i ka halawai mau o ka Ekalesia o Kaluaaha, I ko’u hiki ana aku, ua halawai aku la a’u me ke kahupapule o makou.  Ua hoike aku au iaia he makemake au iaia mahope iho o ka pau ana o ka halawai Haipule (no iaia a me kana wahine) no kekahi wahi hana a’u i manao ia e lilo oia i hoike ike maka, i hoike loa mai oe i ka Nupepa Kuokoa puka pule a lakou ina mea oiaio i hanaia.  Ua noi koke mai la oia e hoike koke aku au, ua hoole aku au, aia no a pau ka halawai.

           I ka pa ana o ka halawai, ua hele mai oia e hui me a’u keia manawa i paa ana au i ka Nupepa Puka Pule Kuokoa ma ko’u lima.  Ninau aku wau iaia ina o ka Nupepa Kuokoa keia a’u e paa nei?  Ae mai la ia maawa hoopuka aku la au iaia, ke haehae nei au i keia Nupepa kumakaia imua ou, a e haalele pu ana au, a pela pu me ka hapanui o na makaainana lawe Kuokoa o Molokai nei, e hookaa ana makou i ka hapalua o keia mau mahina ekolu, e pau ana i Maraki nei, a o na Mupepa wale no a makou e lawe ai oia ka OIAIO me ka Holomua puka Pule.  He mau Nupepa aloha aina a aloha hoi ia makou ka Lahui holookoa.  O keia haawina aloha Aina i loaa ina Kupa o ua aina Kuamakani ala, oia like no a puni ka Pae Aina.

           E mahalo ia na kanaka Hawaii a pau i ka hoike ana i ko lakou aloha no ka Aina Makuahine.  E ku ma keia kahua, mai n@@ a haawi i kekahi wahi lihi o keia kahua hanohano no kapono o ka Aina a me a Lahui holookoa, a kau aku keia pono i ka kakou mau hanauna a me na mamo.

 

           He halawai kaka Hui Hawaii aloha aina i keia ahiahi ma kahi o Kipikona Ariona hale, makai iho o ka Hale Mele Hou.  E ala, e na hoa makaainana a e hele mai i keia halawai.